Nuri Karabulut / Amsterdam
Hollanda’da 29 Ekim’de yapılan erken genel seçimlerin kazananı liberal Demokratlar 66 Partisi (D66) oldu. Resmi olmayan sandık çıkışı sonuçlarına göre D66, 17 sandalye birden kazanarak sandalye sayısını 9’dan 26’ye yükseltti. Parti bu sandalye sayısı ile tarihinin en büyük zaferini elde etmiş oldu. D66 Lideri Jette, seçimlerden sonra yaptığı ilk konuşmada pozitif güçlerin kazandığını ve Wilders’in kaybedebileceğinin görüldüğünü söyledi.
Parti bu seçim kampanyasında yer yer sağ popülist söylemlere yer verdi ve sosyoekonomik anlamda işçi ve emekçiler için iyi planları yok. D66 Lideri Jette’nin seçim kampanyası sürecinde yer yer Hollanda bayrağını arkasında alarak konuşmalar yapması ve işsizlik ödeneği alma süresini bir seneyle sınırlamak istemesi bu seçim sürecinde konuşulan konular arasında geliyordu.
Wilders kaybetti ama aşırı sağın yükselişi sürüyor
Kesin olmayan bu sonuçlara göre en büyük yenilgiyi ise 11 sandalye kaybederek 26 sandalye çıkaran Geert Wilders’in ırkçı Özgürlük Partisi (PVV) oldu. Wilders bu sonucun istedikleri bir sonuç olmadığını dile getirerek, başlarını dik tuttuklarını ve mücadeleye devam edeceğini söyledi.
Wilders’in PVV’si önemli oranda oy kaybetse de sağ ve aşırı sağın yükselişi devam ediyor.
Seçimlerden zafer ile çıkan diğer bir parti ise JA21 (Evet 21) partisi oldu. PVV’nin ‘hafif versiyonu’ olan bu parti sandalye sayısını 1’den 9’a çıkardı. Bir başka ırkçı parti olan Demokrasi için Forum (FVD) sandalye sayısını 3’ten 7’ye yükseltti.
Seçimlerden büyük çıkış yapan diğer bir parti ise Hristiyan Demokrat Birlik (CDA) oldu. CDA sandalye sayısını 5’ten 18’e yükseltti.
Yeşilgöz’ün partisi 2 sandalye kaybetti
Anketlerde önemli kayıp vereceği öngörülen Dilan Yeşilgöz liderliğindeki Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) sadece 2 sandalye kaybederek 22 sandalye çıkardı. Beklenmedik bu sonuca oldukça sevinen Dilan Yeşilgöz “VVD dimdik ayakta duruyor” açıklamasını yaptı.
İki sene önce yapılan seçimlerde 1 sandalyeden 20 sandalyeye yükselen, Hıristiyan demokratik bir parti olan Yeni Sosyal Sözleşme (NSC), bu seçimlerde tersi bir durum sergiledi. Kesin olmayan sandık çıkışı sonuçlarına göre NSC önümüzdeki dönem parlamentoda temsil edilmeyecek.
Sol, sosyal demokratlarda gerileme
Seçimlere gidilen süreçte durumunu koruyacağı öngörülen Yeşiller’in ve sosyal demokratların ittifakı “Groenlinks-PvdA” (Yeşil Sol–İşçi Partisi) beklentilerin aksine ve muhalefette olmasına rağmen 5 sandalye kaybederek 20 sandalye çıkarabildi. Sandık sonuçlarının açıklanmasından sonra Groenlinks–PvdA Lideri Timmermans birinci olamama sorumluluğunu üstüne aldığını söyleyerek istifasını ilan etti.
Sosyoekonomik sorunlara ve silahlanma ile ilgili sorunlara karşı diğerlerine göre daha ileri bir programa sahip olan Sosyalist Parti (SP) ise buna rağmen 2 sandalye kaybederek 3 sandalye çıkarabildi. Seçimlere katılım oranı yüzde 76.3 ile iki sene önceki yüzde 78’in gerisinde kaldı.
Nasıl bir hükümet kurulacak?
Oyların sayımının devam ettiği Hollanda’da son vekil dağılımı şöyle tahmin ediliyor: D66 26, PVV 26, VVD 22, Groenlienks-PvdA 20, CDA 18, JA21 9, FVD 7, SP 3 sandalye.
Dilan Yeşilgöz’ün VVD’si dahil CDA ve D66, Wilders ile hükümet kurmayacaklarını değişik vesilelerle açıkladılar. Dolayısıyla Wilders şimdilik oyun dışı görünüyor.
Yeşilgöz aynı zamanda GroenLinks-PvdA’nın içinde olacağı bir koalisyonun içinde olmayacağını, tercihinin merkezi sağ bir hükümetten yana olduğunu da sıkça dile getirdi.
Sosyoekonomik programı VVD’ye yakın olan D66’nın ise bu yakınlığa rağmen içinde JA21 partisinin olacağı bir hükümette yer almayacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Kesin sonuçların netleşmesiyle birlikte partiler de pozisyonlarına göre yeni adımlar atacaklar.
Önümüzdeki süreç verili koşullarda işçi ve emekçiler açısından zor bir süreç olacağa benziyor. Kutuplaşma yoğun ve ırkçılık için bütün koşullar mevcut. Yeni hükümetin kurulması da kolay olmayacak görünüyor.
