Almanya’da bilim insanları VW tekelinin baş tarihçisi Dr. Manfred Grieger’in istifası konusunda bir açıklama yaptılar. Açıklamada, tarihini güzelleştirmek isteyen VW eleştirildi ve diğer Alman tekellerinin aynı yoldan gitmesinin bilim özgürlüğüne darbe olduğu bildirildi.
İstifa kararının tetiğini çeken Auto Union’un Hitler dönemindeki tarihini anlatan bir kitaba yönelik eleştirel yazısıydı. Audi tekelinin önceli olan Auto Union, faşizm döneminde Hitler ile işbirliği yapmış ve çok sayıda tutsağı insani olmayan çalışma koşullarında zorunlu olarak çalıştırmıştı.
BİLİMSEL ARAŞTIRMA ÖZGÜRLÜĞÜ İSTİFA GETİRDİ!
Manfred Grieger, Audi’den önceki Auto Union’un Nazi döneminde yaptıklarıyla ilgili bir araştırmaya yönelik işbirliğiyle ilgili olarak tekel yönetimi tarafından yapılan araştırmanın hatalı, dar bakışlı, yumuşak dilli olduğunu ve suçu hafifleştirici şekilde yansıtıldığını belirterek eleştiri yazdığı için 20 yıldan beri çalıştığı VW tekelinin baş tarihçisi görevinden istifaya zorlanmıştı.
TARİH ÇARPITICILIĞINA BR’DEN TEPKİ
Grieger’in istifası BR tarafından hatalı bir karar olarak değerlendiridi ve durum sert bir şekilde protesto edildi. Ans Mommsen ile birlikte VW’nin Nazi dönemindeki durumunu, ilişkilerini, verdiği desteği araştırmış ve 1990 yılında firma tarihleriyle ilgili örnek alınacak bir araştırmaya imza atmıştı. Bu, hemen hemen hiçbir şeyin gizli kalmadığı tarihsel yaklaşım, VW’nin itibarı açısından oldukça önemliydi. Grieger, daha sonra tekelin Brezilya’da 1970’lerdeki diktatörlük döneminde yaptıklarını araştırmaya başlamıştı. Bu araştırmalara göre, VW, Brezilya’da diktayı desteklemiş, gizli haber alma örgütleriyle sıkı ilişki içinde olmuş, işkence merkezi Oban’a her anlamda katkı sunmuş, dikta sonrası da dönemin pisliklerinin gizlenmesi için çaba harcamıştı. Henüz tamamlanmayan araştırmanın Grieger’in istifası sonrası devam edip etmeyeceği henüz bilinmiyor.
En önemli soru ise, VW’nin Grieger öncesi tarih anlayışına dönüp dönmeyeceği. Önceleri tekel, tarihinin kirli yanlarını tamamen gizleyerek, kendini pohpohlayarak imajını iyileştireceğini düşünmekteydi. O zamanlar araştırmacılar, tekel yönetiminin onayı olmadan araştırma sonuçlarını açıklama hakkına sahip değillerdi. Yapılan açıklamalar, neredeyse VW basın temsilciliğinin kaleminden çıkmaktaydı. Böylesi bir tarih araştırmacılığında Grieger gibi eleştirel tarih anlayışına sahip birinin yer almayacağı kesin.
BİLİM İNSANLARI KAYGILI
Bilim insanları, Grieger olayına öfkeli ve ortaya çıkabilecek sonuçlardan endişeli olduklarını açıkladılar. Yapılan açıklamada, VW ve ondan örnek alabilecek bazı tekellerin Nazi dönemiyle yüzleşme sonucu öğrendiklerini bir çırpıda kenara atabilecek olmalarından kaygı duyulduğu belirtildi. Tarihçiler olarak bir firmanın tarihi kendi istediği gibi yazmasının kabul edilemeyeceği hem insanlık hem de Almanya’daki bilim özgürlüğü açısından geri adım olduğu belirtildi. (YH)
