UMUT DOĞAN
Opel’deki kriz bitmiyor. Yeniden işçi çıkarılacağı duyuruldu. Elias Fischer ile Opel’deki durum ve mücadele hakkında konuştuk. Elias 21 yaşında, araba mekatronik teknisyeni olmak için eğitim alıyor, çıraklığının üçüncü yılında ve Rüsselsheim’daki Opel’de Gençlik ve Çırak Temsilciliği’nin Başkan Yardımcısı.
Opel, Stellantis tarafından satın alındı. Ana şirketin şimdiki planları ne?
2017 yılında PSA (Peugeot Société Anonyme) tarafından devralındık. O zamanlar PSA ile zaten farklılıklar vardı, çünkü eğitimi tamamen kaldırmak istiyorlardı. Bunun anlamı şudur: çıraklık eğitimi hiç olmayacaktı. Şimdi ise kendi bünyesinde 14 şirketi bulunan dev Fiat Chrysler ile birleştik. En az bir yıldır bize çok pahalı olduğumuz, yurt dışının daha ucuz olduğu söylendi. Ayrıca, 2 bin çalışan için halihazırda bir istihdam azaltma programımız vardı ve bu plan halen devam etmektedir. İstihdamı azaltma görüşmeleri ile çıraklar olarak kalıcı bir iş sözleşmesi aldık. Geçen ay, bir gençlik ve çırak temsilcisi olarak basından ve ayrıca işyeri işçi temsilciliğinden (BR) planlar olduğunu defalarca duydum. Opel tekelini bölmek istiyorlar ve fabrikalar Stellanti’nin olacak, yani herhangi bir şirkete ait olmayacak. Bu, sözde daha esnek olduğumuz ve burada diğer şirketlerin arabalarını da üretebileceğimiz anlamına geliyor. Aslında bu zaten oluyor. Bölünme durumunda Opel’in geri kalanı yalnızca geliştirme, yönetim ve satış olacaktır. Bu projede birkaç sorun görüyoruz: Önce işgücünü bölüp bir rekabet yaratıyorsunuz ve fabrika büyük bir şirkette tek bir GmbH ise, örneğin Fiat’a karşı rekabet etmek daha da zorlaşıyor. İkincisi, muhtemelen karlı ama aynı zamanda çok pahalıya malolacak bir işimiz olacak. Ayrıca geliştirme, yönetim ve satış kendi içinde karlı olmadığı için sadece kırmızı sayılara sahip bir Opel yönetimine sahip olacaksınız.
Değerlendirmelerde ‘mühendislikte çok pahalı olduğumuz’ söylemler vardı ve var. Eisenach’ta yarı iletken kıtlığı nedeniyle kısa süreli çalışmak zorunda kaldıkları ve işin geri kalanının Fransa’da yapılması gerektiği söylendi. Araba aslında orada üretiliyor. Bu aynı zamanda BR’ye danışılmadan uygulandı. Aslında BR’nin söz hakkı var, çünkü kısa süreli çalışmaya başvurmak toplumsal bir sorun. Geçmişte BR buna onay vermeyi reddetti.
Sonra, birkaç yıl önce alet yapımının yenilendiği ve on milyonlarca euro ile rekabet edecek hale getirildiği gerçeği vardı. İki ay önce, 100 kişinin işten çıkarılması, ancak 160 kişinin henüz işletmede kalması gerektiğini belirten bir işyeri anlaşması yapılmıştı. Bunlar aynı zamanda çıraklık eğitiminde bizim için önemli pozisyonlardır. Çünkü metal işlemedeki işler genel olarak büyük oranda azaltılmaktadır, ancak endüstriyel mekanik gibi metal işleme işlerinin eğitimi hala Opel fabrikasında yapılmaktadır. Profesyonel bir devralma istiyoruz ve bunun için alet yapımı bölümüne ihtiyacımız var, diğer yandan da orada çalışan meslektaşlarımız var. Meslektaşlarımız da artık orada çalışıyor. Küçülme konusundaki işyeri anlaşmasından iki ay sonra anlaşmanın feshedileceği açıklandı. Argüman, hareketlilik dönüşümü. Bu konuda çok net bir duruşumuz var: Her elektrikli otomobilin hala bir gövdeye ihtiyacı var, bu yüzden mobilite dönüşümümüz olsun ya da olmasın önemli değil. Fas’a taşınmanın dönüşümle hiçbir ilgisi yok, tamamen kâr amaçlı.
ÇIRAKLAR GELECEKLERİNDEN ENDİŞELİ
Peki ya çırakların üstlenilmesi ne durumda?
Çırakların on iki ay boyunca işe alınmasını şart koşan bir toplu sözleşmemiz var. Ön koşul, şirketin ekonomik olarak zor durumda olmaması. Şimdiye kadar kural olarak her yıl kabul edildi. İki yıl önce kışın, son işten çıkarmalar kararlaştırıldı, 2 bin işçi işten çıkarılmalı ve işletme küçültülmeliydi. Küçülme ile birlikte, tüm çırakların süresiz olarak işe alınmasına karar verildi. Tesis kalırsa ve Stellantis bu düzenlemelere uyarsa, üstlenme gerçekleşecek. Fabrika kapanırsa, çırakların nereye götürüleceğini henüz bilmiyoruz. Çıraklık eğitiminin birinci ve ikinci yılında olanlar on iki aylık üstlenilme hakkına sahip.
Çırakların ruh hali nasıl?
Pandemi nedeniyle iletişim sıkıntısı yaşanıyor. Ama sıra bizde. Şu anda çıraklarla bölüm toplantıları yapıyoruz. Birçoğunun durumun bizim için ne anlama geleceğini henüz anlamadığını düşünüyoruz. Son birkaç yılda zaten küçülme oldu, bu da birçoğunun zaten başka bir iş bulduğu anlamına geliyor. Ve otomotiv mekatronik mühendisleri hakkında konuşacak olursam, onların zanaatkar olarak çalışacağından şüpheliyim. Çünkü orada endüstridekinden tamamen farklı bir iş, farklı bir baskı ve farklı bir ücret var.
SINIRSIZ ÜSTLENİLME VE İŞYERİNİN KORUNMASI
Bir genç olarak talepleriniz neler?
Tabii ki, sadece çıraklar için değil, aynı zamanda ikili eğitim alan öğrenciler için de branşlarına uygun üstlenme talep ediyoruz. İkili öğrenciler için neredeyse hiç üstlenilme düzenlemesi yok. Çünkü ne toplu sözleşmede yer alıyorlar ne de bu konuda şirket sözleşmeleri yapılıyor. Çırakların ve ikili öğrencilerin sınırsız bir süre için üstlenilmesi bizim için önemlidir. Ancak, fabrikanın kapanması halinde kalıcı bir üstlenilme bir işe yaramaz.
Mevcut ve gelecekteki mücadelelerde gençliğin rolü nedir?
Bu tür mücadelelerde gençliğin, özellikle, ruh hali, atmosfer yaratıcı olarak, önemli olduğunu düşünüyorum. Daha fazlasını yapabiliyoruz ayrıca yetişkinlerden daha cesaretliyiz. Benim gençliğe yönelik iddiam bir olay ya da eylem olduğunda, gençliğin orada ve aynı zamanda en ön sırada olduğudur.