Burger King’de çalışma koşulları hiçbir zaman iyi olmadı. Çalışanlar düşük ücretlerle ve sendikalılaşmalarına, işyeri işçi temsilciliği (BR) kurmalarına izin verilmeden, bu tür girişimlerde bulundukları takdirde işten atılmakla ‚cezalandırılmayı‘ göze alarak çalıştılar. Ancak şimdiki durum Burger King’in tam anlamıyla bir korku imparatorluğuna dönüşmesine yol açtı. Almanya’da bulunan 91 Burger King şubesi Mayıs ayında Yi-Ko Holding tarafından satın alındı. O zamandan beri de işçi hakları tamamen ayaklar altına alındı, işçiler gün boyu ter içinde kalmalarına yol açacak üniformalar giymeye zorlandılar ve şimdi de ses çıkaran BR’ler Hamburglu patron hakları avukatı Helmut Naujoks tarafından hukuki yollarla susturulmaya çalışılıyor.
Burger King lokantalarının yedide birini eline geçiren Yi-Ko Holding kelimenin tam anlamıyla korku imparatorluğunu kurdu. İşçilere “Ya onaylarsın, boyun eğersin ya da terk edersin!” dayatılıyor. Üniformalar değiştirildi, kısa süre içinde ter içinde kalmaya yol açan üniformaları giymeye yanaşmayan işçiler işten atılmayla tehdit ediliyor. Daha önce imzalanan sözleşmeler iptal edilerek ücretler düşürüldü, Noel ve tatil paraları da iptal edildi. İşyeri İşçi Temsilciliği üyelerinin yasal hakkı olan çalışma süresi içinde toplantı hakkı da adım adım yok ediliyor. BR toplantıları yeni Burger King patronunun ve şube yönetimlerinin iznine bağlı hale getirildi. Bunları yazılı direktifler halinde çalışanlarına sunan Yi-Ko holding patronları tam anlamıyla İşyeri Teşkilat Yasası’nı ayaklar altına almış oldu. Gıda ve Gastronomi sendikası (NGG) adına açıklama yapan Guido Zeitler, lokantalarda yaşanan koşulları kuralsızlaştırma, keyfiyet ve Yi-Ko Holding sahipleri Ergün Yıldız ve Alexander Kobolow’un düşük ücret ve aşırı baskıyla azami kar etme planı olarak niteliyor. İşyeri işçi toplantılarına katılan işçiler açıkça işten atılmayla tehdit ediliyorlar. Adının açıklanmasını istemeyen bir işçi özellikle Ergün Yıldız’ın mafya metotlarıyla lokantaları dikensiz gül bahçesi haline getirmeye çalıştığını, karşı çıkanların fiziki şiddetle karşı karşıya kaldıklarını belirtiyor. kendisi de BR’yi desteklediği için bu tehdit ve şiddetten nasibini almış.
Bütün bu uygulamalara rağmen BR çalışmaları durdurulamıyor. Yi-Ko Holding’in 91 lokantayı üstlendiği Mayıs ayında çoğunluğu Güney ve Batı Almanya’da olmak üzere 32 BR vardı, şimdi BR’si olan lokanta sayısı 38’e yükseldi. Burger King’in ezici çoğunluğu göçmenlerden olan elemanları da her şeye rağmen korku imparatorluğuna karşı mücadele ediyorlar. NGG sendikası işçilerin mücadelesini desteklediklerini, sesini çıkarmaktan çekinenleri ise cesaretlendirdiklerini vurguluyor. Yi-Ko patronları Ergün ve Kobolow ise korku imparatorluklarını sağlamlaştırmak için Almanya’nın işçi haklarını yok etmekle en ünlü olan avukatı Naujoks’u görevlendirdiler. Okurlarımızın daha önce de Düsseldorf’taki Klüh işçilerinin mücadelesinden tanıdığı Naujoks, ‚işten atılamayanları işten atmak‘ konusunda patronlar için çalışan, yazdığı kitapla ve uygulamalarıyla bunu açıkça ilan eden bir avukat. Burger King çalışanlarını, patronlara iftiralar, mobbing ve yasal hakları yok ederek mücadeleci BR üyesi ve işçileri atmanın yollarını gösteren ve hukuki olarak onları destekleyen Naujoks’a karşı durmaya, korkmamaya çağıran NGG sendikası, bu konuda işçilere her türlü desteğin verileceğini açıkladı.
Yu-Ki Holding ücret dampingi talep ediyor
Mayıs ayından itibaren her türlü baskıyla karşı karşıya olan çalışanlar hakları olan kendilerine gönderilen mektuplarla Haziran ayından itibaren 7.71 Euro’ya yükseltilmesi gereken ücretlerin tam da tersi olarak düşürüleceğini öğrendiler. Noel ve tatil paralarının da bir çırpıda aşırı ölçüde kısıtlandığının bildirildiği mektupta, yeni işe alınanların kısa süreli ve haftalık çalışma süreleri çok düşük gösterilen sözleşmelerle işe alınacağı belirtiliyor. Şimdiye kadar işletmede çalışma sürelerinin artmasına bağlı olarak artacak şekilde 25-30 gün arasında olan tatil süresi herkes için geçerli olmak üzere 24 güne indirildi. Bu 24 günün içerisinde şimdiye kadar işgünü sayılmayan Cumartesi’ler de alındı. Mini iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin saat ücreti 6,50 Euro, sosyal sigortalı çalışanların saat ücretleri de 7,50 Euro olarak belirlendi. uzun süredir işte çalışanların ücretlerinin otomatik olarak artmasını sağlayan ücret sözleşmesi de devre dışı bırakıldı. Patronlardan Ergün Yıldız, gece ve tatil vardiyası ek ödemelerinin kaldırıldığını açıkladı. Ancak bu uygulamaların sadece yeni işe alınacaklar için mi yoksa tüm işçiler için mi geçerli olduğu konusunda bir açıklama yapılmadı. Patronlar değişmesine rağmen Burger King Deutschland GmbH’nın hala Gastronomlar Birliği üyesi olduğuna dikkat çeken NGG sözcüsü Guido Zeitler, birlikle imzalanan sözleşmelerin Burger King’de de geçerli olduğunu, Yıldız’ın keyfi uygulamalarına karşı mahkemeye başvurduklarını bildirdi.
Burger King tekeli bile ‚bu kadarı olmaz‘ dedi
Almanya’da olan bitenler ana tekel Burger King’i bile rahatsız etti. İmajının zedelenmesinden korkan tekel, Yi-Ko patronlarını “yavaş gitmeye” çağırdı.
Burger King’in yeni sloganı olan “En iyi Burger, mangalda kızartılan burgerdir” sloganı Almanya’da vatandaş anlamına gelen Bürger sözcüğüne gönderme yapılarak en iyi işçi hakları yakılan işçidir şeklinde yorumlanıyor. Almanya’daki Burger King şubelerinin 91’inin Stadeli Türkiye kökenli Ergün Yıldız ve Rusya’da Burger King lokantalarını açan ve işleten Rus Alexander Kobolov’un sahibi oldukları Yi-Ko Holding tarafından satın alınması sonrası ortaya çıkan durum tam da işçi haklarının yakılması görüntüsünde… Bu yeni ikili aralarında kesin çizgilerle belirlenmiş bir görev paylaşımı yapmış durumdalar; Yıldız, günlük işlerle, işçilerin her türlü yöntemle köleliğe zorlanmasını üstlenirken Kobolow mali işlere bakıyor. 18 ay içinde yeni 50 restoran açmak isteyen ikili, bunun finansmanı için en karlı yolun düşük ücret ve kölelik koşullarında işçi çalıştırmak olduğundan yola çıkıyorlar. Mücadeleyle elde edilmiş işçi haklarını kaşla göz arasında yok eden ikiliyi ana tekel Burger King bile durduramıyor. Markanın imajının zedeleneceği endişesiyle uyarılan Yi-Ko patronları danışmanları sayesinde çizdikleri yol haritasında ilerlemekte kararlılar. Gastronomlar Birliği de üyesi olan bir firmanın böylesine keyfi uygulamalarından duyduğu rahatsızlığı dile getirerek, yasalara uyulması uyarısında bulundu. NGG sendikası ile görüşmeleri reddeden Yıldız, tüm işyeri sözleşmelerinin iptal edildiğini, giyinme sürelerinin iş süresi kapsamından çıkarıldığını, kasadaki 45 Cent’in üzerindeki açıkların o sıradaki görevli işçiden kesileceğini ve yukarıda da belirtildiği gibi tatil süresinin kısaltılıp tatil ve noel paralarının kaldırıldığını, ücretlerin tek tip hale getirildiğini utanmazca açıkladı. Lokantaların menajerleri dahi bu koşullarda işçilerin çıkış vereceği ve yeni işçi bulmakta zorluk çekileceği endişesini dile getirdiler.
SEMRA ÇELİK
NGG: 19. Yüzyılın çalışma koşulları
Münih merkezli ana tekel, Yıldız’la görüşülerek genelde geçerli sözleşmelere uyulması ve tekelin imajının zedelenmesinin durdurulması için çaba harcanacağını bildirdi. NGG sendikasına göre ise Yıldız’ın yaptıkları bırakın 21. yüzyılı, 20. yüzyılın işçi haklarına bile ters düşen uygulamalar. Yıldız’ı sanayileşmenin başlangıcında İngiltere’de egemen olan koşullarla işçi çalıştırmakla suçlayan NGG Başkanyardımcısı Michaela Rosenberger, hem sendika tarafından hem de işçilerin tek tek açtığı davalarla hukuki bombardımana tutulacağını ve geri adım atmaya mecbur bırakılacağını söyledi.
Burger King tekeli
1954 yılında ABD’nin Florida eyaletinde kurulan Burger King, McDonalds’tan sonra dünyanın ikinci fast food tekeli. 88 ülkede 13 bin lokantası olan tekel, bu restoranlarla günde 11 milyon kişiye yemek sunuyor. Lokantaların yüzde 99’u ana tekelden bağımsız, her türlü sorumluluğu üstlenen küçük-büyük şirketlere kiralanmış durumda.Tekelin yıllık genel ciroso ortalama 2 milyar Dolar, net kar ise 2012 yılında 117,7 milyon Dolar olarak açıklandı. Almanya’da 677 Burger King restoranı var.
