Federal Maliye Bakanı Klingbeil özel emeklilik sigortasını “modernleştirmek” için harekete geçti. Almanya’daki emekçileri bir türlü borsalarda kumar oynamaya alıştıramayan mali sermaye ve politikacıları, emekçi kitlelerini çocukları üzerinden zorla borsaya sokmaya hazırlanıyor. Devlet kaynaklarını “katkı payı” adı altında mali sermaye için çarçur etmek isteyen Klingbeil, bu yoldan yasal emeklilik sigortasının da altını oyacak.
Federal Meclis’in emeklilik paketi kararını kabul etmesinden kısa bir süre sonra, Federal Maliye Bakanı Lars Klingbeil (SPD) bir sonraki “büyük reform” adımını açıkladı. Devlet destekli özel emeklilik planı yeniden düzenlenecek. Tasarıda, Riester emeklilik (“Riester Rente”) sisteminin halefinin “daha uygun maliyetli, daha yüksek getiri sağlayan, daha az bürokratik, daha esnek, daha basit ve daha şeffaf olması” gerektiği belirtiliyor. Tasarı, eski Maliye Bakanı neoliberal siyasetçi Christian Lindner (FDP) tarafından hazırlanan, ancak koalisyon hükümetinin sona ermesiyle uygulanmayan planlara çok benziyor.
RİESTER RENTE
Devlet destekli özel emekliliği “daha cazip” hale getirmek için yasa taslağını ilgili bakanlıklara ileten Klingbeil, yeni sistemin yürürlükte olan “Rister-Rente”den “daha uygun maliyetli, daha yüksek getiri sağlayan, daha az bürokratik, daha esnek, daha basit ve daha şeffaf” olacağını ileri sürmesi boşuna değil. 1 Ocak 2002’de yürürlüğe sokulan “Rister-Rente”, dönemin SPD/Yeşiller hükümetinin tüm vaatlerinin (basit, şeffaf, yüksek getiri vb.) aksine milyonlarca vatandaş devlet tarafından yanıltıldı ve milyarlarca euro mali sermayeye aktarıldı.
Bu fona yatırılan her 100 euronun 38 eurosu “maliyet” adı altında sigorta şirketlerinin kasasına girdiği de devlet tarafından açıklanmıştı. Bu nedenle yaklaşık 20 milyon Rister-Rente poliçesinin 5 milyonu dondurulmuştu.
SPD/Yeşiller hükümeti Rister-Rente ile aynı zamanda emeklilik maaşlarının seviyesinin düşürülmesini de başlatmıştı. 2001 yılında değiştirilen emeklilik formülüyle, emeklilik seviyesinin (“Rentenniveau”) düşürülmesi de “Riester faktörü”* ile sağlanmıştı.
YENİ MODELDE RİSKLİ YATIRIMLAR OLACAK
SPD’li Klingbeil’in “reform” planlarının merkezinde, “garantisiz bir emeklilik hesabı” yer alıyor. Gelecekte, desteklenen emeklilik tasarruf sahipleri, Riester’de olduğu gibi sağlayıcıların tam katkı garantisi vermesi gerekmeden, aktif olarak yönetilen fonlar veya ETF’ler** aracılığıyla sermaye piyasasına yatırım yapabilecekler. Potansiyel yatırımcılara, emeklilik hesabını cazip hale getirmek için Klingbeil, yüzde 1,5’lik bir efektif maliyet sınırı getirmeyi planlıyor.
Planlara göre güvenlik odaklı tasarruf sahipleri için de iki seçenek mevcut: “Ödenen primleri tamamen güvence altına alan %100 garantili ürünler” ve “Sermaye piyasası fırsatları için daha fazla hareket alanı bırakan %80 garantili ürünler”
Tüm seçenekler devlet tarafından desteklenebilir olacak ve 1 Ocak 2027’den itibaren yürürlüğe girecek. Riester emeklilik sisteminin mevcut müşterileri yeni modele geçebilecekler.
HER EURO İÇİN 30 CENT + ÇOCUK ÖDENEĞİ
Destek sistemi temelden yeniden yapılandırılacak, ancak mekanizması aynı kalacak: Yıllık 1.200 euroya kadar ödenen her euro için devlet her euro başına 30 cent destek verecek. 1.201 ile 1.800 euro arasındaki yatırımlar için euro başına 20 cent destek verilecek. Bunlara ek olarak, her euro için 25 centlik “çocuk ödeneği” verilecek –maksimum sınır 300 euro olacak.
Herkesi kumarhaneye çekmekte kararlı olan Klingbeil, düşük gelirlileri ve vergilendirme teşviğinden yararlanamayanları da kazanmak için bu kesime özel ödenek sağlamayı hedefliyor.
Almanya’daki emekçileri borsalarda kumar oynamaya alıştırmak için değişik yol ve yöntemleri (Riester Rente’ye üye olunması için emeklilik maaşları düşürülmüştü!) deneyen mali sermaye ve politikacıları, bu kez de çocukları kullanmak istiyorlar.
1 Ocak 2027’den itibaren “Erken başlangıç emekliliği” (“Frühstart-Rente”) adı altında 6 ila 18 yaş grubundaki bütün çocuklar ve gençler için zorunlu devlet deposu uygulamasına geçilecek. Genç nesillerin emeklilik dönemlerini güvenceye alma adına yapılan planlar gerçekte yüz milyarlarca euronun on yıllarca mali sermayenin emrine verilmesi anlamına geliyor.
Klingbeil’in planlarına göre 6 ile 18 yaşları arasında olan ve Almanya’da bir eğitim kurumuna devam eden her çocuğa, devlet tarafından aylık 10 euro bir mevduat hesabına yatırılacak. Ebeveynler ayrıca gönüllü olarak tasarruf yapabilir ve çocukları için kendi mevduat hesaplarını açabilirler. Eğer ebeveynler aktif olarak harekete geçmezlerse, para otomatik olarak Federal Banka’nın bir depozito hesabına yatırılacak ve devlet denetiminde kalacak. Biriken “sermaye”, çocuk reşit olduğunda “emeklilik sözleşmesinin başlangıç sermayesi” olarak değerlendirilecek.
Ve en önemli nokta: Yatırılan paraya, normal emeklilik yaşına kadar hiçbir şart altında erişim olmayacak- yani tam da mali sermayenin arzuladığı uzun vadeli yatırım gerçekleşecek!
Kişi ancak emekli olduktan sonra mevduatına erişebilecek –ama burada da bir pürüz var. On yıllarca mali sermayenin emrinde olacak paranın (ve faiz getirisi) tam da emekli vatandaşa ödeneceği an vergilendirilmesi gerekiyor! Bu tür mevduatlara 40, 45 yıl sonra uygulanacak verginin düzeyi tabi ki şimdiden bilinmiyor.
* Riester faktörü, yaşlılık sigortası payı (AVA) olarak da adlandırılır ve emeklilik ayar formülünde yıllık emeklilik artışını azaltan bir sınırlayıcı faktördür. Bu faktör, devlet destekli Riester yaşlılık sigortası nedeniyle ortaya çıkan emeklilik açığının bu faktörle telafi edileceği varsayımına dayanmaktadır. “Riester merdiveni”, faktörün kademeli olarak (2002’den 2012’ye kadar %0,5’lik artışlarla %4’e çıktı) artırılmasıydı ve %4 ile zirveye ulaştıktan sonra 2012’den beri sabit kalmıştır. Riester faktörü” olarak adlandırılan bu oran (geçen takvim yılındaki yaşlılık sigortası payının bir önceki yıla oranı), emeklilik seviyesini (“Rentenniveau”) düşürürerek, emeklilik ayar formülünde mevcut emeklilik değerinin artışını azaltmaktadır.
** ETF (“Exchange Traded Funds” = “Borsa Yatırım Fonu”), tıpkı hisse senetleri gibi borsada alınıp satılabilen, ancak içinde hisse senedi, tahvil, emtia (altın gibi) ve hatta kripto gibi birçok farklı varlığı barındıran bir sepet yatırım fonudur. Bu fonlar genellikle bir endeksi (DAX veya MSCI World gibi) veya belirli bir sektörü (teknoloji, yenilenebilir enerji gibi) takip eder, bu da yatırımcılara tek bir işlemle geniş bir çeşitlendirme ve görece düşük maliyetle farklı varlık gruplarına erişim imkanı sağlar.
