Temizlik işçileri saat ücretlerine 3 euro zam talebiyle TİS görüşmelerine girdiler. İlk tur görüşmeler, işverenlerin yakınmaları eşliğinde sonuçsuz kaldı. “Temizlik sektörü altın çağını geride bıraktı” diyen işverenler, işçilerin aldıkları maaşla yetinmelerini istiyorlar. 26 milyar euro cironun yapıldığı branşta 700 bin civarında emekçi çalışıyor ve çoğunluğu kadın olan bu işçilerin 500 bini branşa özgü asgari ücretle geçinmek zorundalar. İkinci tur görüşmeler eylül ortasında yapılacak – yani TİS dönemine hazırlanmak için yeterince zaman var denebilir.
Temizlik işçileri için “görünmeyenler” (“die unsichtbaren”) deniliyor. Oysa sayıları azımsanmayacak düzeyde. Örneğin Frankfurt’u gözünüzde canlandırın… “Bankalar şehri” olarak da bilinen Frankfurt nüfus açısından Almanya’nın beşinci büyük kenti. Almanya’da temizlik işçisi olarak çalışanların sayısı neredeyse bu şehirdeki yaşayanların nüfusu kadar. Bütün gün Frankfurt’u gezdiğinizi ve gördüğünüz her insanın temizlik işçisi olduğu düşünün.
Sayıları bunca olmasına ve genelde okul, hastane, kamu daireleri, banka – sigorta gibi yoğun vatandaş trafiğinin yaşandığı mekanlarda çalışmalarına karşın “görünmüyorlar”. Bürolar, okullar, bankalar ve kamu daireleri açılmadan önce köşe bucağı temizleyip çıkıp gidiyorlar.
Ülke genelinde 26 milyar euro cironun yapıldığı bu branşta 700 bin işçi çalışıyor. Bunların 500 bini sadece “branşa özgü asgari ücretle” çalışmak ve yaşamak zorundalar. İç mekânda temizlik yapanların saat ücreti 13,50 euro, cam ve cephe temizliği yapanların saat ücreti ise 16,70 euro.
ÜCRETLER ARTMALI!
IG BAU, temizlik işkolu ücret toplu iş sözleşmesi görüşmelerine (TİS) dönemine bu kez erken başladı. Nisan sonunda ücret taleplerini kamuoyuna tanıtan IG BAU, ilk görüşmeyi 18 Haziran günü yaptı bile.
IG BAU bütün ücret gruplarında saat ücretlerinin 3 euro artırılmasını talep ediyor. Bu iç mekânda en alt ücret grubunda temizlik yapanların saat ücretinin 13,50 euro 16,50 euroya (+ %22,22) çıkması anlamına geliyor. Cam ve cephe temizliği yapanların saat ücreti ise 16,70 eurodan 19,70 euroya yani yüzde 17,96 artması anlamına geliyor.
IG BAU çırakların maaşlarını** da hissedilebilecek ölçüde artırılmasını talep ediyor. Buna göre maaşlar çıraklık eğitiminin 1. yılında 150 euro, 2. yılda 200 euro ve 3. yılda aylık 300 euro artacak. Ayrıca IG BAU, bütün sendika üyesi olan işçiler için 13. Aylık talep ediyor.
IG BAU, 1 Ocak 2025’te yürürlüğe girecek olan yeni ücret sözleşmesinin 12 ay geçerli olmasını talep ediyor.
“ÖLÇÜSÜZ, EDEPSİZ VE GERÇEK DIŞI TALEPLER”
IG BAU ile TİS görüşmelerini sürdüren “Bina Temizliği Federal Lonca Birliği”***, ilk tur görüşmede sendikanın ileri sürdüğü talepleri, “ölçüsüz, edepsiz ve gerçek dışı“ talepler olarak değerlendirdi. Korona ile başlayan ‘Home Office’ uygulamasının olduğu gibi yeni teknolojiler sayesinde büro çalışmalarının giderek azaldığını ileri süren işverenler, “Temizlik sektörü altın çağını geride bıraktı” diyerek işçilerin aldıkları maaşla yetinmelerini istiyorlar.
İşverenlerin baş müzakerecisi Christian Kloevekorn Tagesspiegel’e verdiği bir demeçte, “Sendika tamamen yanlış beklentiler yaratıyor, bu çok tehlikeli. Arzu ve gerçeklik arasındaki uçurum, önceki toplu pazarlık turlarına göre daha da büyük. 2025’te ücretler tabii ki aratacak – ama bu IG BAU’nun aklından geçen düzeyde olamaz” dedi.
Rakamlara bakıldığında ise temizlik sektörünün sürekli bir “altın çağ” içinde olduğu izlenimine sahip olmamak işten değil. 2010 yılında işkolundaki toplam ciro 12,443 milyar euro düzeyindeyken bu rakam 2020 yılında 19,888 milyar euroya çıkmış ve 2022 yılında 24 milyar euro sınırını aşmıştı. 2023 yılında ise işkolundaki toplam ciro 26,264 milyar euroya çıktı.
Bir diğer ilginç veri ise işkolunda çalışanların sayısıyla ilgili. Özellikle 2019’dan bu yana branşta çalışanların sayısı 30 bin dolayında düştü. Ayrı süre zarfında ise aynı dönem içinde ise toplam ciro 7 milyar euro dolayında arttı. Yani temizlik işkolunda “az işçiyle çok iş” yapma eğilimi giderek yaygınlaşıyor. 2006 yılında tüm işkolunda 4 bin 652 çırak eğitilirken bu sayı 2022 yılında bin 600’e gerilemiş bulunuyor.
Kısacası sendikanın talepleri değil temizlik işkolundaki işverenlerin tutumu “ölçüsüz, edepsiz ve gerçek dışı.“
HAZIRLANMAK İÇİN YETERİNCE ZAMAN VAR
IG BAU yönetiminin haziran ayında ilk görüşmeyi yaptıktan sonra ikinci tur görüşmeler için Eylül ortasına kadar beklemesinin somut nedenleri var. Bunun başında TİS görüşmelerini yaz aylarında, sendikanın yaptırım gücünün neredeyse sıfırlandığı bir dönem sürdürmeme geliyor doğal olarak. Diğer yanda ise 30 binden fazla şirkette çalışan işçilere ulaşma, onları TİS dönemine hazırlamanın kendi başına çok değişik zorlukları var.
Sendika ve işçiler açısından en can alıcı sorun geçmişte olduğu gibi bugün de örgütlülük oranında yatıyor. Her ne kadar sendika yönetimi “sır” gibi saklamaya çalışsa da işkolundaki örgütlenme düzeyi yüzde 10 dolayında. Yani 65-70 bin arası temizlik işçisi IG BAU sendikasında örgütlü.
Tüm bunlar ikinci tur TİS görüşmelere kadar yapılması gerekenleri gösteriyor. Bir yanda temizlik işkolunda çalışanlar arasında sendikanın ileri sürdüğü talepleri yaygınlaştırmak diğer yanda sendikaya henüz üye olmayanları sendikaya üye olmaya ikna etmek.
Bunu sadece bu işkolunda çalışanlar değil, temizlik işçileriyle karşılaşan herkes, bütün Yeni Hayat okurları yapmalı.
* Bina temizliği işkolunda iki farklı “branşa özgü asgari ücret” uygulaması var. Yaklaşık 700 bin bina temizleyicisini kapsayan “branşa özgü asgari ücretler” 1 Ocak 2024 tarihinden bu yana iç mekân ve bakım temizliği için 13,50 euro düzeyindeyken cam ve cephe temizliği için saat başına 16,70 euro düzeyinde. Daha geniş bilgi için bkz.: https://www.dgb.de/service/ratgeber/branchenmindestloehne/
** 1 Ekim 2024’ten itibaren çıraklık eğitiminin 1. yılında 900 euro, 2. yıl 1.035 euro ve 3. yıl aylık 1.200 euro maaş ödenecek. Yürürlükteki sözleşmeye göre Eylül 2024’e kadar ödenen çıraklık maaşları aylık 25 euro daha düşük.
*** “Bundesinnungsverband des Gebäudereiniger-Handwerks”
Bankalar, bürolar kenti Frankfurt am Main
Frankfurt, uluslararası mali sermayenin merkezlerinden biri konumunda. Avrupa Merkez Bankasının (AMB) ve bütün Alman bankalarının merkezlerinin yanı sıra 450 civarında banka, sigorta, yatırım fonları vb. mali sermaye kuruluşunun şubesi de bu kente bulunuyor. Veya kişi başına en fazla avukatın olduğu kent yine Frankfurt: 104 kişiye 1 avukat ve bir o kadar da avukatlık bürosu… Kısacası Frankfurt en fazla temizlik işçisinin çalıştığı şehirlerden de biri konumunda. Gazetemiz yayına hazırlandığında Frankfurt’ta 446 temizlik firmasında resmi olarak 17 bin 820 işçi ve emekçi çalışmaktaydı – bunun yanı sıra kaç kişinin bu işkolunda kaçak çalıştığını sorduğumuz bir sendikacı, “IG BAU olarak şehir genelinde 20 bin civarında temizlik işçisi olduğunu tahmin ediyoruz – bunlar kadrolu çalışıyor. Evlerde ve küçük işletmelerde bina temizliği yapanlar hakkında ise kesin bir bilgi yok. Asıl kaçak çalışma buralarda oluyor.”
