Almanya’da SPD/CDU/CSU partilerinden oluşan federal hükümet, emeklilik maaşlarını tartışıyor. Konu ‚temel emeklilik maaşı‘. Belli koşullara sahip olan kişilere, temel ihtiyaçları karşılayacak paranın yüzde 10’u üzerinde bir temel emeklilik maaşı bağlanması esas alınıyor. Verilecek olan temel emekli maaşının düşük olduğu, bir kişinin yaşamını sürdürmeye yetmeyeceğini bir yana bırakırsak; SPD, temel emekliliğin araştırma yapılmadan herkese verilmesinden yana tavır alırken Hristiyan Demokrat Birlik ve Hristiyan Sosyal Birlik partileri haneye giren gelire bağlı olarak kişinin ihtiyacı olup olmadığının araştırlmasından yanalar.
Berlin Sosyal Araştırmalar Bilim Merkezi Başkanı Prof. Dr. h.c. Jutta Allmendinger, bu düzenlemenin en fazla kadınları etkileyeceğini ve kendi maaşları ile geçinmeleri yerine eşlerine bağımlı emeklilik maaşı almalarına, yani yeniden eşlerine bağımlı olmalarına yol açacağını söylüyor. (Yeni Hayat)
Jutta Allmendiger/Tagesspiegel
Yıllar boyu aynı tablo: Batı Almanya’daki kadınlar için, evlilik piyasası, en azından emeklilik maaşları söz konusu olduğunda, iş piyasasından daha karlı. Kadınlara kendi kazançlı istihdamlarına dayanarak ödenen ortalama emeklilik maaşı, dulların emekli maaşları, yani ölen kocaların gelirine bağlı emekli maaşlarının altında.
Bu, 2016 yılında ilk kez farklıydı. Batı Alman kadınların kendi emeklilik maaşı, ortalama 631 avro ile dul maaşlarından 21 avro fazlaydı. 2017 yılında, fark 39 avroya ulaşmıştı. 2018 Kadınlar Günü vesilesiyle, ilk kez kadınların emeklilikte de kendi yaşamlarını sürdürecek gelire sahip olabildiklerini yazabildim. Fakat henüz kazanılan bir şey yok. Çünkü birçok kadının eski bağımlılık biçimini yenisiyle değiştirmek üzereyiz. Ve bu „muhtaçlığa bağlı temel emeklilik maaşı“ kavramıyla sanki iyi bir şey yapılıyormuş gibi gerçekleştiriliyor.
Ama sırayla. (Yeni) temel emeklilik maaşı gelmeli. Bu iyi, neredeyse zorunlu bir adım. Koşulsuz değil (çünkü o zaman emekli aylığı olmaz) – ancak en az 35 yıldır yasal emekli aylığı sigortasına aidat ödemiş olan ve brüt emekli maaşları hala 897 avronun altında olan herkes için geçerli olmalı. Bu kişilerin çoğu kadın. On yıllardır çalıştılar. Eğer bu kadın işçiler olmasaydı Almanya’da büyük bir işçi açığı olurdu.
Birçok kadın için emeklilik sistemi başarısız oldu
Buradaki sorun, bu işçilerin ücretlerinin çok düşük olması, çocuk,aile fertleri ve yaşlı bakımı için ya çalışmaya ara vermeleri ya da haftalık çalışma sürelerini azaltmaları ve bunlara bağlı olarak da emeklilik maaşlarının yaşamlarını sürdürmeye yetmeyeceği. Bu yüzden açıkça sistemden kaynaklanan bir başarısızlıkla karşı karşıyayız. Fakat sadece bu değil, politika da başarısız oldu. Emeklilikte de yoksulluğu önleyici önemli etkisi olan asgari ücretin daha önce uygulamaya konması gerekiyordu. Vergi mükellefleri, yani bizler şimdi bu iki alandaki başarısızlığı gidereceğiz. . Koalisyon sözleşmesine göre yeni temel emeklilik maaşı, temel ihtiyaçlar için gerekli paranın yüzde 10 üstünde olacak.
Yeni temel emeklilikle ilgili mevcut tartışma, verilecek olanların buna muhtaç olup olmadıklarının araştırılması temelinde sürdürülüyor. Almanya’da emekli maaşlarının ihtiyaca bağlı olmadığını belirtmek zorundayız. Emeklilik ödenekleri temel olarak hanehalkı ödemelerine değil bireylere dayanmaktadır. Tek tek işçiler çalışma yaşamları boyunca iş yaparlar ve bunun karşılığında yaşlılıkta emekli maaşı alırlar.
Bu arada, bu anlayışı çocukları, 1992’den önce doğmuş olan tüm kadınlar için Mart 2019’dan beri uygulanmakta olan yeni ‚annelik emekliliği’nde de görüyoruz. Emekli maaşları ihtiyaca göre değil yapılan işe, bakılan çocuğa, verilen hizmete bağlı olarak hesaplanıyor. Ancak şimdi Alman emeklilik politikasının bu ilkesi sorgulanıyor. Temel emeklilik tartışmalarında hedeflenenler haksız ve geriye dönük. Zira muhtaç olunup olunmadığının incelenmesi bireyin çalışması, çocuk yetiştirmesi ve bakım işlerinden alması gereken parayı sadaka haline getiriyor.Kadınları kendi yaşamlarının en azından bir kısmından mahrum bırakıyor ve kocalarına bağımlı kılıyor. Böylece evlilik piyasası yine iş piyasasından daha değerli hale getiriliyor.
Çeviren: Semra Çelik
