Yücel ÖZDEMİR
Batılı emperyalist devletlerin kendi çıkarları temelinde NATO’yu doğuya doğru genişletme, Ukrayna’yı NATO’ya üye yapmak istemeleri Ukrayna’yı bir kez daha bölünme aşamasına getirdi. Yaklaşık bir buçuk aydır süren diplomatik görüşmelerde ABD ve İngiltere’nin ısrarla Ukrayna’ya her türlü askeri ve siyasi destek vermesinden sonra, özellikle son bir hafta içinde doğu Ukrayna’da Rusya yanlılarının denetiminde olan Donbass bölgesindeki Lugansk (LNR) ve Donesk (DNR) halk cumhuriyetleri sınırlarında küçük çaplı çatışmalar başlamıştı.
RUSYA’DAN LUGANSK VE DONESK HAMLESİ
Ukrayna ordusunun ilk hedefinin 2014’te tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden ve yaklaşık olarak 3,6 milyon insanın yaşadığı Lugansk ve Donesk kentlerine saldıracağını öngören Rusya, bugün akşam saatlerinde her iki cumhuriyetin çağrısı üzerine bağımsızlıklarını resmen tanıdı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin başkanlığında toplanan Rusya Güvenlik Konseyi, Lugansk ve Donesk’in bağımsız devlet olarak tanınmasına yeşil ışık yaktı. Daha sonra kameraların karşısında geçen Putin yaptığı konuşmada, bütün uyarılara rağmen NATO’nun Rusya’nın güvenliğini tehdit edecek şekilde doğuya doğru genişlemeye devam ettiğini anlattı. Putin’in konuşmasında Ukrayna’dan „Rusya’nın tarihi parçası“ olarak söz etmesi ayrıca dikkat çekti. Putin ayrıca NATO ve Batı’nın Rusya’nın güvenlik garantisi çağrısında yazılı yanıt vermeye yanaşmadığını söyledi.
Putin’in Lugansk ve Donesk’in bağımsızlığını tanıyacaklarını önceden Almanya Başbakanı Olaf Scholz ve arabuluculuk misyonu üstelenen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a telefonla bildirdiği de basında yer aldı. Her iki liderin Putin’in bu çıkışı karşısında şaşkınlığa uğradığı ifade ediliyor.
Salı günü bir araya gelecek Rusya Parlamentosu’nun iki cumhuriyetin bağımsızlığını resmen onaylaması bekleniyor. Putin, televizyonda yaptığı yaklaşık bir saatlik konuşmasının sonunda parlamentoya bağımsızlık kararını kabul etmesi çağrısında bulundu.
Daha önce parlamentodaki muhalefet partileri Putin’e Lugansk ve Donesk’i bağımsız devlet olarak tanıma çağrısında bulunmuştu.
KIRIM MODELİ OLABİLİR
Parlamentonun kararı tanıması, Lugansk ve Donesk’in açıktan Rusya’nın himayesine girmesi anlamına gelecek. Bundan sonraki sürecin ise her iki cumhuriyetin, Kırım’ın yaptığı gibi Rusya’ya katılma başvurusu yapması bekleniyor. Her iki cumhuriyette yapılacak referandumların ardından Rusya’ya katılma kararı çıkması durumunda, Putin’e katılma kararını onaylama kalıyor. Böylece, her iki bağımsız cumhuriyetin tıpkı Kırım gibi Rusya içinde özerk bölgeler olması bekleniyor.
Putin’in açıklaması ile Almanya ve Fransa’nın da tarafı olduğu Minsk 2 Anlaşması da geçersiz hale gelmiş oldu.
Tanıma hamlesiyle açık olarak Ukrayna’yı bir kez daha bölen Rusya’ya karşı Ukrayna ve NATO’nun hangi adımları atacağı ise merakla bekleniyor. Ukrayna’nın kararı tanımayacağı ve sert tepki göstereceği açık. Ancak tek başına Rusya’ya savaş açması durumunda bölgede geniş çaplı bir savaş da başlamış olacak. Bölgede 2014’ten bu yana süren düşük yoğunluklu savaşta bugüne kadar 14 binden fazla insan hayatını kaybetti.
UKRAYNA NATO ÜYESİ OLABİLİR Mİ?
Batı’nın Rusya’nın Lugansk ve Donesk hamlesine karşılık Ukrayna’yı NATO üyesi yapma sürecini hızlandırması seçenekler arasında. NATO sözleşmesinde normal koşullarda teritoryal (bölgesel toprak) sorunu olan ülkelerin sorunu üye yapılmaması bulunuyor. Ancak özellikle ABD ve İngiltere’nin bu ortamı kullanarak, NATO sözleşmelerini bir yana bırakarak Ukrayna’nın geri kalan bölümünü üye yapmak için harekete geçebileceği tahmin ediliyor. Almanya ve Fransa’nın bu koşullarda fazla itiraz edemeyecekleri tahmin ediliyor. Ancak, Rusya’nın muhtemel bir Ukrayna’nın NATO üyeliği durumunda başta doğal gaz olmak üzere değişik yollardan Avrupa üzerinden baskıyı artırabileceği öngörülüyor.
RUSYA’YA KARŞI YAPTIRIM PLANLARI MASADA
AB ve NATO’nun Rusya’nın Lugansk ve Donesk’i bağımsız devlet olarak tanımasına tepkisinin sert olması bekleniyor. Macron, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni acil toplantıya çağırdı. Bağımsızlık ilanın yapıldığı saatlerde Brüksel’de toplantı halinde olan AB Dış İlişkiler Bakanları, muhtemel yaptırımları ele almaya başladı. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yaptırımların masada olduğunu söyledi. Rusya’nın uluslararası para transferi sisteminden (Swift) çıkarılması da seçenekler arasında.
Putin’in son hamlesi en çok da ABD’nin işine yaramış görünüyor. Ukrayna üzerinden Almanya-Fransa ekseni ile Rusya arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkilere darbe vurarak, Batı ittifakını ABD liderliği etrafında sağlamlaştırma hamlesinin şimdilik başarıyla sonuçlandığı söylenebilir.
Almanya-Fransa ekseni sürdürdürdükleri diplomatik temaslarda ABD’nin hedefine ulaşmasını engelleme yerine, NATO şemsiyesi altında Rusya’yı tehdit etmeye, Ukrayna’ya destek vermeye devam ettiler. Bu nedenle bundan sonra büyük ölçüde ABD’nin planlarına destek vermeye devam edecekler.
Her fırsatta gündeme gelen Kuzey Akımı 2 doğal gaz hattının kısa zamanda faaliyete geçmesi ise böylece imkansız hale gelmiş görünüyor.
