Güneydoğu Avrupa’daki süpermarketler boş kalmaya devam ediyor. Balkanlardaki tüketici örgütleri artan fiyatlar nedeniyle boykot çağrısında bulunuyor. Birçok kişi boykota katılıyor ve şirketler boyun eğmeye başlıyor.
Ocak ayında Hırvatistan’da başlayan aşırı gıda fiyatlarına karşı tüketici ayaklanması Güneydoğu Avrupa’da giderek ivme kazanıyor. Cuma günü, eski Yugoslavya’ya komşu ülkelerdeki tüketici koruma örgütleri de süpermarket ve eczane zincirlerine boykot çağrısında bulundu.
Özellikle Bosna-Hersek ve Karadağ’da, ayrıca Kuzey Makedonya ve Sırbistan’da yerel medya, cuma günü müşteri akışının önemli ölçüde azaldığını bildirdi. Hırvatistan vergi makamlarının 24 Ocak’ta ilk alışveriş boykotu sırasında perakende satışlarda yüzde 53 düşüş bildirmesinin ardından, şimdi yüzde 42’lik satış kaybı kaydedildi. Boykot hafifçe zayıflamasına rağmen, yerel medya yine boş market raflarını ve alışveriş merkezlerinin önündeki boş otoparkları haber yaptı.
BİRÇOK HIRVAT SLOVENYA’DA ALIŞVERİŞ YAPIYOR
Sadece gıda fiyatlarının eski Yugoslavya’daki kardeş ülkelere kıyasla önemli ölçüde düşük olduğu Slovenya’da alışveriş boykotu çağrıları pek karşılık bulmadı. Öte yandan sınır bölgelerindeki süpermarketler, kendi ülkelerindeki süpermarket boykotundan yararlanarak Slovenya’ya daha fazla alışveriş gezisi yapan Hırvat müşterilerin sayısında artış olduğunu bildirdi.
Muhtemelen, Batılı ülkelerin çok üzerinde seyreden gıda fiyatları karşısında duyulan öfkenin hedefi olmaktan kurtulmak için, Bosna, Hırvatistan ve Karadağ’daki hükümet politikacıları bile boykot çağrılarına destek veriyor. Bu arada, Bosnalı muhalif lider Bakir İzzetbegoviç’in (SDA) eşi Sebiya İzzetbegoviç, süpermarketleri boykot etmektense enflasyon dalgasından sorumlu hükümeti boykot etmeyi tercih edeceğini söyleyerek Bosna’da hoşnutsuzluğa ve öfke dolu yorumlara neden oldu.
Boykot Coca-Cola ve meşrubatlara, bulaşık deterjanına ve çamaşır deterjanına kadar uzandı. Hırvatistan perakende derneği, boykotun başlamasının ardından bundan etkilenmeyeceklerini bildirmişti. Ancak, organizatörler geçen hafta boykotu daha da yoğunlaştırarak Lidl, Eurospin ve dm’den bir hafta boyunca alışveriş yapılmaması çağrısında bulundu.
Aynı zamanda, fiyat artış dalgasından özellikle etkilenen üç ürün grubunun boykotunun yoğunlaştırılması önerildi: Coca-Cola ve diğer meşrubatlar, şişelenmiş su, bulaşık ve çamaşır deterjanları…
İLK ŞİRKETLER PESETTİ FİYATLAR DÜŞTÜ
En azından Adriyatik’te enflasyon dalgasına karşı genişleyen mücadele etkisini gösteriyor. Kaufland, 5 Şubat’tan itibaren 1.000 üründe kalıcı fiyat indirimi yapacağını duyurdu ve her hafta 1.800 ürünü daha indirimli fiyatlarla sunacağının sözünü verdi.
Konsum zinciri, 250 yerli ürünün fiyatını düşürerek, en azından haziran ayına kadar indirimli fiyatla satışa sunmayı hedefliyor. Geçtiğimiz hafta Hırvatistan hükümeti temel gıda maddelerinde fiyat sınırlandırmasının uzatılmasını emretti ve fiyat sınırının uygulandığı ürün gruplarının listesini 30’dan 70’e çıkardı.
Perakende grupları üzerindeki artan baskı artık tedarikçiler tarafından da hissediliyor. Hırvat Tommy zinciri, hafta sonu tüm tedarikçilere bir mektup yayınlayarak, 1 Şubat’ta duyurduğu fiyat artışlarını derhal geri çekmelerini talep etti: Aksi takdirde ürünlerinin satış yelpazesinden kaldırılma riski bulunuyor. Bu arada Tommy, Hırvat gıda üreticilerine, iç pazardaki müşterilere yönelik fiyatlarını ihracat pazarlarına yönelik fiyatlara göre ayarlamaları çağrısında bulundu: Hırvat ürünleri genellikle yurtdışında kendi ülkelerindekinden daha ucuz.
Şirket aynı zamanda gelecekte doğrudan üreticilerden satın alma konusunda daha fazla çaba göstereceğini, fiyatları yükselten ve sıklıkla özel ithalat haklarını kötüye kullanan aracıları ortadan kaldıracağını duyurdu: “İthalatçıların ve ardından dağıtımcıların üreticilerle perakende zincirleri arasına müdahale ettiği çalışma modeli modası geçmiş, gereksiz ve zararlıdır. Ek depolama kapasitesine yatırım yaptık, tedarik zincirini kendi yöntemleriyle daha pahalı hale getiren aracılara ihtiyacımız yok.” (YH)
