Yücel ÖZDEMİR
Köln
Doğu Akdeniz’deki doğal gaz kaynaklarına bağlı olarak yaşanan Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs arasında yükselen gerilim, özellikle Avrupa’da dikkatle izleniyor.
AB üyesi Yunanistan ve Kıbrıs ile AB aday üyesi Türkiye arasında muhtemel bir savaş, Atina ve Ankara’yı ziyaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Haiko Maas’ın değişiyle “felaket” olarak nitelendiriliyor.
Bu nedenle Almanya, iki ülke arasında bir süredir hem kapalı kapılar arkasında hem de açıktan diplomasi yürütüyor. Diğer AB ülkeleriyle kıyaslandığında Almanya’nın bir savaşın çıkmaması için yoğun bir gayret içerisinde olduğu söylenebilir. AB içinde diğer önemli bir ülke olan Fransa, askeri ve siyasi olarak açıktan Yunanistan ve Kıbrıs’a destek verirken, Almanya ısrarla diyalogdan yana bir tutum takınıyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel, geçen hafta yazlık konutunda ziyaret ettiği Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a da sorunun diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini vurguladı.
Haiko Maas’ın Atina ve Ankara’yı bu çerçevede ziyaret ettiği belirtiliyor. Zira Maas da her iki başkentte mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmelerde diyalog kapılarının açık tutulmasını ve doğrudan görüşmenin önünün kapatılmamasını istedi. Alman basınında yer alan haberlere göre Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikolaos-Georgios Dendias, Türkiye’nin tehditlerine son vermesi durumunda buna hazır oldukları mesajını verdi. Dendias’ın görüşme sırasında Yunanistan’ı “Avrupa sınırı” olarak tanımlaması elbette dikkat çekici. Asıl olarak, AB’nin Türkiye karşısında Yunanistan’a destek vermesini istiyor. Maas da görüşme sırasında biçimsel de olsa AB’nin üye ülke Yunanistan’ın yanında olduğunu tekrarladı.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun görüşme sırasında Merkel’e ara buluculuk girişimleri nedeniyle teşekkür etmesi, diyalog kapısını, belli şartlarla açık bırakması, Almanya’yı karşısına almak istememesi olarak görülebilir.
Maas’ın iki başkente ziyaretinin arkasında ayrıca perşembe ve cuma günleri yapılacak AB dışişleri bakanları konferansı da var. Konferansın birinci gündemi Belarus, ikinci gündemi ise Akdeniz’deki gelişmeler. Yunanistan ve Kıbrıs, toplantıya Türkiye’ye yönelik yaptırım kararlarının alınması talebiyle katılıyor. Toplantının kendisi karar mekanizması olmadığı için bu konuda somut bir adım atılmayabilir, ancak AB’nin bundan sonra nasıl bir yol haritası izlemesi gerektiği konusunda tartışmalar yürütülecek. Alman gazetelerinde yazılanlara bakılırsa Yunanistan ve Kıbrıs’ın taleplerini destekleyen epey ülke var. Ancak Almanya, Türkiye’yi dışlamadan, diyalogla bir çözümün bulunmasında ısrar edecek.
ALMANYA, ABD’DEN ROL ÇALDI
Türkiye ile Yunanistan arasındaki “Kıbrıs sorunu” yıllardır var olan bir gerilim. Bu tansiyon bazen azalsa da hiçbir zaman sıfırlanmadı. Egemen sınıflar da bu gerilim üzerinden sürekli halklar arasında ön yargıları körükledi.
ABD özellikle Türkiye’nin Kıbrıs Harekatını başlattığı yıllarda savaş dönemine giren her iki ülke arasındaki ilişkilerde dengeleyici ülke olma özelliğini taşıyordu. Soğuk Savaş yıllarında “NATO’nun güney kanadı” rolü verilen Türkiye ve Yunanistan’ın sürekli savaş halinde olması nihai olarak planların hayata geçmesini de engelledi. Aynı zamanda NATO üyesi iki ülkeyle belli bir plan dahilinde ilişkilerini sürdüren ABD, çatışma ve gerilimin belli bir seviyede kalması için gayret sarf etti ve bunu kısmen de başardı.
Son birkaç aydır iki ülke arasında yükselen tansiyon karşısında ABD’nin ciddi bir politika geliştirmediği anlaşılıyor. Bu durumu fırsata çeviren Almanya, ABD’den rol çalarak, Türkiye ile Yunanistan ilişkilerinin belli bir denge üzerinde sürmesi için ara buluculuk rolü üstlenmiş durumda.
BELİRLEYİCİ OLAN EKONOMİK VE ASKERİ İLİŞKİLER
Almanya’nın böylesi bir politika izlemesinin elbette nedenleri var. Bunun başında Türkiye ile olan ekonomik ve askeri ilişkiler geliyor. Türkiye’ye doğrudan yatırım konusunda ilk sırada yer alan Almanya, aynı zamanda Türkiye’ye en fazla silah satan da ülke konumunda. Son verilere göre 7 bin 400 Alman firması Türkiye’de faaliyet yürütüyor. Her iki ülke arasında ticaret hacmi 35 milyar avroya yakın. Keza bugün Türkiye’nin Akdeniz ve Ege’de Yunanistan’a karşı kullanacağını ifade ettiği savaş gemileri ve denizaltıların çoğu Alman Blom Voss ve HDW Kiel firmaları tarafından üretildi.
Hacim olarak aynı düzeyde olmasa da Almanya’nın Yunanistan ile de iyi ekonomik ilişkileri bulunuyor. Keza Yunan donanmasının kullandığı savaş gemileri ve denizaltılarının çoğu da Almanya’da üretildi. Özetle her iki ülkeyle iyi ekonomik ve askeri ilişkilere sahip Almanya sadece taraflardan birisinden yana tutum almamaya, ara buluculuk misyonunu korumaya devam edecek.
