2,14 milyon kamu emekçisini ilgilendiren Toplu İş Sözleşmesi’nde anlaşma sağlandı. Anlaşma maddeleri 9 Mayıs’ta işçilerin onayına sunuldu. Sözleşme komisyonu, kamu işçilerinden, anlaşmaya onay vermelerini talep ediyor.
ERDOĞAN KAYA*
Sonuç üzerinde bir değerlendirme yapmadan önce, kamu işçileri hangi taleplerle sözleşme sürecini başlattılar, kısaca değinmekte yarar var. Yıllardır, feragat politikası sonucu, kamu çalışanlarının ücretleri özel sektöre göre sürekli geriledi. Bunda yerel ve merkezi yönetimlerin kemer sıkma politikasının payı büyük. Çalışma koşulları kötüleşti. Az işçiyle (personelle) çok iş yapma politikasının en acımasız uygulandığı sektörlerin başında, kamu sektörü geliyor. Mülteci akını kamu çalışanlarının hangi koşullarda çalıştıklarını bir kez daha gösterdi. Keza, Berlin’de Charite çalışanlarının, geçtiğimiz yıl, hasta bakıcıların sayısının artırılması için yaptıkları iki haftalık grev de örnek gösterilebilir.
Bir diğer çözüm bekleyen sorun ise kamu işverenlerinin işyeri emekliğinde (VBL) yapmak istedikleri kısıtlamadır. Kamuda örgütlü sendikalar bu saldırıları bu güne kadar göğüsleyebildiler. Bu yüzden sözleşme taleplerinden birisi de işyeri emekliliğinde kısıtlamaya gidilmemesiydi.
2005’de bütün kamu çalışanlarının Toplusözleşme taslağı (BAT ve BMTG kaldırıldı – yerine TV ÖD getirildi), uzun süren pazarlıklar sonucu, reforme edildi. Bu değişiklik beraberinde kamu çalışanlarının ücretlendirilmesinde belirli belirsizlikleri ortaya çıkardı. Bu sorun tam 11 yıldır çözüm bekliyor.
Ayrıca kamu sektörü süreli sözleşmelerin (Befristung) en yaygın uygulandığı sektörlerin başında geliyor. 2004’te süreli sözleşmeyle işe alınanların oranı yüzde 17,5’iken bu oran 2013’de yüzde 35,7’ye çıkmış bulunuyor. Bu yüzden süreli sözleşmelerin azaltılması ve hatta kaldırılması talebi uzun bir dönemdir dile getirilen önemli talepler arasında yer alıyor.
Kısaca, kamu işçileri ücretlerin 12 ay için yüzde 6 artırılması, işyeri emekliliğinde kesinti yapılmaması, ücret siteminin yeniden düzenlenmesi, süreli sözleşmelerin kaldırılması ve çırakların ücretlerinin 100 Euro yükseltilmesi vb. talepleriyle sözleşme sürecine girdi.
BİR SÖZLEŞME SÜRECİ TAMAMLANDI
Ücretlerde 28 Şubat 2018’e kadar yüzde 4,75 artış sağlandı. Kamu işverenlerinin işyeri emekliliğinde kısıtlamaya gitmesi engellendi. Yeni ücretlendirme sisteminde anlaşmaya varıldı. Çırakların ücretleri iki yıllığına 65 Euro artırıldı. Bir tek süreli sözleşmelerde anlaşma sağlanamadı.
Anlaşmada önceki Toplusözleşmelere göre bu defa her ne kadar bir bütün olarak ileri sürülen taleplere yakın bir sonuç elde edildiyse de bu, sözleşme komisyonunun başarısı ya da Ver.di Başkanı’nın başarısı gibi gösterilmeye çalışılıyor. Ancak esasında anlaşmaya kısa sürede varılmasının en önemli nedenlerinin başında işçilerin mücadele isteği geliyordu. Kamu işverenleri daha fazla taviz vermemek için anlaşmanın bir an önce bitirilmesini istedi.
Çünkü sürekli ücretleri düşen, çalışma koşulları kötüleşen, yaşlılıkta insanca yaşayabileceği bir emekli maaşı almak isteyen, eşit işe eşit ücret isteyen, geleceğe güvenle bakmak isteyen kamu emekçileri mücadele etmek istiyor. Bu isteklerini her defasında ortaya koyuyor. Bu sözleşme sürecinde de ortaya koydu. Hava alanlarında, hastanelerde, ulaşım işletmelerinde, çöp hizmetlerinde çalışan işçiler alanlara çıktı. Sendika bürokrasisinin manevraları olmasa, işçiler daha ileri kazanımlar için mücadeleye hazır.
ÖNEMLİ BİR FIRSAT KAÇIRILDI!
Bu dönem sadece kamu işçileri sözleşme sürecinde bulunmuyor. Başta kamu ve metal elektronik sektörü olmak üzere 8 milyonun üzerinde işçi sözleşme sürecinde bulunuyor. Gerek kamu ve gerekse özel sektör işverenlerine, yani sermaye sınıfının saldırılarına karşı işçilerin birliğinin güçlendirilmesinin olanakları vardı. Bu olanak değerlendirilemedi.
* Ver.di Göçmenler Komisyonu Başkanı
