Bielefeld Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, yapay zekanın kadın erkek ayrımcılığı yaptığını tespit ederek cinsiyet ayrımcılığının etkilerinin neden daha kolay belirlenemediği ve algoritmanın değiştirilemediğini araştırdı. Varılan sonuç farklı cinsiyet, etnik köken ve engellilerden oluşan ekiplerin, yapay zeka geliştirilirken ayrımcı etkilerle mücadeleye yardımcı olabileceği oldu..
Pratik örnekler, yapay zekanın karar verme yeteneğinin cinsiyet ayrımcılığı açısından sorunlu olduğunu ortaya koyuyor: Örneğin, bir robot, işe alım sırasında kadınların özgeçmişlerini dikkate almadı. Sosyal medyadaki iş ilanları söz konusu olduğunda, yapay zeka açıkça cinsiyetler arasında ayrım yaptı: Teknik meslek dallarını erkeklere daha sık önerdi. Ekip, „Açıkçası, teknik mesleklerde erkeklerin sayısal üstünlüğü, yapay zekanın gelecekte de durumun böyle olacağına inanmasına neden oluyor“ diye yazıyor.
Ekonomi bölümü profesörü Sascha Pilgerat da, „Birçok ekonomik sektörde, özellikle de büyük teknoloji şirketlerinde, geliştirme ekiplerini ağırlıklı olarak erkekler oluşturduğu için yapay zeka teknolojilerinde cinsiyet yanlılığı gözlemlenebilir“ diyor. Örneğin yapay zeka eğitim verilerinde çalışan kadın sayısının az olması ses, konuşma ve yüz tanıma sistemlerinin performansını etkiliyor.
Öğrencilerle değişik çalışma gruplarında yapılan tartışmaları analiz eden araştırmacılar, yapay zekayı daha adil ve daha eşit hale getirebilecek beş kategori ortaya çıkardı: „Ayrımcılıktan korunma“, „Bilgi ve eğitim“, „Cinsiyet farklılıkları (sosyalleşme ve stereotipler)“, „İletişim ve kullanılabilirlik“ ve „Şeffaflık ve yeni düzenlemeler“.
KADINLAR YETERİNCE TEMSİL EDİLMİYOR
Çalışma grupları en yoğun şekilde „cinsiyet önyargısı“ olarak adlandırılan konuyu, yani eğitim verilerindeki cinsiyetle ilgili kalıplaşmış yargılardan ve önyargılardan kaynaklanan sistematik çarpıklığı tartıştı.
Yoğun olarak bir konuya odaklanan gruplar genellikle yapay zekayı „erkek egemen“ olarak görüyordu. Çalışmalar ayrıca yapay zeka hakkındaki bilginin eşitsiz bir şekilde dağıldığını da gösterdi: Erkekler konuyu kadınlara göre daha derinlemesine inceliyor ve becerilerini daha yüksek derecelendiriyor. Araştırma, „Bu eşitsizlikler yalnızca kadınların fırsatlarını ve kariyer olanaklarını etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda yapay zeka da dahil olmak üzere teknolojilerin geliştirilme ve kullanılma şekli üzerinde de önemli bir etkiye sahip“ diyor. Ayrıca yapay zeka konusundaki yetersiz bilgi, kadınların yapay zekayla daha az ilgilenmesine ve onu daha az kullanmasına yol açtı. Sonuç olarak bu durum kadınların gelişim süreçlerine katılımını engelliyor ve cinsiyet farkı devam ediyor.
TEKNOLOJİ ALANINDA AZ TEMSİLİYET
Yapay zekaya olan ilgi çoğu zaman onun hakkındaki bilgiye bağlı. ‚Kadınların teknolojiyle ilgilenmedikleri ve daha az yetenekli oldukları‘ yönündeki önyargılar muhtemelen kadınların teknoloji alanında kariyer seçme olasılığını azaltıyor; bu da geliştirme ekiplerinde daha az kadının olmasına yol açıyor. Bu nedenle öğretmenlerin okullarda daha duyarlı olmaları ve teknoloji alanında kadınların daha iyi desteklenmesi gerekmekte. „Ayrıca kadınların erken aşamada AI uygulamalarının geliştirilmesine dahil edilmesi ve işyerinde eşitliğin sağlanması için net kurallar oluşturulması gerekiyor.
Şirketler ayrıca kadın çalışanların yapay zeka sistemlerine erişiminin erkek çalışanlarınınkinden farklı olabileceğini de unutmamalı.
ARAÇ KREDİLERİNDE BİLE AYRIMCILIK
Yapay zeka sistemleri banka kredilerinde de kadınları dezavantajlı hale getiriyor. Yapılan bir araştırma şunu gösteriyor: Kadınlar araba kredilerine çok daha fazla para ödüyor.
Birçok banka kredi verirken yapay zekayı (AI) kullanıyor. Bazıları, belgeleri daha hızlı yakalayarak uygulama işlem süresini azaltmak için yapay zekayı kullanırken diğerleri ayrıca bir kredinin onaylanıp onaylanmayacağına yapay zeka tarafından karar verilmesine izin veriyor. Yapay zeka kullanımı ise, araç kredileri söz konusu olduğunda kadınları dezavantajlı duruma sokuyor. (YH)
