125 yıl önce, 22 Ocak 1900’de ilerici sanatın bir çok dalında militanca yer alan ancak “ben görevimi yaptım, gerisine karışmam” demeyip elde silah barikatlarda mücadeleyi de ihmal etmeyen Ernst Busch doğdu.
Biz onu en çok Brecht’in şiirinden bestelediği “Marş sol ki üç, arkadaş yerini bil, işçinin sınıf cephesine gir, çünkü sen de bir işçisin” marşıyla tanırız…
O, Kiel gemici ayaklanmasına katıldı, 1918’de Berlin’de barikatlarda dövüştü, Nazi’ler tarafından vatan haini ilan edildi, İspanya’da canı pahasına şarkılarıyla cephede yerini aldı, son nefesine kadar dimdik duran, korkusuz, üretken bir komünist, oyuncu ve müzisyendi.
Ernst Busch, bir duvar ustası Friedrich Busch ve eşi Emma’nın oğlu olarak Kiel’de dünyaya geldi. 1915-1920 yılları arasında torna tesviye eğitimi aldı. 1917 yılında sosyalist İşçi Gençliği’ne üye oldu ve Kasım 1918’de, Kasım Devrimi’ne kadar uzanan ve sonuçta monarşinin yıkılmasına neden olan Kiel’deki Gemici Ayaklanması’na katıldı. 1919 yılında Almanya Komünist Partisi’ne (KPD) üye oldu.
BRECHT OYUNLARININ VAZGEÇİLMEZİYDİ
1920 yılında oyunculuk ve şan dersleri aldı ve 1924 yılına kadar Kiel Şehir Tiyatrosu’nda, 1926 yılına kadar Frankfurt (Oder)’de ve 1927 yılında Pommer Bölge Sahnesi’nde çalıştı. 1927 yılında Sanatçılar Kolonisi’ne katılmak üzere Berlin’e taşındı.
1928 yılından itibaren Berlin’de Halk Sahnesi, İşçi Tiyatrosu ve Piscator Sahnesi’nde, Friedrich Wolf, Bertolt Brecht ve Ernst Toller’in oyunlarında oynadı. Üç Kuruşluk Opera oyununun ilk gösteriminde rol aldı ve ünlü Mackie Messer şarkısını oyunda söyledi.
1929 yılında Slatan Dudow’un rejisi ile çekilen, Brecht’in de önemli katkıda bulunduğu, Kuhle Wampe (Boş Mide veya Kime Ait Bu Dünya) filminde başrolü oynadı.
Nazi rejiminin yönetime el koymasından sonra, Busch SA tarafından tutuklanacaktı. Şans eseri bu ilk tutuklamalardan kurtuldu. Nazilerin 1933 yılında yönetime el koymalarından sonra Sanatçılar Kolonisi’ne birçok kez baskınlar düzenlenmişti. 9 Mart 1933 tarihinde gece saat 24’e doğru yapılan bir baskında SA, Busch’u tutuklamak istemişti. Fakat Busch daha önceden uyarılmıştı ve Almanya’yı bir an önce terk etmek istiyordu.
ENTERNASYONALİZMİ BAYRAK EDİNDİ
1933 yılında Busch eşi şarkıcı Eva Busch ile birlikte önce Hollanda’ya kaçtı. Daha sonra Belçika, Zürih, Paris, Viyana ve son olarak da Sovyetler Birliği’ne gitti.
1935 yılında Gustav von Wangenheim’in Sovyetler Birliği’nde çektiği Kämpfer (Savaşçı) adlı filmde rol aldı. 1937 yılında birçok yoldaşı ile birlikte İspanya’ya gitti ve İspanya İç Savaşı’nda Cumhuriyetçi güçlerin tarafında savaşmak üzere Uluslararası Tugaylar’a katıldı. Die Thälmann Kolonne, No Pasaran, Bandiera Rossa vb. diğer şarkılarla faşizme karşı tavrını açıkça ortaya koydu. Uluslararası Tugaylar’ın üyeleri karşısında sahneye çıktı ve Radyo Madrid’de çalıştı. Franco’nun başa gelmesinden sonra Belçika’ya döndü. 1938 yılında Brüksel radyosunda ses kayıtları yaptı, konserler verdi ve radyoda plaklar çalarak müzik yaptı.
1940 yılında Belçika Anvers’te tutuklandı ve Fransa’ya sürüldü ve orada 1943 yılına kadar tutuklu kaldı. Buradan İsviçre’ye kaçmayı başardı. Fakat tekrar tutuklanarak Gestapo’ya teslim edildi. Moabit hapishanesinde hücreye konuldu. Busch, vatana ihanete hazırlık yapmakla suçlandı. Gustaf Gründgens’in çabaları sonucu idamdan kurtuldu ve 4 yıllık hapis cezasına çarptırıldı. Müttefik güçlerin 1943’te hapishaneye yaptıkları hava saldırısında ağır yaralandı.
SAVAŞ SONRASI DOĞU ALMANYA’YI SEÇTİ
2. Dünya Savaşı sonunda Busch, tutuklu bulunduğu Brandenburg hapishanesinden, Kızıl Ordu tarafından kurtarıldı. Mayıs 1945’te evini 1946 yılına kadar oturacağı, Bonner Caddesi 11 numaradaki Sanatçılar Kolonisi’ne taşıdı. Daha sonra Sovyet Sektörü’nde bulunan Pankow’a yerleşti. KPD’nin açılması için 1945’te izin çıktığında tekrar üye oldu ve SPD ile KPD’nin birleşmesi sonucu kurulan Almanya Birleşik Sosyalist Partisi SED’nin üyesi oldu.
Berliner Ensemble, Berlin’deki Alman Tiyatrosu ve Halk Sahnesi’nde oyuncu olarak çalıştı. Brecht rollerinin dışında başka rollerde de, oyunculuk sanatını geliştirmek için oynadı.
Busch, Hanns Eisler’in şarkıları ve uluslararası İşçi Marşları’nı okumasıyla da tanınıyordu. Tüm bunların yanı sıra “Lied der Zeit” (Zamanımızın Şarkıları) isimli plak şirketini de 1954 yılına kadar yönetti.
1956, 1966 ve 1979 yıllarında Doğu Almanya Ulusal Ödülü’nü aldı. 1963 yılından 1975 yılına kadar, aynı zamanda üyesi de olduğu, Alman Sanatçılar Akademisi’nin çıkardığı plak serisi Aurora’da 200’e yakın şarkısı plak haline getirildi..
1961 yılında sağlık sorunları nedeni ile sahnelerden ayrıldı. Ve Ernst Busch 8 Haziran 1980 tarihinde Berlin’de yaşama veda etti. (YH)
