YÜCEL ÖZDEMİR
Fransa’da pazar günü yapılan ulusal meclis seçimlerinin ikinci turunda çıkan sonuçlar, özellikle aşırı sağın çok fazla milletvekili kazanması bakımından sürpriz oldu. Seçim sonuçlarını şu şekilde sıralamak mümkün:
1- MACRON AĞIR YENİLGİ ALDI: 24 Nisan’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda aldığı yüzde 58 oyla ikinci kez cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Emmanuel Macron için seçimler ağır bir yenilgi oldu. Daha önce Macron’un liderliğini yaptığı “La Republique en Marche” (Cumhuriyet Yürüyüşü) partisi tek başına salt çoğunluğu alırken bu kez MoDem, Horizon ve diğer partilerin katılımıyla oluşturduğu “Renaissance” (Rönesans) ittifakı yüzde 38,6 oyla ancak 246 milletvekili çıkarabildi. Bu da 577 sandalyeli Fransa Meclis’nde salt çoğunluk olan 289 sayısının çok gerisinde. Bu durumda Macron’un mecliste grubu bulunan başka bir partiyle hareket etmesi gerekiyor. Macron için ağır bir yenilgi olan seçim sonuçlarının özellikle Fransa’nın dış politikasını değiştirmesi beklenmiyor. Zira, cumhurbaşkanın dış politikaya dair özel yetkileri bulunuyor. İç politikaya dair çıkaracağı yasalar konusunda ise muhalefet partileriyle bir uzlaşma araması gerekiyor.
Seçimlerde bazı bakanlar aday oldukları bölgelerden seçilemediler. Bunların bir sonraki hükümette yer almayacağını Macron daha önce açıklamıştı.
2- AŞIRI SAĞ CİDDİ DERECEDE GÜÇ KAZANDI: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda yaklaşık yüzde 42 oy alan aşırı sağcı Matine Le Pen’in başını çektiği “Rassemblement National” (RF-Ulusal Buluşma) partisi bu kez meclisteki sandalye sayısını rekor düzeyde arttırdı. Daha önce mecliste sadece 8 milletvekiline sahip olan ve grup kuramayan RF, bu kez aldığı yüzde 17,3 oyla tam 89 sandalye kazandı. Böylece, RF mecliste büyük bir grup kurmaya hak kazandı. RF başkan yardımcısı Jordan Bardella TF1 televizyonuna seçin sonuçlarını “Tsunami” olarak değerlendirdi. RF lideri Marine Le Pen, aday olduğu bölgede yüzde 62 oy alarak meclise seçildi. Le Pen seçim sonuçlarını, “Ulusal meclis şimdi daha fazla ulusal” diye değerlendirdi.
Muhafazakar Cumhuriyetçiler Partisi ise seçimlerde 64 sandalye kazandı. Böylece aşırı sağ ilk kez Cumhuriyetçiler’den daha fazla milletvekili çıkardı.
3- SOL GÜÇ TOPLADI, BEKLENEN ÇIKIŞI YAPAMADI: Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda yüzde 22 oy alarak az bir farkla Le Pen’in gerisinde kalan Jean-Luc Melenchon’un başını çektiği, “Boyun Eğmeyenler” hareketi, Sosyalist Parti, Yeşiller, Komünist Parti ve sol grupların içinde yer aldığı Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği (NUPES) ittifakı ise seçimlerde aldığı yüzde 32,6 oyla 142 milletvekili çıkararak, meclisteki ikinci büyük güç oldu. Seçimlerde milletvekilliğine aday olmayan Melenchon’un hedefi salt çoğunluğu sağlayarak başbakanlık koltuğuna oturmaktı. Bu sonuçlara göre Fransa’daki sol kısmen toparlanmış görünüyor. Ancak bunun meclise nasıl yansıyacağı belirsiz. Zira, bundan sonra ittifakın ilkelerinden çok partilerin politikası belirleyici olacak. NUPES’in birliğini koruyarak bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılması durumunda şansı epey yüksek görünüyor. Seçimler için belirlenen talepler etrafında hem mecliste hem de meclis dışında bir mücadelenin sürdürülmesi durumunda Macron’u tahmin edilenden de zor günler bekliyor. Zira ülkede hayat pahalılığı, enflasyon her geçen gün artıyor.
Seçim sonuçlarını NUPES için başarı, Macron için ağır yenilgi olarak değerlendiren Melenchon, güçlü bir muhalefet yapacaklarının mesajını verdi.
Seçimlerde ayrıca ittifak içinde yer almayan Sol 13, Sağ 9, Bölgesel Liste 6, Merkez 5, Aşırı Sağ 2, Divers (Çeşitlilik) 1 milletvekili kazandı.
4- HALKIN SEÇİMLERE İLGİSİ DÜŞTÜ: Macron’un yenilgisi, solun başarısı, aşırı sağın zaferiyle sonuçlanan Fransa’daki parlamento seçimlerinde dikkat çeken bir diğer önemli nokta ise seçimlere katılım oranını çok düşük olması. Ülke basınında yer alan haberlere göre pazar günü seçmenlerin yaklaşık yüzde 46’sı sandık başına gitti. Beşinci Cumhuriyet’te ilk kez seçimlere katılım oranı bu denli düşmüş oldu. Bu da halk arasında seçimlerle büyük bir değişikliğin olmayacağı görüşünün yüksek olduğu şeklinde değerlendirildi. Ülkede yaklaşık 48,7 milyon seçmen bulunuyor.
