Uzman Dr. Namig Kurbanaliev
Sayın okurlar, bu köşe yazımızda sizlere periferik arter hastalığı hakkında kısa ama son derece önemli bilgiler sunacağım. Hastalığın tanınması, belirtileri, tedavi seçenekleri ve korunma yöntemleri üzerine değerli noktaları sizinle paylaşacağım. Periferik arter hastalığıyla ilgili yazı dizimizi kapsamının genişliği nedeniyle iki bölüme ayırdık. Bu ilk yazımızda hastalığın tanınması, belirtileri ve tanısal inceleme yöntemleri üzerine duracağız. Bir sonraki yazımızda ise tedavi seçenekleri ve modern tedavi yaklaşımlarını ele alacağız.
Periferik Arter Hastalığı (PAVK), bacaklara kan taşıyan atardamarların daralmasıyla ortaya çıkan ve özellikle yürürken baldır ağrısı, soğukluk, deride solukluk ve iyileşmeyen yaralarla kendini gösteren ciddi bir dolaşım bozukluğudur. En önemli risk faktörleri sigara, diyabet, yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliğidir.
Hastalığın ilerleyişi sessizce başlıyor. Evre I’de kişi hiçbir şey hissetmese de damarlar çoktan daralmıştır. Evre II’de yürürken bacak ağrısı kendini gösterir; bazı hastalar 200 metreden fazla yürüyebilirken (IIa), bazıları 200 metrenin altında kalır (IIb). Evre III’de ağrı artık dinlenirken bile geçmez. Evre IV’de ise yara, ülser ve doku kaybı ortaya çıkar.
Tanı açısından en temel değerlendirme, Ayak Bileği–Kol İndeksi (PFK/ABI) ölçümüdür. Bu yöntem kolay uygulanır ve damar darlığı hakkında ilk bilgiyi verir. Ardından daha ayrıntılı görüntüleme yöntemleri kullanılır:
• Ultrasonografik Doppler testi, damar içi kan akımını değerlendirmede sık kullanılan ilk seçenektir.
• Duplex/Doppler sonografi, darlığın derecesini ve yerini göstermede oldukça etkili bir yöntemdir.
• BT (CT) anjiyografi, damarların ayrıntılı görüntülenmesini sağlayarak tedavi planlamasında büyük önem taşır.
• Altın standart (GOLD standart) yöntem ise klasik invaziv anjiyografidir. Gerekli hastalarda hem kesin tanı koymaya hem de aynı seansta damar açıcı işlemlerin yapılmasına imkân verir.
Bir sonraki sayımızda periferik arter hastalığının tedavi yöntemleri üzerine ayrıntılı bir değerlendirme paylaşacağız. Bir sonraki sayımızda, yazımızda görüşmek umuduyla.
Sağlıkla kalınız!
