Dr. Selma Okkaoğlu
Şeker hastalığı vücudumuzdaki şekeri kontrol eden insülin hormonunun eksikliği ya da etkisizliği sonucunda ortaya çıkar. İnsülin, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organ olan pankreastan salgılanır. Pankreas, ürettiği insülin hormonunu dolaşıma yollayarak kanın içindeki şekerin hücre içine girişini sağlar. Bu sayede kanda şeker birikimi olmadan hücreler şekeri kullanabilir. Diyabetli bireylerde bu denge bozulmuştur.
Yani vücudumuzun yağ ve proteinler ile karbonhidrat adını verdiğimiz şeker ve nişasta içeren besinleri kullanabilmesi için pankreasın ürettiği insülin hormonuna ihtiyacı vardır. İnsülin yetersizliğinde besinlerle aldığımız şeker (glukoz) hücre içine giremez. İnsülin adeta hücrenin kapısını, şekere açan bir anahtar görevini yapar. İşte bu anahtarın yokluğunda şeker hücre içine girip, enerjiye dönüşemez ve kanımızda yükselmeye başlar. Bu durumun adı diyabettir.
Diyabet hastalığının tam nedeni bilinmemektedir. Ancak risk faktörleri şunlardır;
– Genetik yatkınlık
– Otoimmunite (vücudun kendi
hücrelerine karşı savaş başlatması)
– Bazı enfeksiyon hastalıkları
– Yiyeceklerdeki katkı maddeleri
– Beslenme tarzı
– Hareketsiz yaşam
– Stres
Şeker testi
Hastalarda damardan veya parmak ucundan alınan kanda, glikoz seviyesinin ölçülmesi ile tanı konulur. 8-12 saatlik açlık sonrası kan şekerinin 126 mg/dl, tokluk kan şekerinin ise 200 mg/dl üzeri olması diyabet hastalığı için tanı sebebidir. Bazı durumlarda ise tanı koymak için “şeker yükleme testi” yapılır.
Tipleri
Tip1 Diyabet: İnsülin üretimi tamamen yok olmuştur ve vücut insülin üretememektedir. Genelde çocukluk çağında görülür.
Tip2 Diyabet: İnsülin üretimi kısmi azalmıştır, vücut hap ya da insüline ihtiyaç duymaktadır. Erişkin diyabeti olarak da bilinen Tip2 diyabet son yıllarda genç ve çocuklarda da gözlenmeye başlanmıştır. Tip2 diyabet için en büyük risk şişmanlıktır.
Günümüzde Tip1 Diyabeti önlemek için etkili bir tedavi metodu bulunmuyor. Tip 2 Diyabet için ise en büyük riski oluşturan şişmanlığın önlenmesi, bu konuda toplumun bilinçlendirilmesi etkili olacaktır.
Ne olursa şüphelenelim?
Çok su içme, sık sık ve çok miktarda idrar yapma, gece idrar yapmak için tuvalete kalkma ya da altına kaçırma, iştah artmasına rağmen kilo kaybetme, kız çocuklarda genital bölgede kaşıntı, bazen halsizlik, hafif ateş, karın ağrısı gibi genel yakınmalar hastalığın belirtileri olabilir.
Şeker hastalığına bağlı koma (diyabet koması) belirtileri ise şöyledir: Bulantı ve kusma, karın ağrısı, gözlerde çöküklük, derin ve hızlı nefes alma (solunum sıkıntısı), ağızda aseton kokusu.
Not: Gelecek sayıda, Tedavi: İnsülin, Beslenme ve Egzersiz.
