20 Kasım’dan itibaren Almanya’nın sanat değeri yüksek filmlerini gösteren seçkin sinemaları Filistinli bir aileye kapılarını açtı. Im Schatten des Orangenbaums filmi gösterime girdi.
“Portakal Ağacının Gölgesinde” ile Cherien Dabis, üç kuşağı kapsayan tarihi olaylara ve kişisel deneyimlere dayanan bir aile dramı sunuyor. Film, 1988’de işgal altındaki Batı Şeria’da başlıyor. İsrail işgaline karşı düzenlenen bir gösteri sırasında genç Nur (Muhammed Abed Elrahman) ağır yaralanıyor. Ardından annesi Hanan (Cherien Dabis’in canlandırıyor) ailesinin hikâyesini anlatıyor.
Hanan, oğlunun kim olduğunu anlatacağını söylüyor. Karakter sanki doğrudan kameraya bakıyormuş gibi. Bir bakıma seyirciye kişisel olarak hitap ediliyor, bu da bunun gelişigüzel, fazla dikkat çekmeden takip edilebilecek bir anlatı olmadığını açıkça ortaya koyuyor. Aksine, Noor’un büyükbabası Şerif’in (Adam Bakri) 1948’de Yafa’da yaşadıklarına geri dönen, ardından on yıllar boyunca filmin başlangıç noktasına ilerleyen ve sonunda 2022’ye varan bir destanın başlangıcı bu.
Şerif’in eşi Munira (Maria Zreik) ve dört çocuğuyla tanışıyoruz; bunlar arasında Hanan’ın müstakbel kocası ve Noor’un babası Salim (gençken: Salah Al Din; daha sonra: Saleh Bakri) de var. Başlangıçta uyumlu gelişiyormuş gibi görünen filmde, aile yemek masasında oturmuş şiir tartışırken, bir bombalama savaşın korkunç gerçekliğini aniden ortaya koyuyor. Şerif Yafa’dan ayrılmayı reddeder; evi ve aile portakal bahçesini terk etmek istemez. Ancak kısa süre sonra tutuklanır.
Dabis, 1970’lerde genç Noor’un (Sanad Alkabareti) eve dönerken babasının bir İsrailli asker tarafından aşağılanmasına tanıklık etmesini ve bu olayın ergenlik dönemindeki radikalleşmesine önemli ölçüde katkıda bulunduğunu anlatıyor. Film, kuşaktan kuşağa aktarılan travmanın yıkıcı etkilerini gözler önüne sererken aşırı karamsar bir bakış açısına sahip olmaktan kaçınıyor ve nefreti körüklemekle ilgilenmiyor. Bir sahnede bir karakter, “İnsanlık bir direniş biçimidir,” diyor. Korku dolu ama umudunu kaybetmeyi reddeden karmaşık bir şekilde çizilmiş karakterleri sayesinde, Portakal Ağacının Gölgesinde, büyüleyici bir filme dönüşüyor. (YH)
