İnsanın uzun yaşamasını belirleyen birçok etken var. Ama birçok araştırma, seçilen mesleğin ve mesleki vasfın ortalama ömür üzerinde etkide bulunduğunu gösteriyor. Aynı şekilde gelirin düzeyi ve güvenceli olup olmadığı da bir rol oynuyor.
İnsanın hangi işte çalıştığı ve ne kadar yaşadığı arasında bir bağlantı var. Demografik araştırmalar yapan Avusturyalı Marc Luy bunun kesin bir veri olduğunu söylüyor. Viyana Demografi Enstitüsü’nün Almanya Nüfus Araştırmaları Federal Enstitüsü’nün istatistik çalışmaları sırasında, 1984-1986 yılları arasında, Batı Almanya eyaletlerinde binlerce kişi ile sağlık sorunları hakkında görüşüldü. Anket, 1998 yılında bir kez daha tekrarlandı. İkinci araştırmada, önceki anketten bu yana ölenlerin meslekleri de incelendi.
Erkeklerde ortaya çıkan sonuca göre, 45 yaşındaki erkek işçilerin ortalama ömrü 70,63 yıldı. Bu oran erkek memurlarda ise yaklaşık altı yıl daha fazla idi ve ortalama 76,64 yıldı.
Aynı durum kadınlar açısından da geçerliydi. Her ne kadar kadın işçilerle memureler arasındaki fark biraz daha kısa olsa da, yine de dört yılı buluyordu.
Bunun nedeni konusunda kaçamak yanıt veren Luy’a göre, “ölüm oranı üzerinde etkide bulunan faktörleri istatistiklere dökmek çok zor”dur. Yaşamın, tek tek faktörleri tecrit etmeye izin vermeyecek biçimde karmaşık bir yapı olduğunu söyleyen Luy, yine de gelirin uzun yaşam için önemli bir temel teşkil ettiğini belirtti. Bunun nedenlerinden biri, sağlıklı bir yaşam sürebilmek için gerekli ekonomik güce sahip olunması. Bunun dışında, gelir düzeyinin arttığı oranda genel olarak bilgi düzeyi de artıyor. Bu bilgi ise, sağlığına dikkat edebilmesi için gerekli bir önkoşul.
Ancak mesleğe özgü risklerin ortalama ömür üzerinde ne ölçüde etkili olduğu sorusunu yanıtlamak oldukça zor. Çünkü Almanya’daki istatistiklerde, farklı mesleklerdeki ortalama ömür konusunda veriler yok. Fransa’da ise bu durum daha farklı. Fransa’daki bir araştırma, vasıfsız işçiler, vasıflı işçiler, tarım işçileri, öğretmenler ve mühendisler arasında gerçekleştirilmiş. Burada da sosyal statü ile ortalama ömür arasındaki bağlantı açık ve net bir şekilde ortaya çıkıyor. Araştırmanın yapıldığı dönemde en kısa ortalama ömür vasıfsız işçilerde (69,3 yıl) görülüyor. Onları sırasıyla vasıflı işçiler (72,5 yıl), tarım işçileri (75,3 yıl), öğretmenler (76,1 yıl) ve mühendisler (77,3 yıl) izliyor.
Kesin olan diğer bir nokta da, tehlikeli malzemelerle çalışanların daha erken öldükleri. Nerede çalışıldığı da bir rol oynuyor. Örneğin maden işçileri yukarıdan düşen kömür parçaları nedeniyle yaralanma ve hatta ölme tehlikesiyle karşı karşıya iken, büro işlerinde çalışanlar için böylesi bir tehlike söz konusu değil. Ancak ölümle sonuçlanan iş kazalarının sayısı 1960’lı yıllardan bu yana sürekli düştüğü için, bu rakamları istatistiklere dahil etmek gerekmiyor.
Belli mesleklerle bağlantılı olarak sahip olunan yaşam tarzı, araştırmacılara göre iş kazalarından daha büyük öneme sahip. Glasgow Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, bu okuldan mezun olanlar sosyal bilimler veya hukuk okudularsa, tıp okuyanlara göre çok daha erken ölüyor.
Bu ise, sosyal bilimler okuyanların daha düşük ücretli ve güvencesiz işlerde çalışmalarına bağlanıyor. Hukukçuların erken ölümleri ise, bu meslek grubunda çalışanlarda sigara içenlerin oranının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Dolayısıyla bu grupta en sık karşılaşılan ölüm nedeni, kalp yetmezliği ve akciğer kanseri olduğu görülüyor. Buna karşılık hekimlerde sigara içenlerin oranı, eğitimle birlikte hızla düşüyor. Ancak akademisyenler çoğunlukla, daha yüksek bir sosyal statüye ve gelire sahip oldukları için, bu risklere rağmen ortalama ömrü uzun olanlar arasında yer alıyor.
Eğitimin uzun ömür için ne kadar önemli olduğunu, ABD’de yapılmış yeni bir araştırma da gösteriyor. Harvard Medical Scholl’da yapılan araştırmada, 1980-1990 ve 1990-200 yılları arasında ölüm rakamları incelendi. Amaçlanan, ortalama ömür istatistiklerinin nasıl geliştiğini ortaya çıkarmaktı. Araştırmada, ortalama 12 yıl orta eğitim görenlerle üniversiteye gidenler arasında karşılaştırma da yapıldı. İlk gruptakilerin ortalama ömrü, her iki dönem arasında farklılık göstermiyordu. İkinci gruptakiler ise, ikinci dönemde 82 yaşına kadar yaşayarak 1,6 yıl daha uzun yaşıyordu. Eğitim düzeyi düşük olanlarda ise, ortalama ömür 75 yıl olarak belirlenmişti. Bilim insanlarının araştırmalarına verdikleri başlık da çarpıcıydı: “Uçurum derinleşiyor”
