Mehmet Özer
PKK Lideri Abdullah Öcalan’la DTK Eş Başkanı Ahmet Türk ve BDP Batman Milletvekili Ayla Akat’ın İmralı’da yaptığı görüşme, barış umudunu bir kez daha gündeme taşıdı. 30 yıldır binlerce cana mal olan çatışmaların, müzakereler eşliğinde sona erebileceğine dair vurgu bir kez daha “hepsini öldürelim” vurgusunu geride bırakır gibi oldu. “Gibi oldu” diyorum çünkü bu süreç her zaman doğrusal bir çizgide ilerlemiyor maalesef.
Savaş-barış-savaş zikzağında ilerleyen benzer süreçlere bakıldığında bu durumda en can yakıcı olanın, sürecin gerilediği dönemlerde devlet ve örgüt kanadından tekrar ileriye adım atma cesaretinin gösterilmesi olduğu görülüyor.
Bunun en yakın örneklerinden biri Kolombiya’da yaşanıyor. Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasındaki görüşme trafiği 2012 Ekiminde bir kez daha başladı. Bu sefer barış umudu çok yakın ancak başarısızlıkla sonuçlanan görüşmelerden ders alınmadığı taktirde bu umudun bir kez daha hayal olması işten bile değil. Kolombiya hükümeti ile FARC arasında yaklaşık 49 yıldan bu yana süren anlaşmazlık yaklaşık 200 bin kişinin hayatına mal oldu. Çatışmalar sebebiyle 4 milyona yakın insan ise göç etmek zorunda kaldı.
İLK GÖRÜŞMEDEN BU YANA 40 YIL GEÇTİ
1982 yılında Kolombiya devlet başkanı seçilen Belisario Betancur silahlı örgütlerle uzlaşabilmek amacıyla ilk açılımı başlattı. FARC ve diğer silahlı grupları barış görüşmeleri için davet etti. Aylar süren uzlaşma görüşmelerinin ardından FARC ve hükümet, La Uribe Kararlarını imzaladı. Bu anlaşmanın ışığında, içerisinde gerilla grupları, sendikalar, insan hakları örgütlerinin de yer aldığı Yurtsever Birlik oluşturuldu. Anlaşma ve bu çerçevedeki ateşkes 1984 yılından başladı ve 1990 yılına kadar sürdü. Ancak süreç içerisinde ateşkes her iki tarafça da sayısız kez ihlal edildi. 1990 yılında yeniden başlayan görüşmeler sırasında, Devlet Başkanı Cesar Gaviria, Casa Verde’deki FARC karargahına saldırdı, FARC lider heyeti ormanlık bölgeye kaçmak zorunda kaldı.
10 YIL SONRA BİR DENEME DAHA
1999 yılında Andrés Pastrana yönetimindeki muhafazakar hükümet ile yapılan barış görüşmelerinde ise FARC heyetinin başında, örgütün kurucusu Manuel Marulanda bulunuyordu. Pastrana hükümeti, FARC’ın önerisi olan beş eyalette silahsızlandırılmış bölge uygulamasını kabul etti. FARC bu bölgenin hakimi durumundaydı. Anlaşmanın uygulanmasıyla beraber gerillalar bölgede açıkça faaliyet göstermeye başladılar ve FARC günlük hayatın her alanında siyasi, idari, hukuki, eğitim gibi başlıklarda önderlik ettiği için neredeyse özerk bir devlet kurulmuştu. Görüşmelerde daimi ateşkese dair bir konu konuşulmadıysa da çatışmalarda gözle görülür bir düşme yaşanmış, ara sıra iki tarafın da silaha başvurması ve bazı kaçırma olayları görüşmelerdeki elçileri zor durumda bırakmıştı. Barış görüşmelerinin sağladığı ortam, Şubat 2002’de FARC’ın bir milletvekilini kaçırmak için uçak kaçırmasıyla sona erdi. Pastrana hükümeti bu olayı fırsat bildi ve görüşmeler kesilerek savaş haline tekrar dönüldü.
SON DENEME SÜRÜYOR
Kolombiya hükümeti ile FARC arasındaki son barış görüşmeleri, Ekim 2012’de, Norveç’te başladı. Görüşmeler kapalı kapılar ardında yapılıyor bu defa. Birçok basın mensubu, görüşmeleri takip ediyor. Ekim ayındaki ilk görüşme için Oslo’ya giden hükümet ve örgüt temsilcileri ortak bir basın toplantısı bile düzenlediler. Norveç Dışişleri Bakanlığı Barış ve Uzlaşma Bölümü Başkanı Tone Allers, her iki taraf için başlanan barış sürecinin uzun bir zaman dilimi niteliğinde olduğunu, netice itibariyle her şeyin, FARC ve Kolombiya hükümeti sorumluluğuna baktığını vurguladı. Barış süreci görüşmeleri, Küba’nın başkenti Havana’da devam ediyor.
ETA, 43 YIL SONRA SİLAH BIRAKTI
İspanya’da Bask bölgesinin bağımsızlığı için 43 yıl mücadele eden ETA örgütü, Ekim 2011’de silah bıraktı. İspanya ve Fransa hükümetlerine doğrudan diyalog çağrısında bulunan ETA, Bask ülkesi için yeni bir dönemin başladığını belirtti.
İspanya ile ETA arasında yaşanan çatışmalarda 829 kişi hayatını kaybetti. ETA, Ocak 2011’de kalıcı ateşkes ilan etmiş ve bu tarihten sonra silahlı eylemlerini durdurmuştu.
