YÜCEL ÖZDEMİR / Köln
24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya düzenlediği saldırıyla başlayan savaşın ardından milyonlarca Ukraynalı yerinden yurdundan ayrılmak zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNCHR) tarafından yayınlanan verilere göre, 10 milyondan fazla Ukraynalı savaş nedeniyle yurdunu terk etti. Bunların 3,6 milyonu Ukrayna içinde yer değiştirirken, 6,5 milyonu da yurt dışına çıkmak zorunda kaldı. Yurt dışına çıkanların 6 milyonu Ukrayna vatandaşıyken, 500 bini Ukrayna’da yaşayan yabancılardan oluşuyor.
Savaştan kaçan Ukraynalıların en fazla sığındığı ülkelerin başında Almanya geliyor. Federal İstatistik Dairesi tarafından yayınlanan verilere göre, ülkede 1,1 milyon Ukraynalı savaş mağduru bulunuyor. Almanya’yı 960 bin kişiyle Polonya, 350 bin kişiyle Çekya takip ediyor.
Yurt dışına kaçmak zorunda kalan Ukraynalıların büyük bir bölümünü kadınlar ve çocuklar oluştururken, savaşa gitmek istemeyen 18-60 yaş arası erkekler de bu gruba dahil. Savaşta yeterli sayıda asker bulamayan Ukrayna parlamentosu, geçtiğimiz nisan ayında yurt dışında yaşayan ve eli silah tutacak yaşta olan 18-60 yaşları arasındaki erkekleri geri getirmek için yeni bir düzenleme yaptı. Bu düzenlemeye göre, pasaport ve kimlik süreleri dolmuş olan Ukraynalıların ülkeye giriş yaparak uzatma başvurusunda bulunmaları gerekiyor. Bu da yakalanarak askere alınmaları anlamına geliyor. Daha önce yurt dışı temsilciliklerinde ve konsolosluklarda yapılan uzatma işlemleri iptal edildi.
HESSEN GEÇİCİ BELGE VERMEYİ DURDURDU
Bu düzenleme nedeniyle, gittikleri ülkelerde geçerli bir pasaport ve nüfus cüzdanına sahip olmayan Ukraynalı erkekleri zor günler bekliyor. En çok Ukraynalının geldiği Almanya’da, eyaletler geçerli bir kimliği bulunmayanlara oturum ve sosyal yardım vermeme konusunda adımlar atmaya başladı. Sadece Hessen eyaletinde askerlik yapabilecek durumda olan 20 bin Ukraynalının yaşadığı açıklandı ve bu kişilere geçici bir belgenin verilmesinin söz konusu olmadığı duyuruldu. Daha önce elinde geçerli bir belgesi olmayanlara geçici oturum belgesi veren Almanya’daki eyaletler, bu uygulamayı da sona erdiriyor. Böylece askerlik yapabilecek Ukraynalı erkeklere ülkelerine dönme baskısı yapılıyor. Hastalık, engellilik veya iş gibi nedenlerle Ukrayna’ya dönmesi zor olanların durumu ise şu anda yetkili dairelerin inisiyatifine bırakılıyor.
HÜKÜMET PARTİLERİ DESTEKLEDİ
CDU-SPD koalisyon hükümetinin olduğu Hessen eyaleti tarafından başlatılan, askerlik yapacak Ukraynalıların ülkelerine geri dönmelerini zorunlu hale getiren düzenlemeye, bu partilerin genel merkezleri de tam destek veriyor. SPD Savunma Politikası Sözcüsü Joe Weingarten, Tagesspiegel gazetesine verdiği demeçte, Hessen hükümetinin uygulamasını memnuniyetle karşıladığını söyledi. Weingarten, „Bazı Ukraynalılar ciddi bir savunma savaşı sürdürürken, diğerlerinin Almanya’ya gelip sorumluluktan kaçmaları kabul edilemez“ dedi. Birlik Partileri CDU/CSU Parlamento Grubu Yöneticisi Thorsten Frei (CDU) de yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı kendini başarılı bir şekilde savunması için askerlik çağındaki erkeklere ihtiyacı olduğunu belirterek, bu nedenle geçici pasaport verilmemesini olumlu bir adım olarak değerlendirdi. Adı Birlik Partilerinin başbakan adayları arasında geçen Bavyera Başbakanı Markus Söder de temmuz ayında yaptığı açıklamada, hükümete gelmeleri durumunda Kiev’in talebi üzerine askerlik yapabilecek Ukraynalıları geri göndereceğini açıkça ilan etmişti.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI: 18-60 YAŞLARI ARASINDA 268 BİN UKRAYNALI VAR
Alman basınında yer alan haberlere göre, Ukrayna’da vicdani ret hakkı sadece bazı dini grupların üyelerine tanınıyor. Almanya İçişleri Bakanlığı verilerine göre, ülkede askerlik yapabilecek toplam 268 bin 176 Ukraynalı erkek yaşıyor. Almanya’da yaşayan ve geçerli bir pasaportu olmayan Ukraynalılar şimdilik sınır dışı edilmekle tehdit edilmiyor. Ancak günlük yaşamda, resmi dairelerde işlem yapabilmeleri için geçerli bir kimliğe sahip olmaları gerekiyor. Uygulama, özellikle savaşa gitmek istemeyenleri yasa dışı bir şekilde yaşamaya zorluyor. Bu kişilerin devletten sosyal yardım alması da mümkün olmayacak.
Almanya’nın, Kiev’in talebi üzerine geçerli bir pasaport ve nüfus cüzdanına sahip olmayan Ukraynalı erkekleri ülkelerine dönmeye zorlaması, bugüne kadar Ukrayna yönetimine verilen desteğin, insani nedenleri bir yana bırakarak, sürdürüleceği anlamına geliyor.
