Hasan AYHAN / Amsterdam
Hollanda’da seçimleri ırkçı Geert Wilders liderliğindeki Özgürlük Partisi (PVV) kazandı. Dilan Yeşilgöz-Zegerius liderliğindeki iktidar partisi üçüncü olabildi. Koalisyon görüşmeleri başlayacak.
Mark Rutte başkanlığındaki sağ koalisyon hükümetinin çökmesi ve istifası sonrasında erken genel seçimlere giden Hollanda’da hükümet ortağı partiler hezimete uğrarken, zafer ırkçı Geert Wilders ve partisinin oldu. Dilan Yeşilgöz-Zegerius liderliğindeki iktidar partisi VVD ise üçüncü olabildi. Seçime katılım ise 78,2 oldu.
Geert Wilders’ın Özgürlükler Partisi (PVV) uzun yıllardır Kur’an, Hz. Muhammed ve İslam’ın yanı sıra başta Fas kökenliler olmak üzere göçmenler ve sığınmacılar aleyhindeki ırkçı açıklamalarıyla öne çıkmıştı.
Henüz resmi olmayan seçim sonuçlarına göre PVV, 150 sandalyeli parlamentodaki mevcut sandalye sayısını ikiye katlayarak 17’den 35’e yükseltti.
Seçim sonuçları henüz kesinleşmediği için sandalye sayılarında sınırlı değişiklikler olabilir.
Seçimin diğer kazananları ve mağlupları ise şöyle:
- Yeşil Sol-İşçi Partisi (GL-PvdA) ittifakı da önemli kazanım sağladı. İttifak sandalye sayısını 17’den 25’e çıkararak seçimi ikinci sırada tamamladı.
- Seçimin üçüncüsü, mevcut 34 sandalyesinin 10’unu kaybederek 24 sandalyeye düşen Dilan Yeşilgöz’ün liderliğindeki sağcı neoliberal Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) oldu. VVD mevcut iktidar koalisyonunun ana partisiydi.
- Bir başka sürpriz de eski Hıristiyan Birlik Partili (CDA) Pieter Omtzig’in yeni kurduğu “Yeni Sosyal Anlaşma” (NSC) partisinin 20 sandalye kazanması oldu.
- Koalisyon ortaklarından CDA ise 15 sandalyesinden 10’unu kaybederek 5’e geriledi.
- Dilan Yeşilgöz’den önceki VVD lideri Rutte’nin başbakanlığındaki koalisyon ortağı Demokrat ‘66 (D66) partisi de büyük mağluplardan biri oldu. Mevcut 24 sandalyesinin 14’ünü kaybederek 10 sandalyeye düştü.
- „Çiftçi Partisi“ diye de tanımlanan Çiftçi Yurttaş Çıkarı (BBB) partisi, 6 sandalye daha kazanarak 7 sandalyeye yükseldi.
- Medyada eski adıyla “Sosyalist Parti” olarak tanınan ama resmi olarak adı Sosyal Parti olan SP de bir varlık gösteremedi. Gerileyen partinin meclisteki mevcut varlığı 9 sandalyeden 5’e düştü.
- SP gibi, “Hayvan Hakları Partisi” PvdD de yarı yarıya gerileyerek, 6 sandalyeden 3’e düştü.
- Son yıllarda daha sağcı bir görünüm sergileyen „Demokrasi için Forum“ partisi FvD 8 milletvekili varken 3’e geriledi.
- İki Hıristiyan sağcı-dinci partiden biri olan CU 5’ten 3’e düşerken, diğeri SPG, 3 sandalyesini korudu.
- Sık sık “Türk Partisi” diye de tanımlanan İslamcı DENK ise 3 sandalyesini korumayı başardı.
- “Solcu” çıkışları ile tanınan VOLT ise 3 sandalyeden 1’ini kaybederek 2 sandalyeye geriledi.
- Aynı şekilde JA21, 3’ten 1’e gerilerken, 1 sandalyeli 50Plus bu tek sandalyesini korudu.
- “Sol için bir umut” gibi görünen, daha radikal, antiırkçı, antikapitalist BIJ1 partisi ise seçimlerden önce başlayan iç çekişmeler ve karışıklıklarını seçim sürecine de taşıdı ve meclisten tamamıyla silindi.
ZAFER VE HAYAL KIRIKLIKLARI
Başta PVV ve lideri Wilders olmak üzere kazananlar büyük sevinç yaşadılar. Wilders’ın yıllardır ortaya koyduğu gerici politika ve İslam karşıtı, ırkçı açıklamaları ile kazandığı sağcı popülist ün nedeniyle, bu büyük başarısı, sadece Hollanda içinde değil, ülke dışında da büyük bir sansasyona yol açtı. Wilders ve taraftarları zaferlerini kutlarken, Hollanda içinde en çok Fas kökenli göçmenlerden, yanı sıra Müslüman çevrelerden hayal kırıklığı ile karışık kızgın açıklamalar geldi.
VVD ise seçim sonuçlarını büyük bir hayal kırıklığı içinde izledi. Partinin yeni lideri Dilan Yeşilgöz, VVD tabanına ve seçmenlerine dönük yaptığı açıklaması ve “Teşekkür” mesajı ile soğukkanlı görünmeye çalışarak Wilders’ı seçim galibi olarak kutladı. Eski Başbakan Rutte ise sonuçlar belli olduktan kısa süre sonra seçim yenilgisi ve sonuçları ile Yeşilgöz’ün yüzleşmesi gerektiğini söyledi.
BUNDAN SONRA NE OLACAK?
Yarından itibaren sonuçlar giderek iyice netleşecek ve koalisyon tartışmaları başlayacak.
Hollanda Kralı Willem-Alexander, yeni hükümetin kuruluşu süreci için bir “Formatör” atayacak. “Formatör”, olası koalisyon hükümeti için araştırmasını, görüşmelerini yaparak bir başbakan adayı teklifini Kral’a sunacak. Ardından bu başbakan adayı hükümet için görüşmeleri sürdürecek. Başarılı olursa, kurduğu yeni hükümet teklifini yeni meclisin onayına sunacak ve güvenoyu sonucu yeni hükümet işbaşına geçecek. O zamana kadar eski Rutte hükümeti görev başında olacak. Başarılı olunmazsa Hollanda yeniden erken genel seçimlere gidecek.
