Mahmut ALGÜNERHAN / Olso
ABD-NATO’nun 20 yıllık işgali ardından iktidarı teslim etmesiyle Afganistan’da yeniden yönetime gelen Taliban, Avrupa’ya ilk ziyaretini Norveç’e yaptı. Taliban heyetinin ziyareti ülkede tartışmalara yol açtı. Salı günü sona erecek ziyaretin Norveç’e 7 milyon krona (yaklaşık 10 milyon 570 bin TL) mal olacağı belirtiliyor.
Taliban heyetinin ziyaretinin ilk günü olan pazar günü, başkent Oslo’daki Soria Moria adlı otelde gerçekleşen görüşmelere başlanırken, Norveç’te yaşayan Afganistanlılar da Taliban’ı protesto ettiler.
Afgan göçmenler ilk olarak saat 14.00’te Norveç Dışişleri Bakanlığı önünde eylem düzenlediler. Havanın sıfır derecenin altında olmasına ve Kovid-19 vakalarının günlük 25 bine yaklaşmasına rağmen eyleme 300’ün üzerinde kişi katıldı.
„YARDIM VE DESTEK TALİBAN’A GİTMEMELİ“
Afganistanlılar burada yaptıkları açıklamada Taliban’a bakışlarını ve taleplerini aktaran bir bildirge okudu.
Bildirgede “Geçen yıl ağustos ayından bu yana Taliban, Afganistan’da kendileriyle aynı fikirde olmayan herkese karşı çok ağır şiddet kullandı. Bu süre içinde çok sayıda gazeteci, kadın insan hakları savunucusu, üniversite hocası ve eski güvenlik görevlisini işkence edip hapse attılar” denildi.
Açıklamada, Taliban’ın, Afganistan’daki çoğu insanın bir parçası olmak istemediği katı hükümet biçiminin tanınması konusunda ısrar ettiğine dikkat çekildi. “Bu hükümet sistemi, tamamen antidemokratik, diktatöryal, ayrımcı ve adaletsizdir” denildi.
Taliban’ın Afganistan’daki suçlarının aktarıldığı açıklamada, Norveç hükümetine çağrı yapıldı:
“Taliban’ın, Afganistan halkını baskı altına almak için kullandığı acımasız rejimlerini kontrol etmek için uluslararası yardımı kullandığını belirtiyoruz. Ayrıca Taliban’ın kendi askerlerine ve yandaşlarına yardım sağladığına dair yeterli kanıt olduğunu da unutmamalıyız. Taliban’ın sahip olduğu böylesine kapalı ve ayrımcı bir sistemde, hiç kimse uluslararası yardımın, en çok ihtiyacı olanlara gideceğini garanti edemez. Bu nedenle, yardım ve destek Taliban’a gitmemeli, bunun yerine tarafsız ve insani kuruluşlar aracılığıyla gerçekten ihtiyacı olanlara kanalize edilmelidir.”
„TALİBAN’I TANIMAYIN!“
Afgan göçmenler, Norveç hükümetinden taleplerini ise şöyle sıraladılar:
- „Taliban Afganistan’ın meşru yöneticisi olarak tanınmamalı. Grubu meşrulaştırmaya ve tanımaya yönelik her türlü girişim, Afgan halkına ve Afganistan’da Taliban tarafından öldürülen Norveç askerlerinin ve diğer müttefiklerinin ailelerine affedilmez bir ihanet ve hakaret olacaktır.
- Afganistan’da kadınlar da dahil olmak üzere tüm etnik grupları kapsayan, Afganistan halkı tarafından seçilen bir yönetim biçimi/hükümet biçimi talebini destekliyoruz.
- Kadınların eğitim, hareket ve ev dışında çalışma haklarının korunmasını talep ediyoruz. Bunlar, Afgan kız çocukları ve kadınlarının çok hak ettikleri ve sahip oldukları en temel haklardır.
- Taliban’ın Burka ve Niqab gibi kadınlara kendi istekleri dışında baskıcı giysiler empoze etmeye son vermesini talep ediyoruz. Kadınların kendileri evde ve dışarıda nasıl olacaklarını biliyorlar!“
Taliban liderleriyle müzakerelerin, Taliban’ın tutum ve duruşunu değiştirmeden dört yıldır devam ettiğine dikkat çekilen açıklamada, bunun iki nedeni olduğu belirtildi:
“Birincisi Afganistan’ın gerçek temsilcileri şu ana kadar tartışmalara ve müzakerelere katılmadı. Ne yazık ki bu, Oslo’daki toplantı faaliyetleri için de geçerli görünüyor! Bize göre ikinci neden, Batılı ülkelerin nasıl zayıf olunacağı konusunda Pakistan makamlarından çok fazla etkilenmeleri ve İslamabad’ın etkisi altında olmalarıdır. Bu kabul edilemez ve son verilmelidir” denildi.
Açıklama, “Bugün burada toplanan bizler, cinsiyet ve etnik köken gözetmeksizin tüm Afgan vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu özgür, bağımsız ve demokratik bir Afganistan istediğimizi söyleyerek bitirmek istiyoruz” sözleriyle sona erdi.
EYLEMLER DEVAM EDECEK
Pazar günü ikinci protesto eylemi de Taliban heyetinin kaldığı Soria Moria Oteli önünde saat 17.00’de yapıldı. Afgan bir kadın grubu da bugün yerel saatle 14.00’te Meclis önünde eylem yapacaklarını açıklamışlardı.
Öte yandan pazar günü Norveç hükümetiyle görüşmelere, “Özgürlük ve Barış İçin Uluslarası Kadınlar” Afgan Şubesi Başkanı Jamila Afghani ve Kabil’den gelen bir grup kadın da hazır bulundu.
Toplantıda, geçen hafta Kabil’de kadın hakları için yapılan eylemden sonra Tamana Zaryabi Paryani ve Parawana Ibrahimkhel adlı iki kadının tutuklanması da tartışıldı. Tepkiler üzerine Taliban, kadınların nerede olduğunu bulmaya çalışacaklarını söyledi.
Görüşmede, diğer konuların yanı sıra ekonomik kriz, insan hakları ve kadın hakları konuları ele alındı.
TALİBAN YABANCI BANKALARDAKİ PARALARA ERİŞİM İSTİYOR
Taliban’ın Batı ile diyaloğunun başka bir amacı, yabancı bankalarda olan Afganistan’a ait paralar.
ABD Başkanı Joe Biden’ın talimatı üzerine, yabancı ülke bankalarında bulunan 100 milyar kron kadar (150 milyar TL’den fazla) para dondurulmuştu. Taliban bu paralara ulaşmak istiyor.
