Almanya başta olmak üzere yurtdışında çalışan işçilerin Türkiye’ye gönderdiği işçi dövizinin yeniden artışa geçtiği açıklandı. Artışın arkasında, Türkiye’deki faiz avantajı ve yurtdışındaki girişimcilik faaliyetlerinin artması olduğu tahmin ediliyor.
Almanya’da çalışan Türkiye kökenliklerin değişik nedenlerle Türkiye’ye gönderdikleri dövizler, başta devlet ve hükümetler olmak üzere herkesin ilgisini çeken bir konu oldu yıllardır. İşçilerin zor koşullarda alınteriyle çalışıp edindikleri birikimlere el koymak için hangi yollara hangi yöntemlere başvurulmadı ki. Din tüccarları mı dersiniz, vatan millet edebiyatı yapanlar mı dersiniz, “çifte emeklilik”, “yüksek faiz” vaadiyle devlet eliyle toplanan paralar mı dersiniz, denenmeyen kalmadı yani. Hepsinin ortak noktası “gurbetçinin mağduriyeti” oldu sonuçta.
“Memlekete dönünce”, güvenli bir hayat sürmek derdiyle Türkiye’ye yönelik tasarruflar ve yatırımlar göçün ilk yıllarında hakim olan eğilimdi. Sonuçta kimi arsa, ev almak, kimi banka faizlerinden yararlanmak, kimi kooperatif, şirket ortaklığı vb. nedenlerle 1964-2005 yılları arasında Batı Avrupa ülkelrinden Türkiye’ye toplam 78 milyar Dolar aktarıldı.
KALICILAŞMA DÖVİZ TRANSFERİNİ ETKİLEDİ
Ancak 80’li 90’lı yıllardan itibaren belirginleşmeye başlayan kalıcılaşmayla birlikte, artık kazandığını burada, Almanya’da tüketme eğilimi de giderek ağırlık kazanmaya başladı. Bugüne ve geleceğe ilişkin harcama ve yatırımlar giderek Almanya’ya yöneldi. Bunun bir sonucu olarak Türkiyeli işçilerin, Türkiye’ye aktardıkları döviz miktarı yıldan yıla düşmeye başladı.
Merkez Bankası verilerine göre yurtdışından Türkiye’ye giren işçi dövizi tutarı 2008 yılında 1 milyar 400 milyon Dolar olarak gerçekleşti. Ve bu tarihten itibaren düzenli olarak gerileyen işçi dövizleri, uzun bir aradan sonra ilk kez artış kaydetti. Başta Almanya olmak üzere 30 kadar ülkede çalışan Türkiyeli işçilerin Türkiye’ye gönderdikleri döviz miktarı, 2011 yılının ilk üç ayına göre, geçen yıla oranla yüzde 15 artarak 210 milyon dolara ulaştı.
ARTAN ‘İŞVEREN DÖVİZİ’!
Ancak bu artışın yurtdışında çalışan işçilerden ziyade küçük ya da orta ölçekli girişimci grubundan kaynaklandığı görülüyor.
2009 yılında 934 milyon Dolar, 2010 yılında ise 829 milyon Dolar olan işçi dövizlerinin yendien artma eğilimi göstermesinin arkasında, Türkiye kökenliler arasında girişimcilik faaliyetinin artması ve Türkiye’deki faiz ve kur avantajı olduğu tahmin ediliyor.
Bazı kurumların, yurtdışındaki Türkiyeli işverenlerle istatistikleri abarttığı bilinse de, Türkiyelilerin sosyal-sınıfsal konumunda bir değişim olduğu ve bunun Türkiye’ye gönderilen paralar konusunda bir etki yarattığı da gerçek. Türk-Alman Eğitim ve Bilimsel Araştırmalar Vakfı’nın (TAVAK) raporuna göre Avrupa Birliği’ne dahil 27 ülkede 144 bin Türk girişimci faaliyet gösteriyor. Bu girişimcilerin en yoğun bulunduğu alan olan Almanya’da 1987 yılında 25.500 Türkiyeli girişimci bulunurken, 2010 yılı sonu itibariyle bu rakam 77 bin civarına yükselmiş. 2008 yılında Türk girişimcilerin işletme başına elde ettikleri ciro 458 bin Euro iken, 2010 yılında bu rakam 466 bin Euro olmuş.
Türkiye’ye kayan dövizdeki artışın diğer bir önemli etkeni olarak ise, Avrupa ile Türkiye’deki faiz farkı görülüyor. Zira 2010 yılında, Avrupa Merkez Bankası ve Türkiye Merkez Bankası verileri dikkate alındığında Euro Bölgesi’nde faizlerin yüzde 1, Türkiye’de yüzde 6,5 seviyesinde seyretmesi dikkat çekiyor. (YH)
