Almanya’da işçi ve emekçilerin öne çıkan sorunlarından biri de konut sorunu. Sorunun yoğun yaşandığı ve tartışıldığı kentlerden biri olan Hamburg’ta Sol Parti milletvekili ve konut politikaları sözcüsü Heike Sudman, arkadaşımız Dilan Baran’ın konuyla ilgili sorularını yanıtladı.
Hamburg’da konut sorunu ile ilgili nasıl bir tablo söz konusu?
– Hamburg’da 900.000 bin tane konut var. Bunların yüzde 75’i kiralık konut. Geriye kalan yüzde 25’lik kısım ise özel mülk durumundaki konut. Bu oran az görünmekle birlikte, diğer şehirlere göre farklılık taşıyor. Evlerin 130 bini SAGA´ya ait. SAGA bir kamu kuruluşu. Geri kalan konutlardan 130 bini de konut kooperatifi kuruluşlarına ait. Sözünü ettiğimiz bu evler, 19. Yüzyıl’ın sonu 20. Yüzyıl’ın başında ev sayısının çok yetersiz olduğu bir dönemde inşa edildi.
Diğer taraftan kiralarının ucuz olabilmesi için devlet tarafından teşvik edilen 88 bin de sosyal konut var. Sosyal konutların metrekaresi 6,40 Euro´dan başlamakta. Bu sözler kulağa hoş gelse de gerçekleri yansıtmıyor. 340 bin aile gelir itibariyle sosyal konutlarda oturması gerekirken, bu insanlar zaten konut piyasasında ev bulamam düşüncesiyle, sosyal evlere girmek için gerekli olan fakirlik belgesini almaya bile gereksinim duymuyor.
2011 yılında SPD iktidara geldiğinde ‚yeteri kadar ev yapmamız gerekiyor‘ demişti. O tarihte her yıl 6 bin yeni evin yapılacağı duyurulmuştu. Bu rakamın yüzde 30’u teşvik gören ev olacaktı. Hamburg’da giderek kötüleşen iş koşulları ve artan göçe bağlı olarak en az 250 bin sosyal konuta ihtiyaç varken, hükümetin skandal derecedeki konut politikasından dolayı bu talep karşılanamıyor.
Siz bu konuda ne yapmayı istiyorsunuz?
Sol Parti olarak konut yapımının piyasa kurallarına dayalı ele alınmasına karşı çıkıyoruz. Piyasa ekonomisi konutları ödeme gücü olanlar için yapar. Para kazanmak isteyenler için bunu normal karşılayabiliriz. Fakat diğer taraftan bilinmelidir ki, konut konusu tamamen para kazanma mecrasına dönüştürülemez. Herkesin bir evinin olması bir temel insan hakkıdır. Bu nedenden dolayı, az gelirli insanların barınma ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için, sosyal konutların serbest piyasa ekonomisinden çıkarılması şart.
Bu anlamda, sosyal konutların, 15 yıl sonra teşvik dönemi bittiği için sosyal konut statüsünden çıkarılması yanlıştır ve durdurulması gerekir. Buna ek olarak da sosyal konut inşaasının yeniden canlandırılması ve oturulabilir evlerin yok edilmesi önlenmelidir.
Yılda 130 milyon Euro kar eden SAGA-GWG konut politikasını değiştirmek için ikna edilmeli. Bu para SAGA-GWG´nin kiracı müşterilerinden kazanılıyor. Bu gerçeklikten de görüyoruz ki, sosyal konut sağlamadaki politika yeterince hayata geçirilmiyor.
Hamburg’da söz ettiğiniz serbest piyasa politikalarından en çok hangi kesim etkileniyor?
– İlk pilanda tabii ki bu durumdan kötü yönde etkilenenler dar gelirli aileler. Ayrıca engelli insanlar, çok çocuklu aileler, gençler, yaşlılar ve göçmenler de bu konut politikasının mağdurları durumunda. “Hamburg’da yaşamak ve oturmak“ adı altında yürütülen bir kamoyu araştırmasına göre, ev ararken zorlukla karşılaşan göçmenlerin oranı aynı konuda zorluk yaşayan Almanların oranından çok daha fazla (yüzde 65’e yüzde 25) olduğunu ortaya çıkardı. Bir başka sorun da, Almanya’da oturma izni belirsiz insanlar arasında yaşanıyor. Mülteci konumundaki insanlarsa normal ev piyasasında ev aramak gibi bir imkana sahip değiller.
Hamburg’da kaç kişi evsiz?
– Resmi olarak 2 bin diye ifade edilen sayının insan olduğunu unutmamak gerek. Bu sayı gerçek durumu yansıtmıyor. Devlet daireleri konunun üzerine ciddiyetle durmuyor. Aynı soruna bağlı olarak 12 bin kişinin belediyenin işlettiği günlük barınma evlerinde geçici olarak idare ettikleri biliniyor.
Peki kentte kullanılmayan, boş tutulan evler konusunda durum nedir?
– Gerçek durumu tespit etmenin bir hayli zor olduğunu belirtelim. Resmi verilere bakarsak boş ev oranı yüzde 0,7 gibi oldukça az görünüyor. Kimi ev sahibi firmalar ellerindeki evleri bilinçli olarak boş tutup bunların daha çok yıpranmasını bekliyor. Daha sonra bu evler yıkılarak yerine yüksek kar sağlayacak yeni evler yapılıyor.
Başka bir sorun da evlerin amacının dışında kullanılıyor olması. Zira 3 ila 6 bin arasında konut, turistik amaçlarla kiralanıyor. Öte yandan 800 bin metrekare alan büro olarak boş durmakta. Bu boş alanların konuta çevrilmesinden ortaya çıkacak masrafı kimse göze almak istemiyor.
Hamburgda kaç tane kiracı inisiyatifi var?
– Benim bildiğim çok az sayıda inisiyatif var. Lenzviertel´de kiracı sorunlarıyla ilgilenen bir inisiyatif kuruldu. Bilindiği üzere Lenzviertel´de teşvik süresi biten sosyal konutlar var, ve ileride sosyal konut statüsünü yitirecek. Bu nedenden dolayı söz konusu evlerin kira bedelleri giderek yükseliyor.
“Recht auf Stadt” adı altındaki protesto inisiyatifi, kentsel dönüşümünden dolayı yerinden edilen insanların direnişini organize ediyor. Aynı inisiyatifin “never meind the papers” adı altındaki başka bir kolu da, insan onuruna yakışacak konut hakkını savunuyor. Bu talepten yola çıkarak insanların, şehirlerin kıyısına kurulan toplu barınma kaplarına konmasına karşı mücadele veriliyor. Oysa dışlanan bu kesimlerin de diğer insanların içinde yaşama hakkı var.
(Çeviren Ali Yüce)
KİRALARA ZAM GELECEK
Hamburg Kiracılar Derneği Başkanı Siegmund Chychla, Hamburger Abendblat gazetesine verdiği bir ropörtajda, Hamburg’da gelecek haftalarda 200 bin konut için kısmen çok yüksek kira artışı beklediklerini açıkladı. Chychla’nın açıklamasına göre, ortalama kira artışı yüzde 6 olarak tahmin ediliyor (metrekaresi 8,02 centten 8,50’ye). 2011-2017 arası Hamburg’da kiralarda yüzde 24 artış kaydedildi. Bu ise genel yaşam masraflarının 3 katı artışı ifade ediyor. Diğer taraftan ev sahiplerinin yüzde 70’i yasal kira artışına uymayuyor ve çok daha fazla oranlarda zam yapıyorlar. Bu nedenle, kira artışlarını kontrol edecek mekanizmaların daha da sertleştirilmesine ihtiyaç bulunuyor. Kiracılar derneği, kiracılara ev sahipleri tarafından yapılan kira artışlarını incelemelerini önerdi. (Hamburg YH)
