Italyan otomobil tekeli Fiat’ın işçilere yaptığı şantaj etkili oldu. “Yatırım karşılığı fedakarlık” yapmaya razı olan işçiler yapılan oylamada işverenin planını kabul etti.
Fiat yönetiminin Torino’daki fabrikaya bir milyar Euro yatırım yapma ve işyerlerini koruma vaadi karşılığında ise işçilerden ‘fedakarlık’ yapma isteği kabul edildi. Sendika oylamaya katılımın yüzde yüzde 96 olduğunu açıkladı.
FABRİKA KAPANIR ŞANTAJI
Aralık ayında Fiat Torino’da faaliyet gösteren en uzlaşmacı sendikayla prensip anlaşması yapan Marchionne, “Eğer işçiler arasında yapılacak oylamada sözleşme taslağı onaylanırsa o zaman buraya bir milyar Euro yatırım yapıp Chryler’in yeni Jeep modelini bütün Avrupa için burada üreteceğiz. Yok, onay çıkmazsa o zaman yapacak bir şey yok. Bu aynı zamanda Fiat’ın Torino’daki günlerinin sayılı olduğu anlamına da geldiği ortada” diyerek işçilere şantaj yapmıştı.
SÖZLEŞMEDE NELER VAR?!
Sözleşmenin içeriği Fiat şefi Marchionne’ye sorulduğunda verilen yanıt çok net: “İşçilerin biraz fedakarlığı karşılığında işyeri güvencesi ve yıllık gelirlerin 3500 Euro artması.”
Mücadeleci bir geleneğe sahip olan ülkenin en büyük metal sendikası FİOM’un Torino’daki temsilcisi ise sözleşme taslağını “hakların gaspı ve köleleştirme” olarak değerlendiriyor. Sözleşme çok sayıda esnek çalışma modelini içerdiği gibi günlük vardiyaların uzatılmasını da içeriyor. Buna göre üretimin ihtiyacına göre işçiler günlük 10 saate kadar çalıştırılabilecekler. Yine üretimin ihtiyacına göre fazla mesai ve cumartesi çalışma zorunlu hale getirildi. Haftalık çalışma sürelerinin aynı kalacağına dikkat çekilirken bu uygulamadan ortaya çıkan fazla mesailerin havuzlarda biriktirileceği bildirildi. Günlük yemek ve dinlenme mola süreleri 40 dakikadan 30 dakikaya kısaltılmasını içeren sözleşmede ayrıca hastalanan işçilere iki gün para ödenmemesi de yer alıyor.
Diğer yanda grev hakkına da sınırlama getirildi. Sözleşmeye göre uzlaşma yolları sonuna kadar aranmazsa işçilere çıkış verilebilecek, sendikalara ise işten muaf tutulan sendika temsilcileriyle ilgili anlaşmanın feshedilmesi yaptırımı uygulanabilecek.
Bu konuda en önemlisi ise, sözleşmeyi imzalamayan sendikaların artık fabrikada yer almayacak olmaları. Bu sendikaların üyeleri İşçi Temsilciliği seçimlerine de aday olamayacaklar. Tabi bu bağlamda temsilcilikle ilgili seçimlerin de artık söz konusu olmadığını hatırlatmakta fayda var. Bundan böyle sözleşmeyi onaylayan sendikalar artık temsilcilerini fabrikaya tepeden atama usulüyle gönderecekler.
Bu aynı zamanda sözleşmeyi, “kölelik sözleşmesi” olarak eleştiren ve imzalamayan, İtalya’nın en büyük sendikası FİOM’un fabrika dışına itilmesi anlamına geliyor. “Zaten sözleşme üzerine müzakere olmadı. Tekel yönetimi sözleşmeyi masaya attı ve ‘ya imzalarsınız yada fabrika kapanır’ diye şantaj yaptı” diye tepkisini ifade eden FİOM Sendikası, önümüzdeki haftalarda farklı eylemleri gündeme getirme üzerine duruyor.
HÜKÜMETTEN FİAT’A DESTEK
İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, Fiat’ın yanında yer aldıklarını yaptığı açıklamayla ortaya koydu. “Torino’daki gelişmeleri olumlu yönde atılmış bir adım olarak değerlendiriyorum” diye konuşan Berlusconi, “Eğer sonuç farklı olsaydı o zaman işverenlere diyecek bir şeyimiz olmazda. Eğer işçiler daha fazla esnekliğe karşı çıksalardı o zaman işverenlere üretimi başka ülkelere taşımaktan başka yolda kalmazdı” dedi.
Oylamadan önce İtalya Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano, “İtalya’da üretkenlik alanında ciddi sorunlarımız olduğunu kimse reddedemez. Çünkü ülkemizde üretkenlik çok düşük. Ülke ekonomimizi canlandırmak ve rekabet gücünü artırmak için üretkenliği artırmamız gerektiğini bütün taraflar biliyor” demişti.
Fiat şefi Marchionne’nin “İtalya değişmeli” sloganı altında başlattığı ve temel işçi haklarının gaspına yönelik saldırı kampanyasının önümüzdeki aylarda diğer İtalyan şirketler tarafından da üstlenilmesi bekleniyor.
FİAT’IN DURUMU KÖTÜ
Bir süre öncesine kadar sendikalarla ılımlı bir çizgi izlemeye çalışan Marchionne, Chrysler’e ortak olduktan sonra Amerikan tarzını İtalya’ya taşımak ve sendikalarla daha sert çatışmalara girmeye yöneldi. Diğer yandan 2004 yılından bu yana tekelinin başında bulunan Marchionne’nin, Fiat’ın içinde bulunduğu sorunları ne bu sözleşmeyle nede sendikalara karşı sert bir çizgiyle çözemeyeceği açık.
Basit bir örnek fazla mesailerle ilgili. Çalışma sürelerinin olabildiğince esnekleştirilmesine ve fazla mesailerin zorunlu hale getirilmesine karşın Fiat’ın bu olanağı bugün kullanması mümkün değil. Sözleşmenin işçiler tarafından onaylanmasının hemen ardından Torino’daki fabrikadaki bütün işçiler 2011 boyunca kısa çalışmaya çıkartıldı!
Bunun nedeni ise Fiat’ın satışlarının sürekli gerilemesi. Avrupa genelinde otomobil satışları 2010 yılında yüzde 5 gerilerken Fiat tekelinin (Alfa Romeo ve Lancia ile birlikte) satışları yüzde 17 düştü! Buna neden ise tekelin modellerinin eski olması. Birkaç sene önce kısa sürede 20 yeni model sözü veren Marchionne, bu sözünü yerine getiremedi. Diğer yandan Marchionne’nin kendisi 2008 sonunda, “Eğer bir otomobil şirketi 6 milyondan daha az araç satıyorsa geleceği yoktur” diyordu. Fiat’ın sattığı araç sayısı 2 milyon civarında, Chrysler ile birlikte 4 milyona bile ulaşamıyor. Yani 6 milyon sınırının çok altında. İşçilere ve örgütlerine açılan savaşta bu konuda pek bir şey değiştirmeyeceğe benziyor. (YH)
