Viyana Üniversitesi’nde 2011 yılında yaşamını yitiren Marksist Filozof Hans Heinz Holz’un felsefesi üzerine bir etkinlik gerçekleştirildi. 18 Eylül’de gerçekleştirilen etkinlik Salzburg Diyalektik Felsefe Topluluğu, Salzburg Felsefe Enstitüsü ve Viyana Üniversitesi Dil Bilim Enstitüsü tarafından organize edildi.
Etkinliğe Ernst Bloch üzerine doktorasını yapmış olan, İspanya’daki Girona Üniversitesi’nden Dekan Jörg Zimmer konuşmacı olarak katıldı.
“Diyalektik Dünya Modelleri nedir” başlıklı sunumda Zimmer, Holz’un “Dünya modelleri ve refleksiyon”, “Felsefenin kaldırılışı ve gerçekleştirilişi” ve beş ciltten oluşan başyapıtı “Diyalektik: Geçmişten bugüne problem tarihi” kitaplarından hareketle diyalektik materyalist felsefenin Holz’da temellendiriliş biçimleri üzerine konuştu.
Zimmer konuşmasında metafizik ve spekülatif felsefe geleneklerinin diyalektik materyalizm tarafından ele alınmasında Holz’un çok önemli bir rol oynadığını vurguladı. Marksist-Leninist yansıma teorisinin Holz tarafından spekülatif ve ontolojik bir sistem olarak geliştirildiğini vurgulayan Zimmer, ayna metaforunun burada birincil bir öneme sahip olduğunun altını çizdi.
Varlık ve hiçlik, bütünlük ve tekillik, çokluk ve birlik gibi kavramların rasyonalist felsefenin öncülerinden Leibniz tarafından sistematik bir şekilde ortaya konduğuna değinen Zimmer, bu sistemin Hegel’in kavram diyalektiği tarafından sahiplenildiğini ve Marksist felsefe tarafından toplumsal ve doğal materyalist koşullar temeline oturtulduğunun altını çizdi.
Zimmer, Holz’un savunduğu diyalektik materyalizmin, yansıma teorisinden hareketle başlı başına bir Marksist ontoloji ve bilgi teorisi ortaya koyduğunu ve böylece felsefe tarihinde bir çığır açtığını sözlerine ekledi.
Marksist yansıma teorisinin temellendirilmesinde Holz’un önemli bir katkısı, yansıma olgusunu herhangi bir aynadaki yansıyan-yansıtılan ilişkisi üzerinden sistematikleştirmesi olmuştu. Etkinlik, sunumun ardından yapılan tartışmalarla son buldu.
Hans Heinz Holz ve İtalyan Filozof Domenico Losurdo tarafından çıkarılan diyalektik felsefe dergisi Topos, Holz’un vasiyeti üzerine, genç kuşakların diyalektik felsefe ve bilim geleneğini devralması temennisiyle yayın hayatını sonlandırmıştı.
2011 yılında kurulan Salzburg Diyalektik Felsefe Topluluğu son iki yıldır düzenlediği konferanslar, sunumlar, okuma etkinlikleri ve senede iki kez yayımlanan ‘Aufhebung’ dergisiyle bu geleneği sürdürüyor. (Viyana/YH)
Kaan Kangal
