İsviçre’de, mültecilerin işledikleri basit suçlarda dahi sınır dışı edilmesinin önünü açan taslak, halk oylamasıyla reddedildi. Demokratik İşçi Dernekleri DİDF Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Sancar, ülkenin son yıllarda yapılan en tartışmalı halk oylamasını evrensel için değerlendirdi.
Yaklaşık 4 ay öncesine kadar, anket sonuçlarına bakılarak kabul edileceğine kesin gözüyle bakılan, İsviçre Halk Partisi (SVP)’nin ‘Durchsetzungsinitiative’ adı altında halk oylamasına götürdüğü ırkçı-ayrımcı yasal değişiklikler, 28 Şubat günü sandıkta halkın barikatına çarptı. İnisiyatif yüzde 60’lık hayır oyuyla reddedildi.
Son yılların en dikkat çekici, tansiyonu en yüksek oylamalarından biri olma özelliğini de kazanan referandum, katılım oranı açısından da ilk kez kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanındığı 1971 yılından buyana yapılan oylamalar içerisinde ilk 5’te yer aldı. Uzunca bir süredir göçmen ve sığınmacı haklarının yok edilmesi merkezli yapılan halk oylamalarında SVP’nin aldığı en önemli yenilgi olma özelliğine de sahip oldu.
Elit tabakaya, üst yapı bürokrasisine karşı, İsviçre halkının egemenliğinin tek savunucusu ve halkın çıkarlarının yegane güvencesi olduğu iddiasıyla, yürüttüğü her türlü kampanya, propaganda ve politik faaliyetlerde, karşısında ciddi bir muhalefet görmeden, basamakları zıplayarak çıkan partinin bu oylamada karşısına halkın kendisi çıktı.
SVP’NİN SİHRİ BOZULDU
Alışılmış tarzda halk oylamalarında, siyasi partilerin, sivil birlikler, dernekler ve kiliselerin çağrıları arasında, dalkavuk bir politik güzergâhla işin kazananı olma durumunda bulunan SVP’nin karşısına bu defa halkın bağrından çıkan bir muhalefetin dikilmesi de SVP ‘sihrini’ bozan önemli bir rol oynadı. Kasım ayı başlarında yapılan ön değerlendirmelerde, ırkçı inisiyatifin yüzde 66’lık bir oranla kabul edileceği varsayılıyordu.
İnisiyatif kaşısında, ‘hayır’ oyu verme çağrısı yapan diğer parti ve çevreler, işveren örgütleri, emekçilerin hak ve kazanımlarının söz konusu olduğu oylamalarda milyonları karşı kampanyalara yatırırken, yaptıkları hayır çağrılarına rağmen, karşı kampanya için kuruş bile harcama gereği hissetmediler. Vaziyet diğer oylamalarda olduğu gibi bir seyir izlemiş olsaydı sonucun evet olacağı kesindi.
KATILIM YÜKSEK, HALKIN MESAJI NET OLDU
SVP dışındaki diğer siyasi parti ve çevrelerden ciddi bir hareketlenme görmeyen sanatçı, bilim insanı, hukukçu, öğrenci ve duyarlı emekçilerin başlattığı girişimle, halkın bağrından halkın kendisine yapılan çağrı ile mültecileri hukuk karşısında bile ötekileştirerek ikinci sınıfa iten, ırkçılığı körükleyen inisiyatife karşı demokratik bir devletin taşıması gerektiği karakterin ve insan hak ve hürriyetlerinin tavizsizce korunması gerektiği vurgusu ile bir mücadele başlatıldı.
Halkın bağrından çıkan bu çağrıya verilen yanıt ise pozitif oldu. Hem oylamaya katılım oranı yüzde 62 civarına yükseldi, hem de kabulüne kesin gözüyle bakılan inisiyatif tepe taklak edildi.
28 Şubat oylamasında elde edilen sonuç sadece ırkçı-ayrımcı bir inisiyatifin reddedilmesi değil elbette. Kurduğu her cümleye “İsviçre halkı” diye başlarken halkı bu kadar istismar eden gerici, ırkçı siyasi bir mihrak karşısında, halkın kendisinin örgütlenme ve mücadele çabasının süre kısa dahi olsa da sonuç getirici olduğunun yine bizzat halkın kendi güçleri tarafından pratikte bir kez daha görülmesidir. Bu deneyimin, sonraki dönemlerde ortaya çıkacak saldırı planlarında ve gerici inisiyatiflerde belirleyici rol oynayacağını şimdiden söyleyebiliriz.
DURCHSETZUNGSİNİTATİVE NEDİR?
DURCHSETZUNGSİNİTATİVE, SVP’nin 28 Kasım 2010 yılında halk oyuna sunulan ve yüzde 52.3 oy oranı ile kabul edilen ‘Ausschaffungsintiative’ adlı inisiyatifinin yasal olarak uygulanmadığı, hukukun halkın iradesini hiçe sayarak suç işlemiş göçmenleri sınır dışı etmediği iddiasıyla, imzaya açarak oylamaya götürdüğü bir inisiyatif oldu. 2010 yılında kabul edilen sınır dışı inisiyatifine, “cinayet, soygun, şiddet, tecavüz” gibi ağır suçların yanına, 40’ın üzerinde yeni suç kategorisi de eklenerek hazırlanan Durchsetzungsinitiative, “trafik, kavgaya karışma, ya da kaçak çalışma” gibi suçların işlenmesi halinde, İsviçre vatandaşı olmayan göçmenlerin, hakim kararı olmadan direkt sınır dışı edilmesinin önünü açıyordu. 28 Şubatta yapılan oylamada yüzde 60’lık oy oranıyla inisyatif ret edildi. 26 kantonu bulunan İsviçre’nin Tessin, Uri, Niedwalden, Obwalden, Schwyz ve Apanzeller Innerrhoden kantonlarında inisiyatife evet oyu çoğunlukta çıkarken, en çok evet İtalyanca konuşulan Tessin kantonunda, (59,4) en çok hayır ise Basel Kantonunda (yüzde 70,2) kullanıldı. Basel’i Fransız kantonları ve Zürih kantonu takip etti.
Haydar Sancar (DIDF Yönetim Kurulu Başkanı)
