ABD Başkanı Donald Trump tarafından AB’ye konulan yüzde 39’luk gümrük vergisi konusundaki pazarlık süresi normal koşullarda bugün (9 Temmuz) doluyordu. Ancak Trump, görüşmeler sürmesine rağmen pazarlık tarihini 1 Ağustos’a kadar uzattı. Avrupa ekonomisindeki belirsizlik devam edecek. Almanya’dan ABD’ye ihracat mayıs ayında yüzde 7,7 azaldı.
YÜCEL ÖZDEMİR
Köln – ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan 2025’te Beyaz Saray’da dünyaya ilan ettiği yeni gümrük tarifesi geniş tartışmalara yol açmıştı. Trump’ın elindeki tabelada ilk sırada Çin, ikinci sırada ise Avrupa Birliği vardı. Çin’den yüzde 67, AB’den yüzde 39 gümrük vergisi alınacağı ilan ediliyordu. Aradan geçen üç aya baktığımızda, geniş tartışmalara yol açan Trump’ın vergi tabelası henüz birçok ülkede kesin bir karşılık bulmuş değil. Bu, daha çok pazarlık için yapılan bir tehdit niteliğinde.
Çin, Trump’ın tehditleri karşısında geri çekilmek yerine karşılık verdi. Bunun üzerine Trump, Çin’den yapılacak ithalattan alınacak gümrük vergilerini birkaç aşamada yüzde 145’e çıkardı. Pekin buna yüzde 125 ile yanıt verdi. Ancak bununla da kalmayıp, sanayi için önemli olan nadir toprak elementlerine ihracat sınırlaması getirdi. Çin’in bu hamlesine Trump’ın verdiği karşılık “anlaşma” oldu. Focus dergisinde yer alan habere göre, ABD ile Çin arasında Londra’da yapılan görüşmelerde bir anlaşmaya varıldı. Çin adına Başbakan Yardımcısı He Lifeng ve Ticaret Bakanı Wang Wentao, ABD adına ise Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick 11 Haziran’da pazarlık masasına oturdu.
ABD-Çin anlaşmasında neler var?
Çin’in nadir elementleri ABD sanayisi için adeta can damarı olduğu için, her fırsatta dünyaya tehditler ve şantajlar savuran Trump’ın kendisi geri adım atmak zorunda kaldı. Focus’un aynı haberine göre, Çin ABD’ye nadir topraklar gibi bazı hammaddeleri tedarik etmeyi taahhüt ediyor. Buna karşılık Washington, Çin’den öğrencilerin ABD üniversitelerine kabul edilmeye devam edeceği sözünü veriyor. Trump ayrıca tarife anlaşmazlığında dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında bir anlaşma olduğunu sosyal medya hesabından duyurdu. Trump, Çin’den ABD’ye yapılan ithalat üzerindeki tarifelerin yüzde 55 olacağını yazdı. ABD başkanına göre, Çin ABD mallarından yüzde 10 gümrük vergisi alacak.
AB İle Pazarlık Ağustos’a ertelendi
Şimdi dikkatler ikinci sıradaki Avrupa Birliği’nde. Daha önce anlaşma için son tarih olarak bugün (9 Temmuz) işaret edilmişti. Ancak 9 Temmuz’a iki gün kala Trump, bir uzlaşma olmadığı için pazarlık süresini bu sefer 1 Ağustos’a kadar uzattı. Bu, elbette Avrupa’da ABD ile ticarette belirsizliğin sürmesi anlamına geliyor. Üç hafta daha bir bekleme, korku, endişe hali sürecek. Sonunda nasıl bir uzlaşma olacağı belirsiz. Ancak bazı iddialar da basında dolaşıyor. Avrupa ile ticaret açığını kapatmayı hedefleyen Trump’ın bazı şartlar öne sürdüğü iddia ediliyor. AB de ticaret açığının kapanması için önerilerde bulunmuş.
AB’den ABD’ye ticaret açığı tavizleri
Handelsblatt gazetesinin yazdığına göre, ticaret açığının kapanması için önerilen seçeneklerin başında AB’nin daha fazla sıvılaştırılmış doğal gazı ABD’den alması geliyor. Buna ek olarak, sanayi malları, otomobiller ve bazı tarım ürünleri için gümrük tarifeleri düşürülecek ve ürün izin prosedürleri gibi engeller ortadan kaldırılacak. Yine yapay zeka için ilave çip alımları, Çin’in kapasite fazlalığına karşı ortak hareket etme ve yatırım ve ihracat kontrolleri konusunda daha fazla işbirliği AB’den yapılan öneriler arasında. Bütün bunlara rağmen AB’den gidecek mallardan yüzde kaç vergi alınacağı belli değil. ABD, daha önce AB’den giden çeliğe yüzde 25 gümrük vergisi koymuştu.
AB tarafından yapılan önerilere ABD tarafı da sıcak baktığı için, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in bir sözcüsü tarafından basına verilen bilgiye göre “pazarlıklarda son” aşamaya gelinmişti. Ama buna rağmen Trump, anlaşma yerine süreci 1 Ağustos’a uzatmayı tercih etti.
Bunların olması halinde gümrük vergisinin Trump’ın belirlediği yüzde 39 olmayacağı açık. Asıl pazarlık, AB’nin bütün ülkeleri tarafından benimsenecek “kabul edilebilir bir oranın” bulunması.
Bu arada Trump, Japonya, Güney Kore, Malezya, Kazakistan (yüzde 25 ile), Güney Afrika (yüzde 30), Laos ve Myanmar’ın (yüzde 40) gümrük vergilerini kesinleştirdi. Asya’daki yakın müttefikleri Güney Kore ve Japonya’yı yüzde 25’i kabul etmeleri ve karşı hamle yapmamaları konusunda da uyardı.
Almanya’dan ABD’ye ihracat azaldı
Trump’ın AB’ye yüksek gümrük vergisi getirmesinin hedefindeki asıl ülkenin Almanya olduğu sır değil. Bunu zaman zaman da ifade ediyor. Yüksek gümrük vergileri daha uygulanmadan Alman ekonomisini etkilemeye başladı. Federal İstatistik Dairesine göre, ABD’ye yapılan ihracat mayıs ayında nisan ayına kıyasla yüzde 7.7 oranında geriledi. Bu oran 12.1 milyar euroya tekabül ediyor. Bu, Mart 2022’den bu yana görülen en düşük değer.
Almanya’nın ayrıca Çin’e ihracatı da düşüyor. Aynı dönemde Çin Halk Cumhuriyeti’ne yapılan ihracat yüzde 2,8 azalarak 6,8 milyar avroya düştü. Çin, daha önce Almanya’dan ithal ettiği pek çok ürünü artık kendisi üretiyor. AB ülkelerine yapılan ihracat yüzde 2,2 düşüşle 71,3 milyar avroya geriledi. İngiltere’ye yapılan ihracatta ise yükseliş söz konusu. Yüzde 15,1 artışla 7,2 milyar avroya yükseldi.
Gümrük verileri üzerinde başlayan tartışmalar, tahmin edilebileceği gibi, dış ticaret bağımlısı Alman ekonomisini önemli ölçüde etkilemeye devam ediyor.
