Hükümetin, yaşlılıkta yoksulluğun önüne geçmek için hazırladığını ileri sürdüğü emeklilik yasası reformu söylenenin aksine yoksul kalmayı güvenceye alıyor. Düşük ücretli işlerde çalışan ve çalışma yaşamı biyografisinde eksikleri olan kadınları yaşlılıkta kesin yoksulluk bekliyor. Yasa gerçekte Hartz IV’ün emekliler için uyarlanmış hali.
Düşük ücretli ve güvencesiz işlerin artmasıyla birlikte yaşlılıkta yoksulluk sorunu giderek büyüyor. Geçtiğimiz yıllarda bu soruna sürekli “dikkat çekilmesine” karşın somut bir adım atılmadı. Hükümet, sorunu bir şekilde çözeceğini ileri sürerken sendikalar sorunun ne kadar büyük ve vahim olduğunu söylemekle yetindiler, ciddi olarak onlarda, IG BAU sendikasının bir girişimi dışında, bir adım atmadılar.
“EK EMEKLİLİK”
2011’un sonunda itibaren somut plan hazırlamaya girişen Çalışma Bakanı Ursula von der Leyen’in Şubat ayında sonuçlandırdığı ilk yasa taslağı bakanlar kurulunun gündemine bile alınmadı. Sil baştan yeni bir taslak hazırlayan Leyen, bunun 29 Ağustos’ta bakanlar kurulunda karar altına alınacağını açıkladı.
Taslağını kamuoyuna sunarken, “İnsanların ömür boyu bu toplum için yaptıklarını görmezden gelemeyiz. Bir süre çocuk yetiştirdikleri ve akrabalarını baktıkları için kimseyi cezalandıramayız. Yaşlılıkta korkusuz ve kaygısız bir yaşam herkesin hakkıdır” diye konuşan Leyen, geniş emekçi yığınları içinde beklentilere yol açtı.
“Yardım emekliliği” (“Zuschusrente”) adı altında hazırlanan yasa taslağına göre uzun yıllar düşük ücretli işlerde çalışmış bekarlara 850 Euro, evli çiftlere ise 1700 Euro Zuschusrente ödenecek. İlk etapta kulağa çok hoş gelse de (emekli maaşı + 850 Euro)yasanın ayrıntılarına bakıldığında ise bakanın söylediklerinin tam tersini yapmak istediği ortaya çıkıyor.
ÇITA YÜKSEK TUTULUYOR
Zuschusrente için başvuru yapanların öncelikle 40 yıl sigortalı çalışmış olmaları gerekiyor. 2023 yılında sonra başvuranların ise 45 sene çalışmış olmaları gerekecek. Sadece bu koşul bile günümüzde çok sınırlı bir kesim emekçi yerine getirebiliyor.
Örneğin bugün 400 Euro’luk işlerde çalışan 7,4 milyon emekçinin hiçbiri bu haktan (Zuschusrente) faydalanamayacak Nitekim 400 Euro’luk işlerde çalışanlara özel olarak sosyal güvenlik primleri ödenmiyor, işveren sadece bir fona genel ödeme yapıyor. Leyen bu konuda, “400 Euro’luk işlerde çalışanlar gönüllü olarak aidat ödeyebilirler ve bu haktan faydalanabilirler” diyor. 400 Euro’luk işte çalışan bir emekçinin ödediği aidatlarla ancak aylık 4 Euro emeklilik hakkı elde ediyor olduğu gerçeğini ise Leyen duymak bile istemiyor.
En büyük engel ise özel emeklilik şartı. Zuschusrente’den faydalanmak isteyenlerin hepsinin özel emeklilik ek sigortası (“Riester Rente”) sözleşmesi olması gerekiyor. 400 Euro’luk bir işte çalışan emekçi için bütün bunlar aşılması mümkün olmayan engelleri teşkil ediyor. Bütün bu engeller aşıldıktan sonra Leyen’in döşediği bir mayın daha var: Aynı Hartz IV başvurusunda olduğu gibi, başvuran kişi bütün her şeyini ortaya dökmek zorunda. Ayrıca 850 Euro’nun da güvencesi yok. Bu sadece üst sınır olarak ortaya atılan bir rakamı teşkil ediyor. Başvuran kişinin emekli maaşı ve varsa diğer gelirleri bu miktardan düşülecek ve kalan miktar kendisine Zuschusrente olarak ödenecek.
Kısacası bu haktan faydalanacak kesim mümkün olduğunca düşük tutulmaya çalışıldığı gözden kaçmıyor. Leyen’in planlarına göre 2030 yılında 1,4 milyon emekçi bu haktan faydalanma potansiyeli içinde olacak. 7,4 milyon emekçinin 400 Euro’luk işlerde çalıştığı göz önüne alındığında Leyen’in tasarısının göz boyamadan öte gitmediği anlaşılacaktır. (YH/KÖLN)
