ABD’nin 2014’ten sonra da 10 yıl boyunca Afganistan’da bırakmayı planladığı 8-12 bin kişilik askeri güç için talep ettiği dokunulmazlık, iki ülke arasında sorun olmaya başladı. ABD Savunma Bakanı Hagel baskı yapmak üzere Kabil’e giderken, Afganistan Devlet Başkanı Karzai, İran ile stratejik anlaşma için Tahran’a uçtu.
ABD ile Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai arasındaki “imza gerilimi” devam ediyor. 8-9 Aralık tarihlerinde temaslarda bulunmak üzere Afganistan’ın başkenti Kabil’e giden ABD Savunma Bakanı Huck Hagel ile bir araya gelmeye yanaşmayan Karzai, İran’a giderek Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile stratejik işbirliğini anlaşması imzaladı.
ABD, 2014’ün sonunda Afganistan’daki askerlerini geri çekmeyi kararlaştırırken, geriye sadece 8-12 bin asker ve danışmanı 10 yıl daha ülkede bırakmaya karar vermişti. Ancak geride kalacak askerlerin herhangi bir suç nedeniyle yargılanmaması ve operasyonlara katılmasının önündeki engelleri de bir anlaşmayla güvence altına almak istiyor. Nisan 2014’te yapılacak başkanlık seçimlerinden önce ABD’nin dayattığı anlaşmayı imzalamaya yanaşmayan Karzai ise yapılan tehdit ve uyarılara rağmen geri adım atmış değil. ABD’nin kendisini gözden çıkardığını ve artık güvenmediğini, kendisinin de ABD’ye güveninin kaybolduğunu söyleyen Karzai, halk arasında ABD’ye karşı yüksek olan tepkiyi de arkasına almak için şimdi pazarlığı sıkı tutuyor.
KARZAİ İRAN’A YAKINLAŞIYOR
Karzai ayrıca ülke içerisinde ve bölgede durumunu güçlendirmek için yeni ittifak arayışlarına girmiş bulunuyor. Bu temelde İran’a yaklaşan Karzai ile Hasan Ruhani arasında imzalanan yeni ortaklık anlaşmasına göre, her iki ülke uzun vadeli olarak siyasi, ekonomik ve güvenlik alanında işbirliği yapacak. Görüşme sırasında İran, Karzai’den ABD’nin bütün askerlerinin bölgeden çekilmesi gerektiğini ve Afgan halkının güvenliğinin Afganistan’a bırakılmasını istedi. Bu talebi Cumhurbaşkanı Ruhani, Twitter’deki hesabından da duyurdu.
İran, ABD ile gerilim içerisinde olan Karzai’ye kapılarını açarken, ABD’nin tepkisini de çekmek istemiyor. Zira her iki ülke arasında gergin olan ilişkiler nükleer silah konusunda sağlanan uzlaşma nedeniyle yumuşama dönemine girmiş durumda.
KARZAİ ABD’YE DİRENEBİLİR Mİ?
Başkanlık seçimleri öncesinde ABD askerlerinin çekilmesi konusunda yeniden pazarlık yapmak istediğini söyleyen Karzai’nin bu talebine ABD’nin yanıtı anlaşmanın en kısa zamanda imzalanması gerektiği yönünde oldu.
Kabil ziyareti sırasında Afganistan Savunma Bakanı Bismillah Han Muhammed, İçişleri Bakan Yardımcısı Eyub Salangi ve Genel Kurmay Başkanı Şer Muhammed Karimi ile görüşen Hagel, anlaşmanın zaman geçirmeden imzalanması gerektiğini tekrarladı. ABD Afganistan Özel Temsilcisi James Dobbins ise anlaşmanın başkanlık seçimlerinden önce imzalanmaması durumunda Afganistan’a yapılan yıllık 4 milyar Dolarlık mali yardımı kesebilecekleri tehdidinde de bulundu.
Öte yandan kısa bir süre önce Brüksel’de bir araya gelen NATO Savunma Bakanları da, Karzai’ye anlaşmayı imzalama çağrısında bulunmuştu. NATO Genel Sekreteri Rassmussan, anlaşmanın imzalanmaması durumunda 2014’ün sonuna kadar çekilmenin olmayacağı tehdidinde bulundu.
Afganistan’ın en yüksek meclisi olan Loya Jirga da, bir süre önce yaptığı toplantıda Karzai’ye anlaşmayı imzalama çağrısı yapmıştı. Anlaşılan o ki, günleri sayılı olan Karzai, iyi bir pazarlıkla için içinden çıkmak istiyor. Karzai ise ABD işbirlikçiliği konusunda ipliği pazara çıkığı için, şimdi bunu düzeltmenin, ABD’nin işbirlikçisi olmadığını kanıtlamaya çalışarak güven kazanmanın peşinde. (YH)
PAKİSTAN NE YAPACAK?
Afganistan’dan sonra komşu ülke Pakistan’a geçen ABD Savunma Bakanı Hagel, bu ülke ile gerilimli olan ilişkileri yumuşatmaya çalıştı. Afganistan’dan kalkan ABD savaş uçakları ve insansız hava araçlarının Pakistan’da katliamlar yapmasına karşı tepki oldukça yüksek. Hagel’in ülkeye ziyaret yaptığı sırada parlamento, ABD’nin insansız hava araçlarıyla yaptığı saldırıları derhal bitirmesi konusunda bir karar aldı. ABD’nin BM sözleşmelerini ihlal ederek Pakistan’ın topraklarında saldırılar yaptığının ifade edildiği karar, son üç yıl içerisinde iki kez daha alınmıştı. Bu karara rağmen saldırılar devam etti.
Ziyaret sırasında Pakistan başbakanı Navaz Şerif ve Genel Kurmay Başkanı Raheel Şerif ile görüşen Hagel, Afganistan’daki ABD askerlerinin Pakistan üzerinden çekilmesi görüştü. ABD ile Pakistan arasındaki ilişkiler Navaz Şerif başbakan olana kadar daha gerilimliydi. ABD, Pakistan üzerinden başlattığı çekilmeyi geçen hafta protesto ve saldırılar olabileceği gerekçesiyle durdurmuştu.
Pakistan hükümeti, NATO saldırıları nedeniyle 2011’de ülke topraklarının NATO tarafından geçiş amacıyla kullanılmasını yasaklamıştı. Ancak, yeni hükümet bu kararı iptal ederek onay vermişti.
