Haftalarca İMF ve AB’nin baskılarına direnen Portekiz sonunda emperyalist sermayeye boyun eğdi. Dördüncü tasarruf paketini karar altına almaya çalışırken düşen Socrates hükümeti ülkeyi emperyalistlere teslim etti.
AB bir yıl içinde üçüncü ülkeyi kurtarmak (!) için kolları sıvadı. Yunanistan ve İrlanda gibi Portekiz de 2009’dan bu yana uluslararası mali sermeye kuruluşları tarafından spekülatörlerin oyuncağı haline ve dolayısıyla iflasın eşiğine getirilmişti.
Sonunda Portekiz de diğer iki ülke gibi, AB/İMF’ye yardım (!) için başvurmak zorunda bırakıldı. Ne var ki, 52 milyarı AB’den, 26 milyarı da IMF’den olmak üzere toplam 78 milyar Euro’luk söz alan Portekiz’e bu yardım (!) pahalıya mal olacak. Yapılan açıklamalara göre Portekiz, AB’den alacağı krediler için yüzde 5,5 – 6 arası faiz ödemek zorunda olacak.
PORTEKİZ’DE ÇÖKÜŞ DEVAM EDECEK!
“Yardım” adı altında verilen yüksek faizli kredi karşılığındaysa, Portekiz önümüzdeki üç yıl için “kapsamlı reform” sözü verdi. AB/İMF’nin hazırladığı ve 6 Haziran’da yapılacak seçimlere kadar geçici olarak hükümette olan Socrates ve muhalefet partilerinin çoğunluğun da destek verdiği bu planlar, Portekizli emekçilere adeta kök söktürtecek türden.
Planlara göre işsizlik parası kesilecek, fazla mesai zamları kaldırılacak, kamu ücretleri ve 1500 Euro’dan yüksek olan emekli maaşları düşürülecek ve ardından 2013’e kadar dondurulacak, kamu dairelerinde çalışan personel azaltılacak, geçen sene yüzde 23’e çıkartılan KDV yüzde 25’e çıkartılacak, devlet şirketlerinin özelleştirilmesi hızlandırılacak ve kamu alanına yönelik yatırımlar ve sosyal hizmetler kesilecek. Sağlık hizmetlerinde “katkı” payı artırılırken genel hizmetlerden de bir milyar Euro tasarruf edilmesi planlanıyor. İşten çıkarmalarda çalışılan her yıl için 30 günlük ücret olarak ödenen kıdem tazminatı 10 güne düşürülecek. Özellikle bu “önlem”in işten atmaları hızlandıracağına kesin gözüyle bakılıyor.
Diğer yandan ipotek kredisi alanlara uygulanan vergi indirimleri iptal edilecek. Bu ise daha fazla dar gelirlinin evlerine haciz konması anlamına geliyor.
Bütün bunlar Portekiz ekonomisinin daralmaya devam edeceği, hatta daralmanın hızlanacağı anlamına geliyor. Benzeri “reform”lar daha önce Yunanistan ve İrlanda üzerinde uygulanmış ve her iki ülkenin ekonomileri ciddi oranda daralmıştı.
PORTEKİZ HÜKÜMETİ YETKİLİ DEĞİL!
Uzun bir süre kamuoyunda ülkenin iflasın eşiğinde olduğunu kabul etmeyen “biz İrlanda ve Yunanistan’dan farklıyız” diyen adı sosyalist, gerçekteyse sağ sosyal demokrat Socrates hükümeti dördüncü tasarruf paketini parlamentodan geçiremediği için Nisan ayının ilk yarısında düşmüştü.
5 Haziran günü yapılacak genel seçimlere kadar geçici hükümet sıfatıyla görev yapan Socrates hükümetinin aslında AB ve İMF ile görüşme yapma ve kredi sözleşmelerini imzalama yetkisi bulunmuyor. Bu nedenle AB ve İMF yetkilileri, kredi şartlarına muhalefet partilerinin de onay vermesini dayattı. Parlamentoda yaklaşık yüzde 20’lik bir sandalyeye sahip olan ve değişik sol parti ve örgütlerin bloğu olan “Sol Cephe” dışındaki bütün “muhalif” partiler AB ve İMF planını onayladılar.
Böylece yeni seçilecek hükümete, hangi parti veya partilerden oluşursa oluşsun, AB ve İMF’nin programını yürürlüğe koymaktan başka seçenek bırakılmak istenmiyor. 20 Mayıs günü Portekiz’e verilecek krediyi onaylayan İMF, kredinin ilk dilimi olan 6,1 milyar Euro’yu hemen havale etti.
GÖSTERİLER ARTACAK
Portekiz’in başkenti Lizbon’da 19 Mayıs günü binlerce kişi hükümetin kemer sıkma politikalarını protesto etmek için bir araya geldi. Düzenlenen yürüyüş, ülkenin en büyük sendika konfederasyonu CGTP tarafından organize edilirken, katılımcılar özellikle Avrupa Birliği, IMF ve Avrupa Birliği Merkez Bankasına tepkilerini dile getirdi. 7 Mayıs günü kamu alanında yapılan grevlere de on binlerce işçi katılmıştı.
12 Mart günü yüz binlerce emekçinin katıldığı gösterileri “bir başlangıç” olarak değerlendiren değişik sendikaların ve politik örgütler, özellikle komşu ülke İspanya’da devam eden eylemlerin Portekiz için de “tetikleyici” bir etki yaratacağı görüşündeler. (YH)
