Patronlar saldırılarını yoğunlaştırıyor: kurulmak istenen her 6 işyeri temsilciliğinden biri engelleniyor.
Hans-Böckler-Vakfı’ına bağlı WSI’nin (Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü) yeni araştırmalarının sonucuna göre, patronlar her altı işyerinden birinde işyeri temsilciliği (BR) kurma girişimine karşı, adaylara işten çıkarma tehdidinde bulunarak ya da seçim kurulu atanmasına çeşitli baskı yöntemleri ile karşı durarak engel oluyor.
Birçok işletmede işçiler, yasal olan birlikte karar verme haklarını kullanma durumunda patronların kendilerine karşı hile ve baskısını hesaba katmak zorunda kalıyor. PD Dr. Martin Behrens ve Dr. Heiner Dribbusch tarafından gerçekleştirilen aktüel araştırma sonuçları, WSI tarafından 2012 yılında gerçekleştirilen bir önceki araştırma sonuçlarını da tasdikliyor. Özellikle yeni kurulmak istenen işyeri temsilciklerine karşı işletmeler saldırgan davranıyor.
SENDİKACILAR: İŞVERENLER İŞYERİ SEÇİMLERİNİ ENGELLİYOR
WSI araştırmacıları geçtiğimiz yıl IG BCE, IG Metall ve NGG sendikalarında çalışan 159 sendikacıdan değişik işyerlerinde işyeri temsilciliği seçimlerinde yaşadıkları ve edindikleri tecrübeler hakkında düşüncelerini aldı. Sendikacıların yarısından fazlasından alınan cevap, işletmelerde gerçekleştirilen işyeri temsilciliği seçimlerini işverenin engelleme girişimi ile karşılaştıkları oldu. Özellikle yiyecek ve içecek endüstrisi ve gastronomi işletmelerinde durum daha ağır bir hal alıyor. Bu branşlarda, yeni işyeri temsilciliği kurma veya gerçekleşen seçimlerde sendikacıların yüzde 76‘sı patronların çeşitli engelleme girişimleri ile karşılaştıklarını belirtiyor. Metal-elektro endüstrisinde bu oran yüzde 53, IG BCE’nin alanlarında yüzde 43. Ayrıca her üç sendikacıdan biri, işverenlerin, seçilmiş işyeri temsilcilerinin işlerini yapmasına engel olduğunu, zorluklar çıkardığını belirtiyor. NGG’de bu oran yüzde 48, IG BCE’de yüzde 37 ve IG Metall’de yüzde 31. Araştırma için sorulara cevap veren 159 sendikacı, işyeri temsilciliği kurma girişiminin engellendiği toplam 221 işletmeyi bildiklerini söylüyor. Bunlardan üçte birinde yapılan seçimlerin tanınmadığına, bertaraf edildiğine en az 92 işletmede ise var olan işyeri temsilciliğe yaptırımlar uygulandığına şahit olmuşlar.
MÜDAHALE TEMSİLCİLİK KURULUŞ AŞAMASINDA DAHA ÇOK ARTIYOR
WSI uzmanları IG BCE’nin ve IG Metall‘in organizasyon bölümlerinde işyeri temsilciliği seçimlerinde işyeri yönetimi tarafından yapılan müdahalenin yüzdesini de çıkarmışlar. Ankete katılan IG BCE’nin sorumlu olduğu 35 bölgesi ve IG Metall’in 103 şubesinde yapılan araştırmada, 2013 ve 2015 yılları arasında gerçekleştirilen işyeri temsilciliği seçimlerinde toplam 10 bin 445 temsilci seçilmiş. Gerçekleştirilen seçimlerin yüzde 1,7‘sinde işyeri yönetiminin engelleme girişimleri ile karşılaşılmış. Yeni işyeri temsilciliği kurulmasında bu oran çok daha yükseklerde seyrediyor. IG BCE ve IG Metall’in sorumlu olduğu ve ilk temsilcilik seçimlerinin gerçekleştirildiği 835 işletmede bu oran yüzde 16,3‘a denk geliyor.
ADAYLARA GÖZDAĞI, KORKU, İSTİFA VE ÇIKIŞ TEHDİTİ
Behrens ve Dribbusch araştırmalarında, işverenlerin engelleme yöntemlerinin nasıl göründüğünü de tespit etmişler. İşyeri temsilciliği seçimlerini sabote etmek için işverenlerin başvurdukları yöntemlerin başında çeşitli yöntemlerle adaylara gözdağı vermek ve korkutmak geliyor. Seçimlerin engellendiği yerlerin yüzde 71‘inde bu durum yaşanmış. Yüzde 61‘inde seçim kurulunun atanmasına engel olunarak ve yüzde 43‘de kendilerine yakın adayları destekleyerek tutumlarını göstermişler. Temsilcilik seçimlerinin engellendiği işletmelerin beşte birinde adaylara çıkış verilmiş. İşverenlerin, seçilmiş temsilcilerin engellenmesi için en sık başvurduğu yöntemler arasında, üyelerin istifaya zorlanması, işten çıkarma (iş aktinin feshi) ve iş mahkemesinde anlaşmaların feshi başvuruları geliyor. Bu durumun yaşandığı işletmelerde, seçimlerin engellendiği gerekçesi ile suç duyurusunda bulunan işyeri temsilcilerinin oranı yüzde 7,7 ve var olan işyeri temsilcilerine karşı saldırılardan dolayı ise yüzde 7,5.
HUKUK FİRMALARI PATRONLARIN EMRİNDE
Anket için görüşülen sendikacıların verdikleri bilgiye göre, işverenlerin yarısı, bu engelleme girişimi için hukuk firmaları ve çeşitli danışmanlıklar devreye sokarak dışarıdan yardım alıyor. Suç işleyen işletmeler arasında sahibi tarafından yönetilen ve 50-200 arası işçinin çalıştığı orta ölçekli işletmelerde bu oran hayli yüksek ve daha çok bu tür işletmelerde yaşanıyor.
Sonuç olarak bilim insanları şu konuda hemfikirler: „Betriebsrats-Bashing“ (işyeri temsilciliğine dayak atma) sorunu endüstriyel sektör boyutuna varmış durumda.
İHLALLERE KARŞI YASAL TEDBİR VE GÜVENCE
Araştırmacıların yaptıkları analizin ardından altını çizdikleri şey, işyeri yönetiminin saldırılarından koruyacak kapsamlı bir yasal düzenlemenin ne kadar önemli olduğu. Burada Behrens ve Dribbusch’un özellikle arzu ettikleri, işyeri temsilciliği seçimlerinin hazırlanmaya başladığı ilk günden itibaren bu hazırlığa katılan tüm işçilerin çıkıştan korunacağı yasal bir düzenleme. Aynı şekilde ihlallerin etkili yaptırıma tabi tutulmaları. Bunun için işyeri temsilciliği seçimlerinde işverenlerin yasadışı müdahaleleri konusunda uzmanlaşmış ve bu gelişmeleri takip edebilen savcıların eğitilmesi de lazım. (YH)
