Zeynem Arslan / Viyana
Avusturya’nın başkenti Viyana’da 27 Nisan 2025 Pazar günü eyalet ve yerel seçimler gerçekleştirecek. Viyana’nın diğer eyaletlere karşın özel bir idari statüsü var. Bura da eyalet ve yerel seçimler aynı anda düzenlenmesi. Seçimlerde 100 sandalyenin bulunduğu Viyana meclisini oluşturuyor. Sonbaharda ırkçı Özgürlükçü Parti FPÖ’nün genel seçimlerden birinci parti olarak çıktığında Sosyal Demokrat Partili (SPÖ) Viyana eyalet ve Belediye Başkanı Michael Ludwig erken seçim çağrısında bulunmuştu. Böylelikle, Eylül 2025’de yapılması gereken Viyana seçimleri 27 Nisan’a çekildi. Michael Ludwig ve partisi artık klasikleşmiş bir tavır olarak yeniden ırkçı parti FPÖ’nün iktidara gelmesi olasılığının yarattığı bu gerilimli atmosferin rüzgarından faydalanmak üzere SPÖ’nün kalbi ve kalesi olan Viyana’da seçim tarihini öne almaya teşvik etti ve karara bağladı. Görünen o ki, geçtiğimiz dönem liberal parti NEOS ile koalisyon ortaklığından memnun olan SPÖ, bu ortaklığı da sürdürmekten yana.
ANKETLER NE DİYOR?
Son anketlere göre SPÖ pazar günü gerçekleşecek olan seçimlerde yüzde 37’lik bir oranla geçen seçimlere kıyasla yüzde 3-4‘lük bir oy kaybına uğrasa da birinci parti olma konumunu koruyor. İkinci sırada yüzde 21 ile ırkçı FPÖ görünüyor. FPÖ, beş yılda bir yapılan Viyana seçimlerinde 2015 yılında yüzde 30 üstü bir oy oranıyla birinci parti gelmiş fakat yine koalisyon hükümetini kuramamıştı. FPÖ, 2020 yılındaki seçimlerde ise “İbiza Skandalı” olarak Avusturya tarihine geçen olayla birlikte ciddi bir oy kaybına uğramıştı. Skandalın ardından önce federal hükümetin dağılmasına sebep olmuş sonra da Viyana seçimlerinde yüzde 7‘lere düşmüştü.
Öyle görünüyor ki yine göçmen düşmanlığı ve toplumu ayrıştırıcı diskurunu sürdürmeye devam ederek, FPÖ son federal seçimlerden aldığı birinci parti gelme zaferinin avantajıyla Viyana seçimlerinden de ikinci parti olarak çıkacak. Fakat Viyana SPÖ’nün kararı FPÖ ile hiçbir koşulda koalisyon ortaklığını oluşturmama yönünde. Alternatifi ise son anketlere göre yüzde 12‘lik bir oranla üçüncü parti olması beklenilen Yeşiller ve yüzde 9‘luk bir oranla dördüncü parti olması beklenilen NEOS. Geçtiğimiz 15 yıl içinde önce iki dönem Yeşiller ile ilk koalisyon hükümetlerini kuran SPÖ, özellikle geride bıraktığımız son dönemde NEOS ile oluşturduğu Viyana yönetimini devam ettirme niyetinde görünüyor.
Federal ve eyalet rekabeti: Avusturya siyasetinin karakteristiği
Viyana son 20-30 yılda muhafazakar ÖVP‘nin domine ettiği federal hükümeti ile karşılıklı etkileşimi ve birbirine rekabeti Avusturya siyasetinin bir nevi karakteristiğini oluşturuyor. Şu sıralar Avrupa Yüksek Mahkemesi‘nde incelemede bulunan, Viyana nüfusu için trafiği rahatlatma amaçlı planlanan fakat Viyana’nın doğa koruma alanı olarak belirlenen bölgede yapılmak istenen “Lobau Tüneli projesi“, federalde ÖVP ve SPÖ tarafından desteklenirken Viyana‘da Yeşiller’in olası koalisyon ortaklığında yeniden zorlu durumlara düşebilir.
Sosyal Demokrat Belediye Başkanı Ludwig’in yarattığı hayal kırıklığı
Seçim kampanyasının önceki yıllara göre sakin geçmesi yoğun seçim maratonuna bağlanıyor. Öte yandan, özellikle bu seçimlerde Türkiye’den AKP Avusturya’da bulunan ve Türkiye’den gelen devlet temsilcilerinin 2020 yılında olduğundan daha yoğun bir biçimde Viyana seçim kampanyası çalışmalarına SPÖ üzerinden etki etmesi kamuoyunu oldukça rahatsız etti. SPÖ’lü eyalet ve belediye başkanı Michael Ludwig’in kardeş partisi yöneticilerinden olan CHP’li Ekrem İmamoğlu konusunda ikircikli tavrı ise eleştiri yağmuruna tutuldu. Avusturya’da ikamet eden Türkiye kökenlilerin yaklaşık 120 bini Türkiye’de de seçme hakkına sahip. Bu kitlenin genelde yüzde 60 üstü Türkiye’de gerçekleştirilen seçimlere katıldığı biliniyor. Bu yüzdenin içinden ise yüzde 70‘in üzerinde kişi oyunu AKP’den yana kullanıyor. Bu durumun farkında olan Viyana SPÖ‘sü çıkar ortaklığını sağlayarak buradan önemli oranda oy devşirme fırsatını kaçırmıyor. Öyle ki, ırkçı parti FPÖ dahi artık bu kesimlerin organize olduğu kurum ve kuruluşlara ziyaret ediyor. Bahsi geçen kesimler Aslıhan Bozatemur’u direkt oylarla Viyana meclisine yerleştirmeyi bu seçimlerde de başaracak. Bozatemur eyalet meclis vekilliğinin yanı sıra Michael Ludwig’in özel danışmanı ve ek olarak Viyana belediye müdürlüğünde görevli. Bu garip bir nevi dokunulmazlık durumu geçtiğimiz yıllarda kimi gazetecilerce bir soru işareti olarak gündeme getirilmeye çalışılmış olsa da, günün sonunda sonuçsuz bırakıldı.
Bu seçimlerde de yüzde beş barajını aşma durumu riskli olan partilere medya dünyasında yeterli ve eşit oranda yer verilmemeye devam ediyor. Hal böyle olunca, özellikle bu partilerin fikirleri seçmen kitlesiyle buluşma konusunda eksik bırakılıyor. Sürekli göç alan Viyana’da yaşayanların yüzde 35‘i Avusturya vatandaşlığı olmadığı için oy kullanamayacak. Bu demokrasi açığına işaret eden tek siyasi aktör, Viyana Komünist Partisi, KPÖ ile son eyalet ve mahalle seçimlerinde başarı sağlayarak yerel meclislerinde yer alan LINKS Seçim İttifakı. Sosyal hak ve kazanımların giderek kırpıldığı, hayat pahalılığının karşısında insanların giderek alım gücünün küçüldüğü, sağlık ve eğitim sisteminde personal açığı ve yapısal sorunların derinleştiği, toplumun daha varlıklı ve daha yoksul kesimlerinin arasındaki açı farkının giderek büyüdüğü, ırkçılık ve cinsiyetçilik konularına değinen bu ittifak, seçim çalışmalarını diğer eyaletlerde de olduğu gibi, Viyana’da barınma ve konut kiraları konusuna odakladı. Avusturya’nın bazı eyaletlerinde bu konuyla kayda değer başarılara ulaşan ve eyalet ve mahalle meclislerine girme ve belediye başkanlıklarına oluşturma seviyelerine gelen KPÖ Viyana‘da bu konuyla ilişkin daha farklı bir güç olan SPÖ ile yarışıyor. Sosyal konut sistemi Viyana SPÖ‘nün tarihi kazanımı ve mihenk taşlarındandır. Fakat son 30-40 yıldır Viyana belediyesi sosyal konut inşasından elini çekmiş ve konut inşasını serbest pazara bırakmış. Bu durum özellikle kiraların yükselmesine ve insanların barınma sorunlarının keskinleşmesine sebep oluyor.
Son anketlere göre, 2023-24 arası kiralar yüzde 4’lük bir artış gösteriyor. Bu veri önceki anketlere kıyasla oldukça büyük bir rakam olarak kayda geçti. KPÖ ve LINKS ittifakı, çalışan insanların gelirlerinin yüzde elliden fazlasını konut kiralarına verme durumunda olmalarının kabul edilemez olduğunu savunarak çerçevesi net belirlenmiş proje önerileriyle konut inşasını yeniden Viyana belediyesinin sorumluluğuna geçmesi için teşvik edici ve itici güç olmayı hedefliyor.
