AB otomotiv sanayisi büyük bir altüst oluşun eşiğinde. 2018’den bu yana otomobil ve ağır vasıta satışları geriliyor. Değişik araştırma kurumları otomotiv sanayisinde normalleşmenin 2025 yılına kadar sürebileceğini belirtiyorlar ve ekliyorlar: “Bu çok iyimser bir tahmin.” Tekellerin önemli bir bölümü önümüzdeki süreçte üretim kapasitelerini aşağıya çekecekler.
Korona salgınının etkileri otomobil sanayisini son derece kötü etkiliyor. Otomotiv sektörünün motoru korona öncesinde de tekliyordu. 2018 yılında 93,7 milyon motorlu araç (binek ve ticari araç, kamyon ve otobüs) üretilirken bu rakam 2019 yılında 4,2 milyon düşmüş ve üretilen araç sayısı 89,5 milyon olmuştu.
Sürekli artan akaryakıt motorlu araç sayısı hava kirliliğini hızla artırdığı için son yıllarda birçok ülkede belirli bir vadede elektro vb. alternatif motorlu araçlara ağırlık verme kararı alınmıştı. Özellikle dünyanın en büyük otomobil pazarı olan Çin bu konuda karar almakla kalmamış otomobil tekellerinden bu kararı nasıl hayata geçireceklerine dair yol haritası sunmalarını istemişti.
Özellikle VW, Daimler ve BMW gibi Alman tekellerinin elektro araçlara karşı direnişi 2015 sonunda patlak veren “dizel skandalı” ile son bulmuştu. Fakat on yıllardır dünya piyasalarında belirleyici olan otomobil tekellerinin tek sorunları bu değil. Elektro motor ve araç tasarımı ve üretimi konusunda ABD ve özellikle de Çin’de çok sayıda yeni firmalar türedi. Bunun yanında dijitalleşme kapsamında gündeme gelen otonom araçlar (sürücüsüz) alanında da birçok yeni firmalar piyasaya girdi.
En son olarak ki bu şuan tekellerin en büyük sorunu haline geliyor, dünya genelindeki fazla üretim kapasiteleri. Pazardan sürekli daha fazla pay alma hırsıyla kurulan fabrikaların birçoğu kapasitelerinin çok altında çalışıyorlar.
PAZAR DARALACAK
Korona ile birlikte durum daha da çetrefilleşti. “AlixPartners” isimli danışmanlık şirketinin bir araştırmasına göre yılın ikinci yarısında her şeyin normalleşmesi durumunda bile 2020 yılındaki otomobil piyasası dünya genelinde bir önceki yıla oranla yüzde 19 gerileyecek -bu da 17 milyon daha az otomobil anlamına geliyor. Fakat bunun iyimser bir tahmin olduğunu bildiren AlixPartners sözcüsü Elmar Kades, “Eğer salgın 2020’de kontrol altına alınamazsa piyasadaki gerileme yüzde 26, yani 23 milyon otomobil olacak” dedi.
Avrupa’da bu oranlar daha yüksek olacak. Piyasa iyimser senaryoya göre yüzde 25, kötümser senaryoya göreyse yüzde 35 daralacak. Kades, özellikle otomotiv yan sanayisindeki firmaların üç, en fazla dört ay dayanabileceklerini ve beşinci aydan itibaren iflasın eşiğine geleceklerini söylüyor.
SADECE KORONA DEĞİL…
Almanya’daki otomobil piyasası araştırmalarıyla ünlenen Prof. Ferdinand Dudenhöfer, “Alman otomotiv sanayisinde 100 binden fazla işyeri tehlikede” diyor. Yukarıda sayılan değişik nedenlerin üstüne korona salgınının da eklenmesiyle Almanya’da 1,3 ila 1,7 milyon araçlık fazla kapasitesinin ortaya çıktığını söyleyen Dudenhöfer, “Kısa çalışma kısa süreli bir araçtır. Hiçbir işletmeci kullanmadığı üretim kapasitesini yıllarca elinde tutmaz. Bu nedenle bugün Almanya’daki 830 bin otomobil ve yan sanayi işyerinin 100 bini tehlikede” diyor. Dudenhöfer otomobil ana ve yan sanayisinde çok sayıda işletmenin “personel denkleştirme” planlarının çekmecede durduğunu da sözlerine ekledi.
2018’de Almanya’da 5,1 milyon araç üretildiğini söyleyen Dudenhöfer, 2019’da bu miktar 4,7 milyona düşmüştü. İçinde bulunduğumuz yılda ise üretimin iyimser tahminle 3,8 milyona, kötümser tahminde ise 3,4 milyona düşmesini bekliyorum” diyor.
Ekonomik krizin yanı sıra siyasi güvensizliklerin de dünya piyasalarını olumsuz etkilediğini söyleyen uzman, “Hala ABD’nin başkanı Trump’un bir süre sonra ne gibi kararlar alacağını kestiremiyoruz, bu da piyasalardaki çalkantıları artırıyor” dedi.
AB otomobil sanayisi kısa çalışma
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği (ACEA) hazırladığı bir raporda, AB (Avrupa Birliği) üyesi ve BK’da (Birleşik Krallık) kısa çalışma sonucunda üretilmeyen motorlu araçların (binek ve ticari araç, kamyon ve otobüs) sayısının 2,5 milyona yakın olduğunu bildirdi. Ortalama 30 gün devam eden kısa çalışmadan ise 1,13 milyon otomobil işçisi etkilendi. Kısa çalışma 41 ve 40 gün ile en uzun İtalya ve BK’da sürerken İsveç’te ise üretim 15 gün durdu. ACEA, verilerin 25 Mayıs günü kadar geçen süreci kapsadığını da açıkladı. Birçok ülkede üretime tam geçilemedi ve kısa çalışma devam ediyor.
ACEA verilerine göre 196’sı Avrupa Birliği (AB) içerisinde olmak üzere, Avrupa’da 298 otomobil montaj ve motor üretim tesisinin faaliyet gösteriyor. Bu fabrikaların 142’si binek otomobil, 38’i hafif ticari araç, 58’i ağır vasıta, 58’i otobüs ve 71’i ise motor üretiyor.
Ülke Üretim kaybı* Gün İşçi sayısı
Almanya 616.591 30 568.518
Avusturya 26.480 34 14.307
Belçika 33.360 25 30.000
BK 250.792 40 60.455
Çek Cum. 155.060 29 45.000
Finlandiya 11.604 25 4.500
Fransa 278.425 34 90.000
Hırvatistan – – 29 700
Hollanda 30.819 25 13.500
İspanya 452.155 34 60.000
İsveç 23.464 15 67.000
İtalya 159.336 41 69.382
Macaristan 51.552 22 30.000
Polonya 101.957 36 17.284
Portekiz 41.525 35 20.000
Romanya 68.673 31 20.000
Slovakya 114.632 24 20.000
Slovenya 19.399 27 2.890
Toplam 2.435.824 30 1.138.536
*Sadece üretilmeyen araç sayısı. Motor ve diğer parçaları kapsamıyor.
Kaynak: acea.be
Almanya’da otomobil üretimi
Ekim 288.649 -%16
Kasım 304.819 -%12
Aralık 219.858 -%12
Ocak 255.600 -%11
Şubat 388.900 -%11,6
Mart 287.900 -%37
Nisan 10.900 -%97
Kaynak: vda.de, son yedi ayın rakamları. Yüzde rakamları bir önceki yılın aynı dönemine oranla.
