AKP Hükümeti’nin, başta Avrupa olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde “Türk kimliği ve kültürünü yayma” adı altında pek çok dernek ve kuruma milyonlarca TL aktardığı ortaya çıktı. Sadece Avrupa’daki derneklere 2012 ve 2013 yıllari içerisinde 31 milyon TL verildi.
2001’den bu yana Türkiye’de işbaşında olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Türkiye dışında yaşayan Türkiye kökenlileri kendi etkisi altında tutmak üzere önceki hükümet partilerinden daha sistemi bir çalışma yürüttü ve yürütmeye de devam ediyor. 2010 yılına kadar değişik bakanlıklar ve kurumlar üzerinden yurtdışında yaşayan Türkiye kökenlilere yönelik izlenen politikalar ve yapılan maddi yardımlar, 24 Mart 2010’da Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın (YTB) kurulmasıyla merkezileştirildi. Böylece doğrudan Başbakanlık’a bağlı faaliyet yürüten YTB, hükümet partisinin ve devletin yurtdışındaki Türkiye kökenliler arasında yaptığı “lobicilik” çalışmasının merkez üssü oldu. Bu kurum aracılığıyla son üç yıl içerisinde hem yurt içinde hem de yurt dışında pek çok organizasyon gerçekleştirildi. Bunlar arasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın partisinin propagandasını yapmak üzere Avrupa’nın değişik kentlerinde düzenlediği kapalı salon toplantıları da bulunuyor.
DERNEKLERE FİNANSMAN AKTARIMI
Avrupa ülkelerindeki faaliyetlerini, daha çok AKP’ye yakınlığıyla bilinen UETD başta olmak üzere aynı çizgideki dernekler üzerinden sürdüren YTB, bir taraftan bu derneklerin yöneticilerinin katılımıyla bir “Yurtdışı Vatandaşları Danışma Kurulu” oluştururken diğer taraftan ise bu derneklere “proje” adı altında milyonlarca TL aktarmaya başladı. Bu temelde YTB’nin bütçesi son iki yılda tam beş kat arttırıldı. YTB’nin 2012’de toplam bütçesi 33 milyon 283 bin TL iken, 2013’te 167 milyon 211 bine çıkarıldı. Her iki yıl arasında personel ve hizmet alımları bir tarafa bırakıldığına asıl olarak “cari harcamalar”daki büyük yükseliş dikkat çekiyor. “Proje” adı altında yapılan harcamalar da bu kalem dahilinde gerçekleşiyor. YTB’nin 2013 raporuna göre, 2012’de 16 milyon 404 bin TL olan “cari harcamalar”, 2013’te 141 milyon 810 bin TL’ye çıkmış. Daha sonra 2013 için ayrılan cari ödenek 148 milyon 160 bin TL’ye çıkarılmış ve bunun 51 milyon 937 bini (yüzde 35) ilk altı ay içerisinde harcanmış.
Yani tabloya bakıldığında, yurtdışında yapılan faaliyetlere yapılan harcamalar bir önceki yıla göre geçtiğimiz yıl yaklaşık olarak 9 kat artmış bulunuyor.
AVRUPA”DAKİ DERNEKLERE 31 MİLYON TL
Başkanlığın raporunda yer alan bilgilere göre, Avrupa ülkelerindeki derneklere “2012 yılında 13 milyon 705 bin 732 TL, 2013 yılında ise 17 milyon 653 bin 674 TL olmak üzere toplam 31 milyon 359 bin 406 TL tutarında mali destek sağlanmıştır. Anılan yıllarda Almanya’daki derneklere 4 milyon 371 bin 024 TL, Belçika’ya 398 bin 883 TL, Danimarka’ya 387 bin 963 TL, Fransa’ya 1 milyon 72 bin 429 TL ve Hollanda’ya toplam 939 bin 903 TL tutarında mali destek sağlanmıştır” deniliyor.
Raporda ülkelere göre yapılan yardımların miktarları belirtilirken, hangi derneklere hangi projeler çerçevesinde bu yardımların yapıldığı ise yer almıyor.
ASLAN PAYI AKP’YE YAKIN DERNEKLERE
Ancak bu sır değil. Yönetmelik gereğince “Yurtdışında Türk kültürü ve kimliğini kurumaya yönelik projelerin desteklenmesi”nden söz ediliyor. Bu derneklerin ağırlıklı olarak AKP’ye yakın dernek ve kurumların olması dikkat çekici! “Türk kimliğini” koruma adı altında derneklere aktarılan milyonlarca TL, YTB’nin bütçesinden karşılanıyor. Konuyla ilgili olarak görüştüğümüz güvenilir bir kaynağa göre, Avrupa’da Türkiye kökenliler tarafından kurulan ve kamu yararına faaliyet yürüttüğü tespit edilen dernekler, belirlenen çerçevedeki proje başvuruları üzerinden maddi yardım almaktalar. Bu başvurular doğrudan YTB’ye yapılabileceği gibi derneklerin bulunduğu kentlerin bağlı olduğu konsolosluklar üzerinden de yapılabilmekte. Derneklere verilen para da, YTB tarafından konsolosluklara havale ediliyor. AKP’ye yakınlığıyla bilinen derneklerin yanı sıra Yurtdışı Türkleri Danışma Kurulu’nda temsilcileri olan dernek ve kurumların da YTB üzerinden maddi yardım aldığı ileri sürülüyor.
Ayrıca YTB tarafından son aylarda “maddi yardım” aktarmak için özel görüşmeler ve toplantılar yaptığı ifade ediliyor. Bu çerçevede 4-5 Mayıs 2013 tarihlerinde Almanya’da 100 dernek temsilcisinin katılımıyla bir eğitim programı gerçekleştirildi. Avrupa’nın birçok ülkesinden ve Almanya’nın farklı şehirlerinden katılımların olduğu toplantıda temsilcilere, proje hazırlama, proje yönetimi ve Türkiye’deki fon kaynaklarından yararlanma eğitimi verildi. Yine 19-21 Haziran 2013 tarihlerinde Avrupa’nın farklı ülkelerinden 13 ayrı dernek temsilcisine YTB tarafından proje hazırlama ve proje yönetimi konularında eğitim verildi.
SİYASİ GÜÇ OLMA PLANLARI
Avrupa ülkelerinde yaşayan Türkiye kökenli göçmenler arasında genel olarak devletin etkisini, özel olarak da AKP’nin gücünü arttırmak üzere kurulan YTB, gelinen aşamada bunu sadece siyasi değil aynı zamanda ekonomik destekle güçlendirmek ve kendisine bağlamak istiyor. Maddi olarak bugüne kadar daha çok DİTİB üzerinden verilen destek, şimdi daha fazla dernek ve kurumu içerisine alacak şekilde genişletilmiş durumda. Bu da, hükümet partisinin devletin olanaklarını kullanarak kendisine yakın dernekleri maddi olarak destekleyerek güçlendirmeyi amaçladığını gösteriyor. Bununla elbette dernek ve kurumlar aracılığıyla Avrupa ülkelerinde yaşayan Türkiye kökenli göçmenler üzerinde devletin ve AKP’nin etkisini artırma amaçlanıyor. AKP tarafından YTB üzerinden beslenen dernekler de böylece bir taraftan kuruldukları ülkelerin dernekler yasasını ihlal ederken, diğer taraftan AKP’nin buradaki uzantısı olduklarını açık olarak göstermiş bulunuyorlar. (YH)
