YÜCEL ÖZDEMİR / Köln
Avrupa merkezi Köln’de bulunan ABD otomobil tekeli Ford’da huzursuzluk ve endişe devam ediyor. ABD’deki ana tekel daha önce Almanya’daki Ford için teminatı kaldırarak, zarar veya iflas durumunda mali destekte bulunmayacağını ilan etmişti. Tekel yönetimi, Genel İşyeri İşçi Temsilciliği (GBR) ve IG Metall sendikası arasında yapılan son anlaşmada bir taraftan işten atılmaların sosyal plan dahilinde olunması konusunda anlaşılırken, diğer tarafta ise 2032 yılına kadar meslek eğitimi yapan gençlerin işe alınması güvence altına alındı.
Ford, daha önce 2032’ye kadar işten atılmaların olmayacağının güvencesini verdiği halde 2900 işçiyi işten atacağını ilan etmişti.
Mücadele yerine kötü bir anlaşma tercih edildi
ABD’deki merkezin teminatı kaldırması ve işten atılmaların planlanmasına karşı geçtiğimiz mayıs ayında 24 saatlik bir grev yapılmıştı. Ayrıca işçiler, yapılan grev oylamasında ezici çoğunlukla grevden yana oy vermişti. Ancak GBR ve IG Metall, grev silahını kullanma yerine Ford yönetimiyle kötü bir anlaşmayı imzalamayı tercih etti. Varılan anlaşma konusunda 11 Temmuz’da Ford’da yapılan genel işyeri toplantısında işçilere bilgi verildi.
Buna göre Ford merkezinin Köln’deki fabrika konusunda net bir bir planın olmadığı için belirsizlik devam edecek. Elektrikli arabaya geçiş konusunda istenilen sonuç elde edilmediği için, fabrika zarar ederek borçlanmaya devam ediyor. Bu nedenle önümüzdeki süreçte iflas başvurusunda bulunması seçenekler arasında. IG Metall sendikası ve GBR açıklamasında “İflas başvurusu sürekli artıyor” denildi.
GBR ve IG Metall, iş güvenliği ve üretim planlamasının değiştirilerek işyerlerinin korunmasını güvence altına alma yerine, iflas durumunda işçilerin sosyal bir plan dahilinde işten çıkarılmasına öncelik verdi. Bu nedenle daha başından fabrikanın iflasını kabullenmiş görünüyor.
2032’ye kadar iş güvenliği mi?
Buna rağmen iş yeri toplantısında GBR Başkanı Benjamin Grusckka, anlaşmayı “başarı” olarak anlattı. 2032’ye kadar iş güvenliği ve meslek eğitimi yapan gençlerin işe alınmasının garantilenmesini buna gerekçe gösterdi. Ancak, daha önce de bu anlaşma olduğu halde 2900 işçinin işten çıkarılacağına karar verilmişti. Bu nedenle, anlaşmanın kendisinin bir güvencesi yok. Özellikle zarar ve iflastan dönülmediği takdirde.
2900 işçinin işten atılması onaylandı
Varılan anlaşmayla, yaklaşık 11 bin 500 işçinin çalıştığı Ford Köln’de 2900 işçinin işten atılması ise kesinleşti. Böylece sendika ve GBR işverenin daha önce hazırladığı planı da onaylamış oldu. Anlaşmaya göre işten atma planı üç aşamada gerçekleşecek. İlk aşamada gönüllü olarak tazminat alarak işten çıkmak isteyenler olacak. Bu kapsamda öngörülen sosyal anlaşmanın yüzde 100’ü kadar tazminat ve sosyal haklar elde edilebilecek. Üç ay sürecek bu aşamada yeterli sayıda işten çıkan işçi almadığı takdirde yine üç ay geçerli olacak ikinci aşama başlayacak. Bu aşamada işten ayrılanlara toplu sözleşmeyle belirlenen tazminatın yüzde 75’ini alabilecek.
Bu iki aşamada da istenilen hedefe varılmadığı takdirde üçüncü aşamada işveren seçtiği işçileri işten atabilecek. Bu durumda kıdem tazminatı hizmet yılı başına brüt maaşının yarısı olacak.
Bu kapsamda çalışılan yıllara göre alınacak tazminat konusunda çizelgeler de yayınlanarak, işçiler gönüllü olarak işten çıkmaya teşvik edildi.
Gruscka durumdan memnun
Varılan anlaşmayı değerlendiren GBR Başkanı Gruschka, “Nihayet herkes için bir çözüm bulduk. 2032 yılına kadar iflas koruması sağlayan bir sözleşme imzaladık. İşten çıkarmalar istisna olmaya devam edecek. Kıdem tazminatları oldukça iyi ve otomotiv sektöründeki genel uygulamanın belirgin şekilde üzerinde. Ayrıca, engelliler, çocuklu çalışanlar ve IG Metall üyeleri için ek avantajlar bulunuyor. Koşullar 2032 yılına kadar değişmeyecek. Yaşa bağlı kısmi emeklilik (Altersteilzeit) yeniden herkes için mümkün hale geldi ve çıraklık eğitimleri ile sonrasında işe alımlar garanti altına alındı. Bu sözleşme 10.000’den fazla çalışanı kapsıyor ve 2032 yılının sonuna kadar feshedilemez” dedi.
İkinci oylama tatilden sonra
IG Metall Sendikası Köln-Bonn-Leverkusen Başkanı Kerstin D. Klein ise yaptığı açıklamada, sendika üyelerine ek bir prim verilmesinden memnunluk duyduğunu ifade erek, “Müzakere edilen genel paket oldukça karmaşık. Bunu işyerinde anlaşılır hale getirmek için birkaç haftaya ihtiyacımız olacak. Bu nedenle, IG Metall üyelerinin müzakere sonucunu kabul edip etmeyeceklerine ancak tatilinden sonra yapılacak ikinci oylamada göreceğiz” dedi.
İşçilerin büyük bir bölümü daha önce Ford tarafından dayatılan şartların kabul edilmemesi, gerektiğinde greve gidilmesi yönüde karar vermişti. Öyle anlaşılıyor ki, anlaşmadan memnun olan Gruschka ve IG Metall yönetimi, bundan sonra işçileri ikna etmek için yoğun bir çaba harcayacak.
Ortada her bakımdan işçilerin aleyhine olan bir anlaşmanın reddedilerek işyerlerinin korunması, asıl faturanın tekel yöneticileri tarafından ödenmesini isteyen işçilerin olduğu, mayıs ayında yaptığımız röportajlarda görülmüştü.
