Güvencesiz, yarı zamanlı çalışma, geçici çalışma ve taşeronluk işini içeren atipik istihdamda, kadınların yoğun olarak çalıştığı her istatistikte dile getirilen bir gerçek. Hans Böckler Vakfı tarafından yapılan son araştırma atipik mesleklerin kadınlar arasında yaygınlığı doğrulamanın yanı sıra doğu ile batı arasında büyük farklar olduğunu ortaya koydu.
1990’dan beri atipik istihdamdaki büyümenin üçte ikisi, Batı’daki kadınlar arasında yarı zamanlı istihdamın artmasından kaynaklanıyor. Araştırmada, “yarı zamanlı çalışma genellikle aile çocuk bakımı ile meslek yaşamı arasında bağlantı kurulmasını kolaylaştırıyor” deniliyor.
Doğu Almanya’daki kadınlar için tam gün çalışmalarının uzun süredir normal olduğu belirtilen raporda, “çünkü DDR’de kamusal olarak çocuk bakımı daha güçlü ve yaygındı” denilerek Batılı kadınlar için asıl sorunlardan birinin ne olduğu ve nasıl değiştirilebileceğine de dikkat çekildi. Nitekim Batı’daki kadınlar arasında tam günlük işlerde olduğu gibi çalışma sürelerini kısmen uzatmak isteyenlerin sayısı bir hayli yüksek.
Sosyal bilimciler atipik istihdamın bu büyük hacmi ve nedenleri hakkındaki güncel çalışmalarında çocuk bakımının daha da geliştirilmesne vurgu yapıyorlar. Raporda belirtilmeyen ama kadınlar için son derece önemli olan diğer bir konu ise ister yarı zamanlı ister tam günlük istihdam olsun; her ikisinde de kadınlar erkek meslektaşlarına göre ortalama beşte bir daha düşük ücret alıyorlar. Dolayısıyla kadınlar daha uzun süreli işlerde veya birden fazla işte çalışarak maddi açığı kapatma çabası içine giriyorlar.
KRİZ DÖNEMİNDE ATİPİK İSTİHDAM ARTTI
Yarı zamanlı, sabit süreli ve geçici istihdam 1990’ların başından 2008/2009 krizine dek yükseldi. 2010’dan bu yana istihdam bir miktar azaldı ve şu anda toplam istihdamın yüzde 21’ini oluşturuyor. 1991’de bu oran yüzde 13’dü, 2007’de ise yüzde 22,6’ya yükseldi. Batı’daki kadınların yanı sıra gençler ve Alman pasaportu olmayanlar güvencesiz işlerde çalışanların ana gövdesini oluşturuyor.
Şu anda yaklaşık yüzde 17’si doğu Almanya’da atipik, Brandenburg’da ise sadece yüzde 14’ü çalışıyor. Batı’da, Baden-Württemberg’de rakamların yüksek oranı şaşırtıcı. Araştırmayı yapan uzmanlar bunu göçle açıklıyor. Eric Seils: Baden-Württemberg gibi ekonomisi güçlü bir eyalet Brandenburg’dan daha fazla göçmen çekiyor. Brandenburg’da atipik erkek istihdamı 2011-2017 arasında yüzde 13,2’den yüzde 11,5’e geriledi. Baden-Württemberg’de ise karşılık gelen oran aynı dönemde yüzde 11,5’ten yüzde 12,3’e yükseldi.
GENÇLERE GENELDE SÜRELİ SÖZLEŞME VERİLİYOR
AB dışından gelen göçmenler arasında, atipik çalışanların oranı özellikle yüzde 35.
“Alman vatandaşı olmayan atipik işçi sayısı son yıllarda 500 binin altına düşerken, Alman kadınlarda (eksi 447.000) ve erkeklerde (eksi 183.000) toplam 630.000 kişi azaldı.”
15-24 yaş arasındaki genç çalışanlar özellikle güvencesiz işlerden etkileniyorlar. Çünkü gençlerin genellikle süreli iş sözleşmeleri var. Erkek çocuklarda, atipik çalışanların oranı yüzde 31’in altında, ancak daha sonra 25 ila 34 yaşları arasındaki grupta yüzde 22’ye düşüyor ve ardından Grup 55+ bir miktar artış gösteriyor.
