Richard PARTINGON
The Guardian
Giderek güvensizleşen çalışma ortamını gözler önüne seren bir rapora göre Britanya’da patlama gösteren esnek ekonomide çalışan emekçi sayısı son üç yılda ikiye katlanarak 4.7 milyon işçiye ulaştı.
TUC (Sendikalar Kongresi) ve Hertfordshire Üniversitesi ortak raporuna göre, 2016’da her 20 işçiden biri esnek çalışma platformlarında çalışırken bu oran şimdi 10’da 1. Rapora göre, Uber ve Deliveroo gibi dijital platformlar çalışma hayatında büyük değişikliklere yol açtı fakat alışılagelmiş 9’dan 5’e çalışma şekli hızla ortadan kalkarken işçi haklarında ilerleme bunun çok gerisinde. TUC Genel Sekreteri Frances O’Grady esnek çalışma patlamasının birçok işçi için iki yakasını bir araya getirme mücadelesine dönüştüğünü belirtiyor. “İş dünyası hızla değişiyor ve emekçi güvenliği mevcut değil.”
İtalya, İspanya ve İsveç dahil 13 Avrupa ülkesini kapsayan araştırmada Britanya’da yaşayan, 16 ve 75 yaş arası 2 bin 235 yetişkin yer almış. Verilere göre haftada en az bir kere internet platformu için çalışmış olanların oranı üç yıl önce yüzde 4.7 (2.3 milyon emekçi) iken şimdi yüzde 9.6 (4.7 milyon).
2008 finansal krizini takiben yaratılan iş olanakları sayesinde Britanya’da çalışan işçi sayısı 32.75 milyon oldu. Fakat ekonomistler iş hayatının bazıları için riskli hale geldiğini ve yaşam standartlarını tehdit ettiğini belirtiyor. Çalışanlar arasında yoksulluk ve aşevlerinin kullanımı arttı. Britanya’da averaj gelir, enflasyon için ayarlama yapıldığında, kriz öncesi ortalamanın altında.
Eski Merkez Bankası Finansal Poliçe Komite üyesi ve yakın geçmişte güvensizleşen çalışma koşulları üzerine kitabı yayımlanan David Blanchflower, “Esnek ekonomi mutlak kötü diyemeyiz fakat değişen iş koşullarının bir göstergesi, klasik iş alanlarında artan serbest meslek ve kısa dönemli kontratları da göz önüne alınmalı. İşsizlik korkusu arttı; büyük krizde olanlar insanları çok ürküttü. Reel gelirler düşük ve insanlar işlerinin kaybetme endişesi içinde” dedi.
Gölge Maliye Bakanı John McDonnell ise “Muhafazakar parti liderlik adayları yüksek gelirlilerin vergilerini düşürme yarışındayken güvensiz ve geçici işlerde çalışan bir çoğunun gerçekliği çok farklı” diyor.
Araştırmaya göre gençlerin dijital platformlarda çalışma olasılığı daha yüksek; haftada en az bir gün çalışanların üçte ikisi 16 ve 34 yaşları arasında. Erkekler kadınlardan daha fazla bu tür işlerde çalışmaya meyilli ve çoğunluk birden fazla platformda çalışmakta. Bu araştırma esnek ekonomi şirketleri ve sendikalar arası yasal birçok mücadeleyi takip ediyor. Örneğin, taşıma şirketi Hermes bu sene, GMB sendikasının açtığı bir davayı takiben, çalışanlarına garantili minimum ücret ve tatil ödemesi hakkını vermeye razı oldu.
(Başbakan) Theresa May’in talep ettiği esnek ekonomi incelemesini takiben hükümet işçi haklarını artırma; daha çok güvence sağlama; ve işçilere tam-zamanlı kontrat isteme hakkı vaadi verdi. Sendikalar ve İşçi Parti ise bu adımların yeterli olmadığını ifade ederken Brexit ise değişimin hızını yavaşlattı.
RSA Enstitüsü (Thinktank) Genel Müdürü Matthew Taylor 2017’deki inlemesinden bu yana işçi pazarının politikacıların reaksiyonundan çok daha hızlı değiştiğini belirtiyor. Hükümetin değişiklik kararını hatırlatıyor ve yeni başbakanın “Bu ajandayı ele alarak daha hızla koşması” gerektiğini belirtiyor.
İşçi Partili Parlemento İş Komisyonu Başkanı Rachel Reeves ise şöyle diyor “Hükümet esnek ekonominin sonuçlarıyla ilgilenmekte çok yavaş davrandı ve işçiler sık sık düşük gelir ve güvenliksiz çalışmaya maruz kalmaya devam ediyor.”
(Çeviren: Haldun Sonkaynar)
