Korona krizi, enerji krizi, yarı iletken krizi, enflasyon… Son birkaç yıldır sürekli “krizlerden” söz eden, devletten milyarlarca sübvansiyon, faizsiz kredi alan Alman sermayesi 2022 yılında dış ticaret rekoru kırdı. Almanya’nın dış ticaret fazlası ise son 22 yılın en düşük düzeyine geriledi.

SERDAR DERVENTLİ

Alman sermayesinin son üç yıldır sürekli “kriz” üzerine ahkam kesen ve ardından “krize rağmen kârımızı, ciromuzu, satışlarımızı artırmayı başardık” açıklamalarına bir yenisi daha eklendi. Bu kez “savaş, krizlere ve politik belirsizliklere rağmen başarılı bir dış ticaret yılını daha geride bıraktık” denildi.

İHRACATTA ÇITA YÜKSELDİ

Federal İstatistik Dairesi DESTATIS tarafından 2 Şubat’ta yapılan açıklamada, Federal Almanya’nın dış ticaret hacmi ilk kez 3 trilyon euroyu aştı. DESTATIS yayınladığı rapora göre Almanya’nın ihracatı yüzde 14,3 artarak 1 trilyon 564 milyar 100 milyon euro olarak gerçekleşti. Böylece ilk kez 1,5 trilyon euronun üzerine çıkılarak ihracat çıtası da yükseltilmiş oldu.

Alman sermayesinin çok arzu etmediği bir gelişme ise ithalatta yaşandı. Buradaki artış yüzde 24,3 oldu ve toplam ithalat 1 trilyon 488 milyar 100 milyon euroya çıktı. İthalattaki keskin yükseliş Almanya’nın dış ticaret fazlasının düşmesine neden oldu. Yıllar sonra Almanya’nın dış ticaret fazlası yine iki haneli milyar euro ile ifade edilir bir düzeye indi.

Alman sermayesinin dış ticaret fazlası 2002-2021 yıllarında sürekli üç haneli milyar düzeyde olmuştu. Özellikle 2014-2019 yılları arasında dış ticaret fazlası 213-248 milyar euro arasında seyretmişti. (bütün veriler için kutuya bkz.)

ENFLASYON FARKI…

DESTATIS raporunda enflasyonun dünya genelinde yükselmesinin ithalata olumsuz yansıdığı bildirildi. Özellikle enerji ve hammadde fiyatlarının dünya genelinde savaş ve tedarik zincirlerindeki aksama nedeniyle yükseldiğini bildirilen raporda, “Buna ek olarak enflasyonun hızla artması Almanya’nın daha fazla fiyat ödemesine neden oldu” denildi.

İstatistikçilerin yanı sıra değişik ekonomi araştırma enstitülerinin uzmanları da benzer görüşleri savundular. Merkezi Münih’te bulunan İfo Enstitüsü ve Alman Toptancılar ve Dış Ticaret Birliği BAG uzmanları, “Almanya’nın ithalat ihtiyacından cüzi bir artış olmasına karşın ödemek zorunda olduğu fiyatlar astronomik düzeydeydi” gibi açıklamalar yaptılar.

2022’nin ilk aylarında kadar doğalgazı Rusya’dan dünya piyasalarında ödenen fiyatın yaklaşık yüzde 30 dolayında daha düşük bir fiyata satın alan Almanya, Ukrayna’ya saldırması nedeniyle Rusya’ya karşı uygulanan uluslararası yaptırımlar nedeniyle bu ülkeden doğalgaz alamaz hale geldi. Yani dünya piyasalarındaki fiyatın yükselmesinin yanı sıra Alman sermayesi uluslararası rekabet için çok önemli olan ucuz Rus gazına veda etmek zorunda kaldı.

Ayrıca enflasyonun dünya genelinde yükselmesi sadece Almanya açısından ithalatı daha pahalı hale getirmedi. Aynı zamanda Almanya’dan değişik ürünleri ithal eden ülkeler içinde benzeri bir durum söz konusuydu – yani Almanya’nın ihracatının yüzde 14,3 dolayında yükselmesinin önemli bir kısmı enflasyon bağlantılıydı.

Şüphesiz bunun tam böyle olup olmadığı DESTATIS’in 2023’ün ikinci yarısında değişik faktörlerden arındırılmış dış ticaret raporunu yayınladığı zaman anlaşılacak. Fakat eldeki veriler ağırlıklı olarak bunun doğru olduğu yönünde.

“PAHALI ENERJİ İTHALATININ ACIMASIZ ETKİSİ”

Bu verilere ek olarak Ifo’nun ekonomik araştırmalar başkanı Timo Wollmershäuser’in bu ayın başında yaptığı açıklamalara bakmakta fayda var. “Almanya’nın ciddi bir refah kaybıyla karşı karşıya olduğunu” söyleyen Wollmershäuser, “Fakat bu refah kaybının ardında Alman üreticilerin başarısızlıkları yada ‘Made in Germany’ ürünlerine daha az ilgi olmasında yatmıyor. Çok somut olarak gayri safi yurtiçi hasılanın gerçek değerinin (reel değerinin) azalmasıyla karşı karşıyayız” diyor.

Wollmershäuser, “Sonuç olarak, Almanya geçen yıl neredeyse 110 milyar euro reel gelir ve dolayısıyla servet kaybetti” diyor. Bu da kişi başına 1.500 euro ya da dört kişilik bir aile için 6.000 euroya tekabül ediyor. Veya bir başka deyişle ortalama yüzde 10 enflasyondan hareket ettiğimizde 2.500 euro brüt aylık ücret alan bir emekçinin alım gücü yıl genelinde 3.000 düşmüş bulunuyor.

KİM KİMİN İÇİN DAHA ÖNEMLİ?

DESTATIS raporunun bir önemli yanı da Çin ve Rusya ile ilgili ticaret verileri. Rusya ile ticaret hacminin ne kadar ve hangi yönde daraldığına yönelik ilginç veriler olduğu gibi Çin ve Almanya arasındaki bağımlılık ilişkisinin düzeyi ve yönü çok net görünüyor.

Rusya’ya yönelik ihracat 2021 yılında 26,6 milyar euro hacmindeyken bu miktar 2022 yılında yüzde 43,7 azalarak 14,9 milyar euroya düşmüş. 2021 yılında 33,1 milyar euro olan ithalat ise yüzde 6,5 artarak 35,3 milyar euroya çıkmış. Almanya, Rusya ile dış ticaretinde 20,4 milyar euro açık vermiş bulunuyor.

Çin ile ticari ilişkiler Almanya açısından daha ilginç. 2022 yılında Çin ile toplam dış ticaret hacmi 302,58 milyar euro düzeyindeydi. Almanya Çin’e yönelik ihracatını yüzde 3,5 artırarak 107,4 milyar euroya çıkarırken Çin’den Almanya’ya yönelik ithalat ise yüzde 37 artarak 195,18 milyar euroya çıkmış bulunuyor. Yani Almanya, Çin7e karşı 90,78 milyar Euro dış ticaret açığı vermiş bulunuyor.

Alman Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, 2022 yılında ne kadar çok “Çin ile ticareti aşağı çekelim, bağımlılığımızı azaltalım” dediyse bu bağımlılık oranı o kadar artmış görünüyor. Bearbock’un, “Hem nalına hem mıhına mı vurduğunu” yoksa Çin ile ticaret ilişkilerinin 2023’ten sonra bir gerileme dönemine mi gireceğini hep birlikte göreceğiz.

---

Yıllara göre dış ticaret

Yıl           İhracat  İthalat   Fark

2012      1.092,6    899,4  + 193,2

2013      1.088,0    890,3  + 197,6

2014      1.123,7    910,1 + 213,6

2015      1.193,5    949,2 + 244,3

2016      1.203,8   954,9  + 248,9

2017      1.278,9 1.031,0  + 247,9

2018      1.317,4 1.088,7  + 228,7

2019   1.328,1    1.104,1  + 224,0

2020      1.206,9 1.026,5  + 180,4

2021      1.379.3 1.204,0  + 175,2

2022      1.564,1 1.488,1  + 76,0

---

Almanya’nın 2022’de bölgelere göre ihracat ve ithalatı

Toplam ihracat  1.564,1 (+%14,3)

AB ülkeleri                       855,8 (+%14,5)

Euro AB                            597,6  (+%15,1)

Euro dışı AB                    258,2  (+%13,1)

AB dışı ülkeler                708,3 (+%14,1)

Rusya Fed.                       14,9  (- %43,7)

Afrika kıtası                     26,4  (+%14,5)

Çin                                     107,4  (+%3,5)

 

Toplam ithalat   1.488,1 (+%24,3)

AB ülkeleri                             735,3 (+%15,9)

Euro AB                               506,1 (+%16,1)

Euro dışı AB                       229,1 (+%15,5)

AB dışı ülkeler      752,8 (+%33,7)

Rusya Fed.                           35,3  (+ %6,5)

Afrika kıtası                          33,4  (+%27,4)

Çin                                         195,18  (+%37,)