Sosyalist Alman tiyatro ve kabare sanatçısı Ernst Busch bu yıl da 27-29-30 Mayıs’ta, DGB Jugend, Die Linke ve değişik derneklerin düzenlediği etkinliklerle Berlin’de anılacak. Alman tiyatro ve müziğinde derin izler bırakan Ernst Busch, Brecht tarafından sahneye konulan tiyatro eserleri ve Hans Eisler’in bestelediği işçi marşları ile işçi hareketinin kültür ayağını oluşturan önemli isimlerden biri oldu.
22 Ocak 1900’de Kiel’de bir duvarcı ustasının oğlu olarak doğan kabaretist, oyuncu, şarkıcı ve yönetmen Busch, 8 Haziran 1980’de Berlin’de hayata gözlerini kapadı.
Emekçi bir ailenin çocuğu olarak torna-tesviye eğitimi aldı. 17 yaşında Sosyalist İşçi Gençliği’ne üye oldu. 1918’de Kasım Devrimi olarak bilinen ve monarşinin yıkılmasıyla sonuçlanan Kiel Gemici Ayaklanması’na katıldı. 19 yaşında da Almanya Komünist Partisi’ne katıldı. Parti üyeliğiyle sanat eğitimi alması aynı döneme rastlar. 1924 yılına kadar Kiel Şehir Tiyatrosu’nda daha sonra da Frankfurt (Oder) ve Pommer bölgelerinde değişik oyunlarda rol aldı. 1927 yılında muhalif sanatçıların oluşturduğu Sanatçılar Kolonisi’ne katılmak için Berlin’e taşındı. 28 yaşından itibaren Berlin Halk Sahnesi, İşçi Tiyatrosu ve Piscator Sahnesi’nde aralarında Bertolt Brecht’in de bulunduğu değişik ilerici yönetmenlerin oyunlarında görev aldı. Brecht’in Üç Kuruşluk Opera’sında sevilen Mackie Messer şarkısını söyleyerek ünlendi. 1929 yılında Slatan Dudow’un rejisiyle çekilen Brecht’in de katkıda bulunduğu Kuhle Wampe (Boş Mide veya Kime ait Bu Dünya) filminde baş rolü oynadı.
ALMANYA’YI TERK EDİŞ
Sosyalist düşünceleri, örgütlülüğü, rol aldığı oyunlar ve söylediği şarkılar nedeniyle egemenlerin gözünde diken olan Busch, faşizmin iktidara gelmesinden sonra sürekli baskıyla karşılaştı. Sanatçılar Kolonisi’ne yapılan SA baskınlarından şans eseri yakalanmadan kurtuldu. 1933 yılında eşi şarkıcı Eva Busch ile Hollanda’ya kaçtı. Daha sonra Belçika, İsviçre, Fransa ve Avusturya’da saklanmak zorunda kaldı. Sonunda Sovyetler Birliği’ne yerleşti. 1935 yılında Gustav von Wangenheim’in Sovyetler Birliği’nde çektiği Kämpfer (Savaşçı) adlı filmde rol aldı. 1937 yılında birçok yoldaşı ile birlikte İspanya’ya gitti ve İspanya İç Savaşı’nda Cumhuriyetçilerle birlikte savaşmak için Uluslararası Kızıl Tugaylar’a katıldı. Die Thälmann Kolonne, No Pasaran, Bandiera Rossa vb. diğer şarkılarla faşizme karşı tavrını açıkça ortaya koydu. Uluslararası Tugaylar’ın üyeleri karşısında sahneye çıktı ve Radyo Madrid’de çalıştı. Franco’nun başa gelmesinden sonra Belçika’ya döndü. 1938 yılında Brüksel radyosunda ses kayıtları yaptı, konserler verdi. 1940 yılında Belçika’nın Ansvers kentinde tutuklandı ve Fransa’ya sürgün edildi. Orada üç yıl kadar tutuklu kaldı. Buradan İsviçre’ye kaçmayı başardı ancak tekrar tutuklanarak Gestapo’ya teslim edildi. Berlin’deki Moabit Hapishanesi’nde hücreye konuldu. Birçok ilerici aydın gibi ‚vatana ihanete hazırlık yapmak’la suçlanana Busch, Gustaf Gründgens’in çabaları sonucu idamdan kurtuldu ve 4 yıllık hapis cezasına çarptırıldı. Müttefik güçlerin 1943’de hapishaneye yaptıkları hava saldırısında ağır yaralandı. II. Dünya Savaşı sonunda tutuklu bulunduğu Brandenburg Hapishanesi’nden, Kızıl Ordu tarafından kurtarıldı.
SOVYET BÖLGESİNİ TERCİH ETTİ
Önce Sanatçılar Kolonisi’ne daha sonra da Sovyet Bölgesi’nde bulunan Pankow’a yerleşti. 1945’te KPD’nin açılmasına izin verildiğinde tekrar üye oldu ve SPD ile KPD’nin birleşmesi sonucu Almanya Birleşik Sosyalist Partisi SED’nin üyesi oldu. Berliner Ensemble’de, Alman Tiyatrosu ve Halk Sahnesi’nde oyuncu olarak çalıştı. Oyunculuk sanatını geliştirmek için Brecht oyunları dışında başka rollerde de oynadı. Rol aldığı oyunlar arasında Nachtasyl, Galileo’nun Yaşamı, Cesaret Ana ve Çocukları, Othello, Kafkas Tebeşir Dairesi, Faust başta gelenlerdendir. Ernst Busch, Hans Eisler şarkılarını en iyi yorumlayanlar arasında yer alır.
1956, 1966 ve 1979 yıllarında Demokratik Almanya Cumhuriyeti Ulusal Ödülü verilen sanatçı, sağlık nedenleriyle 1961 yılından itibaren sahnelerden ayrıldı. 8 Haziran 1980 tarihinde Berlin’de hayata gözlerini kapadı. (YH)
Ernst Busch Günlerı
Geleneksel Ernst Busch Günleri, 27-29-30 Mayıs’ta Berlin’de yapılıyor. Üç gün boyunca sanatçının film, tiyatro ve şarkılarından kesitler sunulacak. Ernst Busch Korosu, Eisler şarkıları ve işçi marşlarından örnekler sunacak. Değişik sanatçılar ve sanat eleştirmenleri de Busch’un sanat anlayışı, mücadelesi ve şimdiki durumla ilgili sunumlar yapacaklar.
27. Mai Hilmar Thate Brecht ve Eisler şarkılarını söylüyor, Schloss Biesdorf
29. Mai Ernst Busch Şenliği, Kulturforum Hellersdorf
30. Mai Ernst Busch Matine, Neues Deutschland gazetesi binası
