Medya Entegrasyon Kurumu (Mediendienst Integration), hem devlet hem de konsolosluklar tarafından sunulan anadil derslerini araştırdı. Araştırma sonucu, Almanya’daki eyaletlerde Türkçe anadil eğitiminin bilançosunu da ortaya koyuyor.
Eyaletler tarafından verilen bilgilere dayandırılarak hazırlanan rapora göre devlet okullarında okutulan anadil derslerine katılanlar artarken, konsolosluk derslerine ilgi azalıyor. Derlenen bilgilere göre, geride bıraktığımız dönemde farklı anadil derslerine ülke genelinde yaklaşık 180 bin öğrenci katıldı. Bunlar arasında Türkiye kökenliler ilk sırada yer alıyor. Kesin olmayan resmi verilere göre, ülke genelinde 137 bin Türkiye kökenli devlet okullarında ve konsolosluk programı çerçevesinde anadil dersine katıldı.
Genel olarak 12 eyalette eyalet hükümetleri tarafından belirlenen müfredat çerçevesinde anadil dersleri verilirken, 7 eyalette ise halen aynı zamanda konsoloslukların denetiminde de anadil dersleri veriliyor. Türkiye’den gelen öğretmenler tarafından verilen ve “konsolosluk dersleri” olarak adlandırılan anadil derslerine asıl olarak Bavyera ve Baden-Württemberg eyaletlerinde katılım yüksek. Her iki eyalette eyalet eğitim bakanlığına bağlı olarak anadil dersi verilmesi konusunda ciddi çalışmalar bulunmuyor. Eyalet hükümetleri tarafından anadil dersinin verdiği eyaletlerde Türkiye’den gelen öğretmenler tarafından verilen derslere katılım azalıyor. Bunun en çarpıcı örneği Berlin’de yaşanıyor.
2019/20 eğitim döneminde konsolosluk tarafından verilen derslere 1360 öğrenci katıldı. Bu rakam 2018/19’da 1583, 2017/18’de 2239 idi. Aynı yıllarda devlet okullarında okutulan Türkçe derslere katılım ise 1000’den 1500’e yükseldi. Genel olarak konsolosluk derslerine katılımda Berlin’de yüzde 15, Hamburg’da ise yüzde 37 azalma meydana geldi.
En fazla Türkiye kökenlinin yaşadığı Kuzey Ren Vestfalya’da 2019/20 eğitim döneminde 100 binin üzerinde öğrenci 23 ayrı anadil derslerine katıldı. 43 bin 671 ile Türkçe derslerine katılım başı çekiyor. Öğretilen diller arasında Kürtçe de var.
Almanya’da yabancı ülkelerin konsolosluklarının devlet okullarında anadil eğitimi vermesinin temeli, 1964 yılında Alman Kültür Bakanlığı’nın göçmen işçilerin çocuklarını geri dönüşe hazırlama amaçlı verdiği karara dayanıyor. Konslolosluk derslerinin öğretmenleri, eğitim planı ve öğretim materyalleri konsolosluklar, daha doğrusu gelinen ülkeler tarafından karşılanıyor. Derslerin içeriğini de gelinen ülkeler belirliyor.
EYALETLERDE DURUM
Almanya genelinde Sachsen-Anhalt ve Thüringen eyaletleri dışında bütün eyaletlerde anadil eğitimi mevcut. Baden-Württemberg ve Bavyera eyaletlerinde anadil dersleri sadece konsolosluk tarafından verilirken, Saarland, Rheinland-Pfalz, Saksonya, Brandenburg ve Mecklenburg-Vorpommern eyaletlerinde bu eğitim sadece devlet tarafından veriliyor. Hessen, Kuzey Ren-Vestfalya, Aşağı Saksonya, Bremen, Hamburg, Schleswig-Holstein ve Berlin’de ise her ikisi de mevcut. Medya Entegrasyon Hizmeti Kurumu raporu hazırlamak için bütün eyaletlerle iletişime geçmiş olsa da, her eyalet sunulan farklı anadil eğitimleri ve katılım oranları hakkında kesin rakamlar sunamıyor.
ANADİL DERSLERİNE GENEL OLARAK KATILIM AZALIYOR
Rapora göre yabancı ülkelerin konsolosluklarının hem dil hem de ülkenin kültür ve değerlerini içeren anadil dersleri aracılığıyla öğrencileri etkileyebileceği gerekçesiyle siyasetçiler bu dersleri eleştiriyor. Bu nedenle anadil derslerinin eyaletlerde Alman devleti çatısı altında gerçekleşmesi talep ediliyor.
Raporda devlet tarafından sunulan anadil eğitiminin gelişip yaygınlaştığı görülürken, konsoloslukların sunduğu anadil derslerine olan katılımda ise gerileme söz konusu. Bazı eyaletlerde konsolosluklar eğitim planları ve materyalleri oluşturmada tamamen serbest çalışırken, diğer eyaletlerde konsolosluk ve eyaletler arasında düzenli istişareler ve hatta denetimler olabiliyor. Ayrıca konsolosluk derslerini veren öğretmenlerin Almancayı en az B1 seviyesinde bilmeleri şart.
Raporda sunulan istatistikte görüldüğü üzere en çok tercih edilen anadil dersi Türkçe. Devlet çatısı altında eyaletlerin sunduğu anadil eğitimi geliştirilse de, hem konsoloslukların hem de devletin anadil eğitimine olan katılımda gerileme mevcut. (YH)
