Volkswagen’de (VW) imzalanan “işyeri güvenlik sözleşmesinin” faturası işçiler için ağır olacak: 2027 yılına kadar ücretler donduruldu, izin parası ve ikramiyeler kesiliyor, çalışma süreleri uzatılıyor, 35 binden fazla iş sahası kalıcı olarak yok ediliyor, meslek eğitim yerlerinin sayısı azaltılıyor. Kiralık işçiliği düzenleyen sözleşmeyle ilgili bilgi verilmedi. IG Metall’e göre tüm bunlar “bir mucize”, VW yönetimine göre ise, “orta vadede yıllık 15 milyar euro tasarruf edilmesinin temeli”
SERDAR DERVENTLİ
IG Metall 20 Aralık günü yaptığı açıklamada, 70 saat devam eden maraton görüşmelerden sonra Hannover’de bir “Noel mucizesi*” yaşandığını ve bunun “VW üretim tesislerini güvenceye aldığını” ileri sürdü. Aynı gün yapılan Volkswagen (VW) tekelinin açıklaması daha gerçekçiydi: “Müzakerelerde üç önceliğimiz vardı: Almanya’daki tesislerde kapasite fazlasını azaltmak, işgücü maliyetlerini düşürmek ve geliştirme maliyetlerini rekabetçi bir düzeye çekmek. Her üç konuda da kabul edilebilir çözümler elde ettik.“
VW NE İSTİYORDU?
VW yönetimi Eylül başında yürürlükte olan dört önemli sözleşmeyi** feshederek bütün VW işçilerine ve IG Metall’e resmen meydan okumuştu. Bu sözleşmelerin başında 2029 yılına kadar geçerli olan iş sahalarını güvenceye alan “Gelecek toplu sözleşmesi” geliyordu. Buna göre VW tekeli işletme gerekçelerini ileri sürüp işçi çıkaramıyordu.
Feshedilen sözleşmelerin yeniden görüşülmesi için VW yönetimi öncelikle, ücretlerin yüzde 10 kesilmesini, üç fabrikanın kapatılmasını (30 bin işçinin çıkarılması), Toplu sözleşmelerle güvenceye alınmış ikramiye vb. ödeneklerinin kaldırılmasını ve halen 1.400 olan meslek eğitim yeri sayısının 600’e düşürülmesinin kabul edilmesini ve kiralık işçilerin ücret ve çalışma koşullarını kötüleştirilmesini dayattı.
“BU SİZE PAHALIYA PATLAR”
VW’nin bu tutumunu, “şimdiye kadar görülmemiş bir provokasyon” olarak değerlendiren IG Metall ve Genel İşyeri Temsilciliği (GBR), “fabrikaların kapatılmasına, kitlesel işten atmalara ve ücretlerin kesilmesine izin vermeyeceğiz” diye açıklama yaptılar.
Sendika adına VW ile görüşmeleri sürdüren IG Metall Aşağı Saksonya Başkanı Thorsten Gröger, 10 Eylül günü yaptığı açıklamada***, “Genel olarak Volkswagen’in hamlesi tamamen kötü düşünülmüş görünüyor; sonuçta yeni maliyetler milyarları bulabilir. İstihdam güvencesini sağlayan sözleşmenin feshedilmesi eski düzenlemeleri etkinleştiriyor. Dört günlük çalışma haftası uygulanmaya başlamasıyla birlikte ücretler de sektör seviyesine çekilmişti. Ardından, 20 yıl önce, çalışma saatleri ücret denkleştirilmesi olmaksızın arttırıldı. Buna karşılık, toplu iş sözleşmesinde işten çıkarmalara karşı koruma kabul edildi. Eski düzenlemelerin geri getirilmesi, 4 günlük haftanın uygulamaya konulmasıyla yıllar önce kaldırılan mali avantajları geri getirecektir. Bunlar arasında tam ücret telafisi ile 35 saatlik bir hafta, saat başına beş dakikalık ek dinlenme süreleri, fazla mesai ve Cumartesi çalışmaları için daha yüksek ikramiyeler ile Noel ve bayram ikramiyeleri gibi özel ödemeler yer alıyor” dedi.
Gröger’e göre eğer IG Metall, yeni bir anlaşma imzalamazsa VW tekelinin harcamaları artacaktı.
IG METALL, VW’NİN KÂR HEDEFİNİ ONAYLADI
VW hissedarları uzun süredir Volkswagen markasının yüzde 2,5 düzeyindeki kâr marjının yeterli olmadığını ve bunun orta vadede yüzde 6-6,5’e çıkması gerektiğini ileri sürüyorlardı. Bu arada kâr marjının “yetersiz” olmasına karşın VW hissedarlarına 4,5 milyar euro kâr payı ödendiği de unutulmamalı.
İşyeri toplantılarında VW hissedarlarına milyarlarca euro kâr payı dağıtılmasını eleştiren IG Metall ve GBR, 20 Kasım günü yaptıkları açıklamada, “işçiler ücretlerden feragat etmeye hazırlar” dediler. IG Metall ve GBR’in hazırladığı bir “Gelecek Planı”nı (“Zukunftsplan”) kamuoyuna sundular. Buna göre ücretlerden yıllık 1,5 milyar euro düzeyinde bir miktar “Gelecek Fonuna” aktarılacak ve çalışma sürelerinin kısaltılması ve işten çıkarmaları “sosyal dengeli” (“sozial ausgewogen”) olması için harcanabilecekti.
IG Metall ve GBR, sundukları bu planla “tekelin kâr marjının yeterli olmadığı” görüşüne destek verdikleri gibi somut olarak bu hedefe ulaşılması için öneri getirmiş oldu!
AMAN NE MUCİZE!
Yeni bir “işyeri güvenlik sözleşmesinin” imzalanması VW işçileri için ne anlama geliyor diye bakıldığında tablonun felaket olduğunu görüyoruz: VW üç fabrika kapayıp 30 bin civarında işçiyi çıkarmak istiyordu. Şimdi Dresden’deki fabrika 2025’in sonunda kapanacak, Osnabrück’deki fabrikada 2027 yaz sonunda üretim bitecek – ondan sonra ne olacağı bilinmiyor-, 270 bin üretim kapasitesi olan Zwickau’da üretilen araçların bir bölümü 2027 yılına kadar Wolfsburg’a kaydırılacak ve 5 bin işçi “açıkta” kalacak! Tekel yönetimi, Wolfsburg’a kaydırılan üretimi karşılığında, diğer “yeni bir akü geri dönüşüm merkezi” ve “yeni iş olanlarının geliştirilmesini” vaat ediyor. Ve bu arada 2030 yılına kadar bütün fabrikalardan “35 binden fazla” işçi “sosyal dengeli” çıkarılmış olacak!
Aşağı Saksonya Başbakanı Stephan Weil’in (SPD) NDR’e verdiği demeçteki işten çıkarılacakların sayısıyla ilgili şu sözleri çok çarpıcı: “İşten çıkarılacakların yaklaşık üçte ikisi planlanmıştı, yaklaşık üçte biri ise yeni kararlaştırıldı.” Açıklamalarda ayrıca “35 binden fazla” işçinin çıkarılacağından söz edilmesine karşın bu “fazlanın” ne kadar olduğu konusunda bir açıklama yok!
Ayrıca işçilerin tazminat veya erken emeklilikle işten çıkarılmasının işçiler açısından hiçbir yanı “sosyal dengeli” değil! Sonuçta bu iş sahaları gelecek nesil işçi ve emekçiler için kalıcı olarak yok ediliyor!
VW tekeli toplu sözleşmelerle güvenceye alınmış “ikramiye vb. ödeneklerinin kaldırılmasını” talep ediyordu. Bu da yerine getirildi: Yıllık ikramiyenin ikinci ödemesi ilk iki yıl tam kesilecek ardından kademeli olarak yükseltilecek. İzin parası da iki yıl tam kesilecek ardından kademeli olarak sadece IG Metall üyesi işçiler için yükseltilecek. Ayrıca işçilerin ücretleri de uzun yıllar dondurulacak! Böylece işçilerin ücret kayıpları yüzde 15 ila 20 arası olacak.
Meslek eğitim yerlerinin sayısı da bin 400’den 650’ye düşürülecek! Kiralık işçilerin çalışma ve ücretlerini düzenleyen sözleşmeden ise tek bir kelime dahi edilmiyor!
Bütün bunların karşılığında ise daha önce 2029 yılına kadar geçerli olan “işyeri güvenlik sözleşmesi” sadece bir yıl daha uzatıldı: Sözleşme 2030 yılına kadar geçerli olacak!
SALDIRILARIN DEVAMI YOLDA!
VW’deki hak gasplarının ve işten atmaların bununla sınırlı olduğunu düşünenler yanılıyor. VW markasının şefi Thomas Schäfer 22 Aralık günü Bild gazetesine verdiği demeçte, her fabrikanın teste tabi tutulacağını ve sadece “hedeflerine ulaşan” fabrikaların yeni modeller ve yatırımlar alacağını söyledi. Bu da VW’de fabrikaların birbirlerine karşı kullanılacağını ve işçilere şantaj yapılacağını anlamına geliyor.
Ayrıca tekelin elektro araç planlarının tutacağının da güvencesi yok. 2024 ortasına kadar VW değişik fabrikalarında üretilen “ID” modellerinden 100 bin adet değişik otoparklarda depolanıyor. Bundan sonra bu elektro araçlarda piyasada alıcı bulamazsa ne olacağı ortada: Bu kez tazminatsız işten atmalar gündeme gelecek.
Dolayısıyla VW’de imzalanan sözleşme “mucize” falan değil resmen gasp – hem de devamı gelecek olan bir gasp!
* Türk Dil Kurumu (TDK), “mucize” kelimesini şöyle açıklıyor: Mucize kelimesi, olağanüstü, doğaüstü veya açıklanamayan bir olayı ifade eder. Mucize, bilimsel veya doğal yollarla açıklanamayan bir olay olarak kabul edilir.
** Feshedilen sözleşmeler: 1. “Geleceğin ve istihdamın sürdürülebilir şekilde güvenceye alınması toplu sözleşmesi” (“Gelecek toplu sözleşmesi” – “Zukunftstarifvertrag”), 2. “SözleşmeARTI” (“TarifPlus”), 3. “Meslek Eğitim Toplu Sözleşmesinin” 6. ve 18. Maddeleri (“§6 und 18 des Ausbildungstarifvertrags”) ve 4. Olarak, Kiralık işçilerin ücret ve çalışma koşullarına ilişkin toplu sözleşme (“Tarifvertrag über die Vergütung und Einsatzbedingungen von Zeitarbeitnehmern”)
*** Açıklamanın tam metni için bkz.: www.igmetall-nieder-sachsen-anhalt.de/home-aktuelles/news-details/ig-metall-will-betriebsbedingte-kuendigungen-bei-vw-ab-mitte-2025-verhindern
