2015 yılında 8,50 Euro’luk yasal asgari ücret uygulamasının yürürlüğe girmesi sendikalar ve SPD tarafından başarı olarak ilan edildi. İşverenler, işveren yanlısı uzmanlar ve CDU’nun bazı kesimleri ise masrafları arttıracağı için yasal asgari ücretin işyeri kayıplarına yol açacağı uyarısında bulunmuşlardı. 1 Ocak 2017’den itibaren yasal asgari ücrete 34 Cent zam geldi ve 8,84 Euro’ya yükseltildi. Tepkiler değişmedi; sendikalar ve onlara yakın uzmanlar, zamla işçilerin gelirlerinin artacağından sevinç duyduklarını dile getirdiler, işverenler ve onlara yakın uzmanlar ise yine, ekonomiye zarar verileceğinden, işyerlerinin yok edileceğinden dem vurdular.
İşverenler Birliği Başkanı Ingo Kramer, asgari ücret belirlenmesinin anlamsız olduğunu, zorunlu ücretin uzun süreli işsiz ve az vasıflı işçilerin işine yaramayacağını bildirdi. Kramer, yasal asgari ücretle bu durumdaki insanların iş yaşamına adım atmalarının zorlaştırıldığını, bu nedenle toplum politikası açısından bir yanlışla karşı karşıya olunduğunu belirtti. İşverenlere yakın Alman Ekonomi Enstitüsü Köln (IW) toplu sözleşme uzmanı Christoph Schröder de asgari ücret olmasaydı 60 bin yeni işyerinin açılabileceğini belirterek, yasal düzenlemeye karşı olduğunu ifade etti.
OLUMSUZ ETKİ YAPMADI
İş Piyasası ve Mesleki Araştırma Enstitüsü (IAB) asgari ücret uygulamasının başarılı olduğu düşüncesinde. IAB müdürü Joachim Müller, 8,50 Euro’luk asgari ücretin ekonomiye zarar vermediğini sadece Doğu’da bazı sektörlerde olumsuz etkilerinin gözlendiğini bildirdi. Müller, asgari ücretin 2015 yılında ekstra 600 bin sigortalı işçinin istihdam edilmesini engellemediğini de sözlerine ekledi.
34 Centlik zammın etkilerinin ne olacağı sorusunu cevaplandıran Ver.di sendikası başkanı Frank Bsirske ise, yasal asgari ücretle dört milyonun üzerinde işçinin eline geçen paranın arttığını, 2017’de yapılan zamla durumlarının daha da iyileşeceğini söyledi. IAB müdürü Müller ise, kaç kişinin asgari ücret zammından yararlanacağını belirtmenin zor olduğunu ve bu zammın genel olarak iş piyasasını belirgin bir şekilde etkileyeceğinden söz edilemeyeceğini açıkladı.
Yasal asgari ücretin arttırılması bu yaz işveren temsilcilerinden oluşan bir komisyonda kararlaştırıldı. Karar çetin tartışmalar sonrası alındı ama seçilmiş 500 TİS ve ücret düzenlemesinde 2015’ten bu yana hangi oranda ücret ve fiyat artışı olmuşsa buna uymak zorunluluğu olduğundan anlaşmaya varıldı. Metal ve Elektronik sektörüyle kamu alanında varılan ama henüz paranın ödenmediği iki anlaşma vardı. Metal ve elektronik dalındaki sonuç dikkate alınmazken kamu alanındaki sözleşme dikkate alındı. Sendika 9 Euro veya daha fazla saat ücreti talep etmişti. Taksicilik branşında fiyatlar yüzde 12,1 oranında artmıştı, gastronomi alanında ise artış yüzde 2,9 idi. Bunun ücretlere yansıması ise henüz görülmemekteydi. Ücretler genel olarak Doğu’da ve iki rakamlı oranlarla arttı.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Asgari ücret komisyonu iki yılda bir ücret artışı konusunu gündemine alacak. Hükümet de alınan kararı formel olarak uygulamaya sokacak. Önümüzdeki yıllarda TİS’lerde varılan sonucun asgari ücretin belirlenmesinde de esas alınacağı konusunda herkes mutabık. Asgari ücret, konjonktürel ya da toplumsal gelişme ve dileklere göre değil sözleşme yapılan sektörlerdeki sonuçlara göre belirleniyor. (YH)
İstisna uygulamalar devam ediyor
Diğer yandan asgari ücretin 2015’de yürürlüğe girmesiyle birlikte uygulamaya alınan ‘istisnaların’ önemli bir bölümü 31 Aralık 2017’e kadar devam edecek. Örneğin (evlere) gazete dağıtıcılarına 1 Ocak’tan itibaren yasal asgari ücret ödenmek zorunda.
Bütün işverenlerin asgari ücrete “uyum sağlayabilmeleri” için resmi olarak daha bir yılları var; 1 Ocak 2018’den itibaren Almanya’da bütün işkollarında herkese asgari ücret ödenmek zorunda olunacak… Yasada böyle bir madde var ama ne var ki bu yasa herkes için geçerli değil! Örneğin 18 yaşından küçüklerin yasal asgari ücret diye bir hakları gelecekte de olmayacak. Veya bir yıldan fazla işsiz kalmış bir işçi, ‘çalışma yaşamına yeniden uyum sağlamaları için” 6 ay boyunca asgari ücretten daha düşük ücret karşılığı çalıştırılacaklar.
Federal Çalışma, Maliye ve Eğitim bakanlıkları ortak hazırladıkları bir yasa değişiklik taslağında mülteciler ve göçmen işçiler için istisna uygulamaların devam etmesinin temelini hazırlıyorlar. Bakanlıkların planlarına göre mesleklerinin birebir tanınması mümkün olmayan mülteciler ve göçmen işçiler bu eksiklerini tamamlayıncaya kadar asgari ücret uygulamasının dışında tutulabilecekler.
İSTİSNA UYGULAMALARA SON – ASGARİ ÜCRET 12 EURO OLMALI
Yasaya yeni istisna uygulamalar ekleme planlarını eleştiren Alman Sendikalar Birliği (DGB) Yürütme Kurulu üyesi Stefan Körzell, “Zaten işverenler haklarını bilmeyen mülteci ve göçmen işçileri ucuz işgücü olarak kullanıyorlar. Böyle bir yasa değişikliği ile yasanın uygulanıp uygulanmadığının denetlenmesi iyice zorlaşacağı gibi yasal asgari ücretten kaçmanın da önü açılacak. Her yeni işe başlanıldığında normal olan işi gösterme dönemlerine ‘staj’ veya ‘meslek kursu’ denilerek düşük ücret ödenecek, buna izin verilmemeli” dedi.
“Böyle bir uygulama ayrıca sağ popülistlerin ekmeğine yağ sürecektir” diyen Körzell, “Yabancılar Almanların işini elinden alıyor iddiasını sürekli kullanan bu kesim böyle bir yasa değişikliği ile daha saldırganlaşacaklar ve yerlileri göçmenlere karşı kışkırtacaklar” dedi.
Sol Parti Göç ve Entegrasyon Görevlisi Sevim Dağdelen’de aynı tehlikeye dikkat çektiği açıklamasında, “Planlanan istisnalar sosyal bölünmeyi derinleştirecek, aşağı doğru rekabeti güçlendirecek ve tekellere daha az ücret ödemeleri için gerekçe olacak” dedi.
Açıklamasında “Eşit işe eşit ücret ödenmeli” diyen Dağdelen, yasal asgari ücretin hiçbir istisna olmadan her yerde geçerli olmasını talep etti. Dağdelen ayrıca partisinin yaşlılıktan yoksulluğun önüne geçilmesi içinde yasal asgari saat ücretinin hemen 12 Euro’ya çıkarılmasını talep ettiğini sözlerine ekledi. (YH)
ÖGB: Asgari ücret 1700 Euro olmalı
Avusturya Sendikalar Birliği ÖGB, asgari ücretin aylık 1700 Euro’ya çıkmasını talep ediyor. Standard gazetesine verdiği bir demeçte, “Asgari ücretin düzeyinin yükseltilmesi hep önem verdik” diyen ÖGB Başkanı Erich Foglar, bütün işkollarında TİS taraflarının masaya oturup asgari ücret konusunu ele almaları gerektiğini söyledi.
Avusturya’da asgari ücreti düzenleyen bir yasa olmadığı için asgari ücretler toplu iş sözleşmelerinde (“Kollektivverträge”) belirleniyor. 2006 yılında dönemin SPÖ ve ÖVP hükümeti koalisyon sözleşmesinde “1000 Euro asgari ücret” üzerine anlaşmalarına karşın bunu yasalaştırmadılar. Bunun yerine TİS taraflarının konu üzerine anlaşmaları önerildi. Bunun üzerine görüşmelere başlayan ÖGB ve WKÖ (Avusturya Sanayi Odası) 2008’den itibaren 1000 Euro üzerine anlaştılar. Bu rakam 2010 yılında 1300 Euro’ya, 2014 yılında ise 1500 Euro’ya çıktı.
Ne var ki asgari ücretin uygulanması denetlenmediği için gerçekte ne kadar işçinin asgari ücret aldığı kesin bilinmiyor. ÖGB’nin tahminlerine göre 400 bin emekçinin aylık brüt ücreti 1700 Euro’nun altında ve bunların 300 bini 1500 Euro’dan daha düşük ücret alıyorlar. (YH)
