Reinhard Lauterbach / Junge Welt
Polonya’da Anayasa Mahkemesi çarşamba günü Polonya Komünist Partisini (KPP) yasa dışı ilan ederek fiilen yasaklanmasının önünü açtı. Başvuru Kasım ayında Devlet Başkanı Karol Nawrocki tarafından yapılmıştı. Partinin, legal olmaktan çıkarılması artık sadece bir formalite kaldı. Tıpkı yargılama süreci gibi. Karar üç buçuk haftada verildi; mahkeme delil toplamaya zahmet bile etmedi.
Mahkeme tamamen tümdengelimci bir gerekçeye dayandı: Parti programının Marksizm-Leninizm’e olumlu atıfta bulunduğu, bunun da Polonya’da diğer “insanlık dışı dünya görüşleri” gibi yasaklı olduğu belirtildi. Buna örnek olarak partinin internet sitesinde, 1940’ta Katyn’de Polonyalı subayların kurşuna dizilmesinin sorumluluğunu Sovyetler Birliği’nden Alman faşistlerine kaydıran Sovyetlere ait bir raporu yeniden yayımlamış olması gösterildi.
Bu rapor içerik olarak saçmalıktır, fakat mesele bu değildi. Eğer her saçmalığın yayımlanması yasaklansaydı, ülkede kısa sürede büyük bir sessizlik olurdu. Davaya bakan yargıç Krystyna Pawłowicz için KPP hakkındaki bu karar, bu cuma günü erken emekliliğe ayrılmadan önce açıkça bir gönül arzusuydu. Son oturumdaki konuşmasında, 1989’dan beri kimsenin başaramadığı bir şeyin nihayet Polonya’da başarıldığını, yani komünizmle resmî olarak bir kez olsun hesaplaşıldığını söyledi. Artık gerçekten “son savaşın” verilmesi gerekiyordu.
Buna “savaş” denirse tabii. KPP dava sürecinde adeta kabuğuna çekildi. Partinin avukatı, bir yasaklama durumunda üyelerin inançlarını bundan sonra kamusal alanda değil, özel olarak yaşayacaklarını söyledi. 2002’de kurulmuş, son olarak çoğu yaşlı yaklaşık 1.000 üyesi bulunan partinin faaliyetlerinin sonuçları nasıl bugüne kadar sınırlı kaldıysa, yasağın pratik etkileri de muhtemelen o kadar sınırlı olacaktır. KPP, önceki yasaklama girişimlerinin ardından 2015’te programından sosyalist devrim çağrısını çıkarmıştı. Ve bu da yerinde bir adımdı. Çünkü bir devrim, birilerinin onu sloganlarla çağırmasıyla gelmez; “yukarıdakiler artık eskisi gibi yönetemediklerinde ve aşağıdakiler de artık eskisi gibi yaşamak istemediklerinde” gelir. Bunu Lenin söylemişti ve o bunu iyi biliyordu. (05.12.2025)
