Alman Tchibo, KİK, Lidl firmalarına, H&M, GAP ve Levi Stauss’a üretim yapan Bangladeş firmalarında işçiler en kötü çalışma koşulları ve en düşük ücretlerle çalışıyorlar. Hafta boyunca evlerine bile gitmeden atölye ve fabrikalarda sabahlayan çoğu kadın işçinin aylıkları ise 30 Euro bile değil.
Birkaç ay önce mücadele ile elde ettikleri asgari ücret zammının patronlar tarafından ödenmemesi üzerine işçilerin başlattıkları eylemler kanla bastırıldı.
Kasım ayında vaat edilen 34 Euro’luk ücret için yapılan grev ve eylemlerin bilançocu ise ağır oldu: Şimdiye kadar ülkenin güneydoğusundaki liman şehri Chittagong’ta asgari ücret için yürüyüş yapan işçilerden dördü polis tarafından öldürüldü, çok sayıda işçi de yaralanarak hastaneye kaldırıldı.
Kasım ayında hükümet asgari ücreti 1660 Taka’dan 3000 Taka’ya (yaklaşık 34 Euro), çıkarmaya karar verdi. Bangladeş’te dört kişilik bir ailenin insanca yaşayabilmesi için ayda 10 bin Taka’ya (100 Euro) ihtiyacı bulunuyor. Sendikalar ise hükümetle pazarlıkta aylık ücretlerin asgari 5 bin Taka (50 Euro) olmasını istiyorlardı.
Ancak tekstil firmaları bu parayı bile ödememekte ısrar ediyorlar. İşçilerin üceret artışını ödemeyen firmalar arasında H&M, KİK, GAP, Lidl ve Levi Strauss’a mal üreten firmalar da bulunuyor.
Ülkede işçilerin kazandığı asgari ücret hakkının hayata geçirilmemesinde en büyük sorumluluk yabancı firmalarda olmasına rağmen, başta H&M ve Tchibo olmak üzere bu firmalarsa, üretim yaptırdıkları ülkelerdeki partnerlerini denetleme haklarının olmadığını, değişik statülerde işçi çalıştırıldığını ve ücretlerin de farklı olduğunu söyleyerek ‘alınteri hırsızlığını’ savunmaya devam ediyorlar.
Temiz Giysi İnisiyatifi ise bu açıklamaların inandırıcı olmadığını, Alman firmalarının yazılı sözleşmelerle ücretlerin ödenmesini sağlayabileceğini belirtiyor. İnisiyatife göre başta Bangladeş olmak üzere tekstil üretimi yaptırılan ülkelerde ücretlerin düşüklüğü yanında çalışma koşullarının kötülüğü ve haftalık çalışma süresinin kabul edilemeyecek uzunlukta olması da diğer önemli sorunlar arasında yer alıyor. Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre Alman firmaları için tekstil üreten ülkeler arasında Bangladeş, orta sıralarda yer alıyor. Başı çeken ülkeler arasında ise Çin ve Türkiye yer alıyor. Hangi ülkede üretilirse üretilsin, çalışma koşulları ve ücretlerin oldukça kötü olması dikkat çekiyor.
Temiz Giysi İnisiyatifi’nin verdiği bilgiye göre Lidl, Tchibo, KİK, H&M, Aldi gibi fiyatları oldukça düşük tutan firmalar kadar GAP ve Levi Strauss gibi pahalı ürün satan firmalar da işçi ücretlerinin çok düşük ve çalışma koşullarının insanlık dışı olduğu koşullar sayesinde büyük karlar sağlıyorlar. (YH)
Advertisement
