Avrupa’da Türk konsolosluklarında yaşanan sorunlar bir türlü bitmiyor. Vatandaşlar, randevu sisteminden, uzun bekleme sürelerinden, pandemi koşullarına rağmen içerde ve dışarıdaki yoğunluktan şikayetçi.
AZİZ KOÇYİĞİT / KÖLN
Türkiye’den Almanya’ya göçün 60. yılında, pandeminin de etkisiyle konsolosluklardaki sorunlar artarak devam ediyor. Son aylarda bize ulaşan çok yönlü şikayetler, sorunların azalması yerine daha da arttığını gösteriyor. Birkaç haftadır sürdürdüğümüz çalışma sonucunda elde ettiğimiz sonuçları bu sayımızda yayınlıyoruz.
Hazırladığımız haberin objektif olması, gerçekleri yansıtması, tek taraflı olmaması için azami çabayı gösterdik. Bu nedenle hem vatandaşların hem de konsolosluk yetkililerinin görüşlerini aldık.
Görüştüğümüz vatandaşların çoğu sorunları sözlü olarak dile getirmelerine rağmen, „Lütfen ismimi yazmayın“ uyarısında bulunduklarını, en doğal eleştiri haklarını kullanmalarında dahi, „memlekete gidince başıma bir iş gelebilir mi?“ kaygısıyla hareket ettiklerini gözlemledik.
Diğer taraftan, konsolosluk yetkililerine ulaşıp sorularımızı yöneltmemiz de hayli bir zaman aldı. Basına bu konularda açıklamalarda bulunma noktasında genel bir isteksizlik olduğunu vurgulamak gerekiyor. Israrlı girişimlerimiz sonucu, sorularımızı Köln Konsolosu Turhan Kaya’ya iletebildik.
ŞİKAYETLER NELER?
2016 yılında yürürlüğe giren merkezi randevu sistemi, sorunları çözmek yerine daha da derinleştirmiş görünüyor. Konsolosluklardaki öngörülemeyen yığılmaları önlemek üzere dışişleri bakanlığı üzerinden verilen randevular, ne uzun kuyrukları engelliyor ne de işlerin hızlı çözülmesini sağlıyor. Öncelikle randevular çok uzun denebilecek tarihlere veriliyor. Örneğin Köln Konsolosluğu’nda pasaport işlemi için en yakın beş ay sonrasına randevu veriliyor. Frankfurt, Berlin gibi kentlerde bu sürenin 7-8 aya kadar çıktığı bildiriliyor.
Noterlik, veraset vb. işlemlere verilen randevuların çok uzun olması, vatandaşların hak kaybına da yol açabiliyor. Bir vatandaş bu durumu, „Satış işlemi yapmak için Türkiye’deki akrabama vekalet vermek için randevum 4 ay sonrasına verildi. Benim zararımı kim karşılayacak?“ diye soruyor.
Durumun aciliyeti yine internet üzerinden iletildiği durumlarda randevu erkene alınsa bile, vatandaşlar bunun için de ciddi bir çaba sarf etmek zorunda kalıyorlar. Zira internet üzerinden randevu almak, daha sonra onu öne almak, konsoloslukların iletişim telefonlarından bilgi almak gibi işlemleri herkes kendi başına yapacak durumda değiller. Ya çocukları veya tandıkları vasıtasıyla bu işlemleri yapmak zorunda kalıyorlar. Bu sistem de uzayıp giden kuyruklar ve uzun bekleme sürelerine engel olmuyor.
5-6 AY SONRASINA RANDEVU MU OLUR?
İsimleri bizde saklı olan vatandaşlardan biri, „5 ay sonrasına randevu mu olur? Benim pasaportum iki hafta sonra bitiyor. Böylece Alman oturumu da geçersiz oluyor. Gelecek ay Türkiye’ye gidecektim. Şimdi kaldım burada“ diyor. Diğer bir vatandaş, durumu „50 yıldır bu zahmeti yaşıyoruz. Ne zaman gelsek konsolosluklarda durum değişmiyor. Alman makamlarında da işimiz oluyor ancak böyle bir sorun yaşamıyoruz“ şeklinde özetliyor. 80 kilometre uzaktan gelen bir vatandaş ise, „Buraya gelmek için işyerinden izin almak zorunda kaldım. Şahsen gelmek zorunda olmadığım işlerde internet veya posta kanalı neden kullanılmıyor?“ sorusunu yöneltiyor.
Dışişleri Bakanlığı’nın sitesi ve işlemlerle ilgili verilen bilgiler oldukça karmaşık görünüyor. Uzun yıllar Avrupa’da yaşayan birinin hukuki dili anlamasının da neredeyse imkansız. Bundan kaynaklı ve yetersiz bilgilendirme sonucu birçok vatandaşın, büyük gayretler sarf ederek yaptığı randevuların işlem yapamadan sonuçlandığı birçok örnek var. Bu konularda vatandaşları suçlamak yerine, her türlü imkanı kullanarak bilgilendirme yapmak gerekmez mi? Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Köln Başkonsolosu Turhan Kaya da, böyle bir eksikliğin olduğunu kabul ediyor. Eylül 2020’de başkonsolosu olarak göreve atanan Kaya, bu konuda daha fazla çalışma yapacaklarını ifade etti.
65 YAŞ ÜSTÜ OLANLARA RANDEVU GEREKMİYORMUŞ!
Yeni pasaport almak üzere randevusu çok ileri bir tarihe verilen 82 yaşında bir vatandaş, uzun denebilecek uğraşlardan sonra randevuyu öne almayı başarmış. Ancak daha sonra 65 yaş üstü vatandaşların bazı konsolosluklarda randevu yapmaya gerek olmadan işlem yapabileceğini öğrenmiş. Bu bilgi de hiçbir yerde yer almıyor. Köln Başkonsolosu Turhan Kaya, bu durumu resmi olmayan, pratik bir uygulama olarak niteliyor.
VAATLER VE GERÇEKLER
60 yıldan beri gelmiş geçmiş hükümetlerin yurtdışına göç etmiş emekçilere envai çeşit vaadleri oldu. Hatta bazı partiler bu vaadleri parti programlarına da yazdılar. Özellikle 2014 yılında seçim sandıklarının Avrupa’da kurulmasıyla beraber iktidar partisi AKP, düzenlediği birçok toplantı ve mitinglerde yeniden iktidara gelmeleri durumunda yaşanan sorunların ivedilikle çözecekleri vaatlerinde bulundular. Fakat seçimler bitip, sandıklar sayıldıktan sonra bu konulara dönüp bakma ihtiyacı dahi hissetmediler. Yurtdışında yaşayan vatandaşları „döviz makinesi“ görme hali devam ediyor. Bir yandan, „yatırımlarınızı ülkenize yapın, döviz getirin“ çağrıları yapılırken, onların en küçük talepleri dahi yerine getirilmiyor.
Esasen çözümü çok da zor olmayan ancak kangrenleşen sorunlar bir türlü çözülmüyor veya kimsenin umurunda değil.
Daha geniş bir konsolosluk binası, daha fazla personel ile kısa zamanda ortadan kaldırılabilecek sorunlar devam edip gidiyor. Vatandaşların „rezillik çekiyoruz, hep aynı durum, değişen birşey yok“ serzenişleri devam ediyor. Talep ve sorunları yüksek sesle dile getirip kamuoyu baskısı yapılmadığı sürece ise, bunların giderilmesi ve nihayi çözümler de beklenmemeli.
Vatandaş sayısı iki katına çıktığı halde değişen bir şey olmadı
Konsolosluk işlemlerinde 60 yıldır fazla birşeyin değişmediğini vurgulamak gerekiyor. Almanya’da yaşayan vatandaşların artık burada kalıcı olmalarına rağmen, Türkiye ile ilişkileri devam ediyor. Alman vatandaşlığına geçen vatandaşların dahi, veraset davaları, noterlik işlemleri, doğum ve ölümler vb. birçok konuda konsolosluklarda birçok işi oluyor. Köln Konsolosluğu’nun hizmet verdiği vatandaş sayısı 1997 yılında 170 bin iken şu an yaklaşık 300 bine ulaşmış durumda. Yani 24 yılda neredeyse ikiye katlanmış durumda. Ancak Köln Başkonsolosluğu binası aynı, gişe sayısı aynı, personel sayısı neredeyse aynı.
Bu konuda neden bir adımın atılmadığı yönündeki sorumuza Köln Başkonsolosu Turhan Kaya, bunun merkezi hükümet ve dışişleri bakanlığının takdirindeki konular olduğunu ifade etti.
1997’de dönemin Köln Başkonsolosu Ahmet Ataman’a benzer sorular yönelttiğimizde benzer yanıtları almıştık.
Köln Başkonsolosluğu’nda günlük toplamda ortalama (yoğunluğa göre değişiyor) 10 ila 30 bin euro arasında işlem harcı alındığını çeşitli kaynaklardan edindik. Hiç olmazsa, alınan harçların neden bu ihtiyaçlara uygun olarak harcanmadığı sorumuzu ise başkonsolos, “Bu konunun kendi görev alanında olmadığı, alınan harçların, hazineye aktarıldığı, personelin de Dışişleri Bakanlığı tarafından atandığı” şeklinde yanıtladı.
