Almanya’nın üç aşamalı elemeci eğitim sisteminin en azından eyalet düzeyinde değiştirilmesi için Hamburg’da atılan ilk adım başarısızlıkla sonuçlandı. İlkokul süresinin dört yıldan altı yıla çıkarılması için CDU-Yeşiller hükümetinin aldığı, sendikalar, Sol Parti ve SPD tarafından da desteklenen reform önerisi, mevcut durumun sürmesini isteyen muhafazakar orta ve zengin kesimlerin engeli ile karşılaştı.
18 Temmuz’da yapılan halkoylamasında, başını Hamburg’un zenginlerinin çektiği inisiyatif, farklı sosyal kökenden gelen öğrencilerin altıncı sınıfa kadar birlikte ders görmesi yönündeki hükümet önerisine karşı geniş bir kampanya başlattı. Reform yanlıları ise kararı destekleyen çevrelerin sayısının fazlalığının verdiği rehavetle güçlü bir çalışma yürütmeyince, elemeci ve eşitsiz okul sisteminde bir iyileştirme anlamına gelen değişiklik hayata geçemedi. Eğer hükümetin hazırladığı yasa uygulansaydı, ilkokul öğrencileri 4 yerine 6 yıl birlikte okuyacaklar ve bundan sonra farklı okul türlerine ayrılacaklardı.
Dördüncü sınıftan itibaren öğrencilerin Gymnasium, Realschule, Hauptschule’ye ayrılması asıl olarak zengin çocuklarının daha kaliteli okul türü Gymnasium’a, yoksul çocuklarının ise hiçbir geleceği olmayan Haupschlschule ya da üniversite şansı olmayan diğer okul türlerine gitmesi anlamına geliyor. Yüzyılı aşkın bir süredir zenginlerin çocuklarına tanın ayrıcalıktan vazgeçmek istemeyen Hamburg’un zenginleri günlerde farklı sınıfsal kökenlerden gelen çocukların 6. sınıfa kadar birlikte ders görmesine tahammül bile etmek istemedi. Ve kendileri için ayrıcalık olan köhnemiş eğitim sisteminin devam etmesi için elinden geleni yaptı.
1 milyon 200 bin Hamburglu seçmenin çağrıldığı referandumda toplam 480 bin oy kullanıldı. Bunların 430 bini önceden mektupla kullanılırken, geri kalanı sandıklara atıldı. Referandumun geçerli sayılması için en az 247 bin 335 bin oyun kullanılması gerekiyordu. Bu barajı aşan reform karşıtları kullanılan oyların 276 bin 304’ünü aldı. Reform yanlıları ise 218 bin 65’de kaldı.
Bu sonuca göre, Almanya’da CDU ve Yeşiller arasında ilk kez Hamburg’da kurulan koalisyon hükümetinin en önemli vaatlerinden birisinin hayat bulmayacağı kesinleşmiş oldu.
Sol Parti, seçim sonuçlarını “kaçırılan büyük bir şans” olarak değerlendirdi. Reform karşıtlarının başarılı olması, referanduma katılım oranının düşük olmasına bağlanıyor.
Reform karşıtlarının bu kadar yüksek oy almasında koalisyonun büyük ortağı CDU içinde bir kesimin eğitim reformuna karşı çalışması da rol oynadı.
Eyalet Başbakanı Ole von Beust ve diğer bakanlar, hükümet protokolünün bir gereği olarak okul sisteminde reform yapılmasını savunurken, parti yönetimi buna karşı çıktı ve aleyhte kampanya yürüttü.
Parti içindeki bu çatışma, sonunda eyalet başbakanı Ole von Beust’un görevinden istifa etmesine yol açtı.
Mevcut elemeci eğitim sisteminin değiştirilmesine karşı çıkan sermaye kesimleri ve muhafazakar çevreler, sandıktan çıkan sonucun ülkenin diğer eyaletleri için de bir mesaj olduğunu ileri sürerek, genel bir değişikliğe karşı olduklarının mesajını verdiler. Bununla da kalmayarak, örneğin Kuzey Ren Vestfalya’da olduğu gibi, bu yönde atılmak istenen adımların başarısızlıkla sonuçlanacağının mesajını verdiler.
Halbuki, yapılan uluslararası araştırmalar Almanya’da eğitimde başarının sosyal kökene bağlı olduğunu, dolayısıyla zenginlerin çocuklarının iyi okul tiplerine, yoksulların ve göçmenlerin çocuklarının da genellikle kötü okul tipine gönderildiğini defalarca ortaya koydu. Her okul biçiminin bir sosyal sınıfa tekabül ettiği, bu yüzden de başarıyı ailenin gelir durumuna endeksleyen sistemin değişmesi gerektiği sendikalar da savunuyor. Ama, Alman burjuvazisi ısrarla eğitimdeki başarının sosyal kökene bağlı olarak kalmasını istiyor ve bundan vazgeçme niyetinde olmadığını gösteriyor.
SİYAH-YEŞİL’İN SONU MU?
Bir araya gelerek koalisyon kurmalarına bir zamanlar kesinlikle ihtimal verilmeyen CDU ile Yeşiller’in Hamburg’da ilk kez eyalet düzeyinde ortaklık kurmaları siyaset sahnesinde yeni bir koalisyon modeli olarak değerlendirilmiş ve bunun ülke geneli için de geçerli olabileceği dile getirilmişti.
Bu modelin devamı olarak da Yeşiller, Saarland eyaletinde Sol Parti’nin dışarıdan desteğini alarak SPD ile bir azınlık hükümeti kurmaya yanaşmamış, CDU ve FDP ile ortaklık kurmuştu.
Ancak, Hamburg’daki referandum sonucu ve von Beust’un istifasından sonra “Siyah-Yeşil” modelinin tutmadığına dair değerlendirmeler ağırlık kazanmaya başladı. Yeşiller, referandumdan hemen sonra sonucun “ağır bir yenilgi” olduğunu belirterek, ortaklıktan çekilebileceğinin mesajını verdi. Bu durumda, Sol Parti’nin dışarıdan desteğiyle SPD-Yeşiller ortaklığı ya da büyük koalisyon (CDU-SPD) yeniden gündeme gelebilir.
REFERANDUMDAN REFERANDUMA FARK VAR!
Hamburg’da eğitim sisteminin değiştirilmesi için iki yıl önce de “Herkese tek okul” talebiyle bir referandum yapılmıştı. Sendikalar ve “sol” partilerin desteklediği bu referandumda da istenilen başarı elde edilememiş ve elemeci eğitim sisteminin devam etmesini isteyen muhafazakar-sermaye çevreleri başarı elde etmişti.
Hastanelerin özelleştirilmesine karşı yapılan referandumda ise özelleştirme karşıtları yüzde 76 ile başarı elde etmişlerdi. Ancak halkoyu ile alınan bu karar eyalet hükümeti tarafından kabul edilmemiş ve yürürlüğe konulmamıştı.
Bu da referandumlardan çıkan sonuçların tamamen hükümetin tasarrufunda olduğunu gösteriyor. Özelleştirmeye karşı alınan kararı tanımayan, elemeci eğitim sisteminin devamını içeren kararı ise hemen tanıyan hükümetin tavrı, aslında referandumların göstermelik olduğunu gösteriyor.
Buna rağmen, Hamburg ve diğer eyaletlerde gelirinden bağımsız olarak herkese eğitimde şans eşitliği talebi için mücadele bundan sonra da devam edecek. Bugün referandumla reddedilen çağ dışı elemeci eğitim sistemine karşı protesto ve tepkilerin devam etemsi bekleniyor. HAMBURG YH
Gerici eğitim sistemi er geç gidecek
Klaus Bullan*
Eğitim reformu karşıtları kazandı: Öğrencilerin dördüncü sınıftan itibaren farklı okullara gönderilmesine devam edilecek. Bu durum hem adil değil hem de pedagojik açıdan yanlış. Almanya, dünya çapında tek ülke olarak böyle bir sistemi sürdürüyor. Hamburg’un bu gerici okul politikasından modern eğitim sistemine geçişte Almanya çapında örnek olma şansı vardı. Ne yazık ki Walter Scheuerl korkuları körükleyen kampanyasıyla bunu engelledi. “Wir wollen lernen” adlı gerici inisiyatifin zengin sözcüsü kampanya sürecinde açtığı davalarla güvensizlik ve korku yaydı. Söz konusu olan, kişisel etki ve ayrıcalıklarının devamının sağlanmasıydı. Biz de böylece, ayrıcalıklı tabakaların halk oylamasını kendi güçlerini korumak, sağlamlaştırmak ve bu emellerine erişmek için halkı araç olarak kullanmak konusunda ne kadar maharetli olduklarını görmüş olduk.
Halkın çoğunluğunun, Elbfilarmoni, HSH-Nordbank, anaokulu ve kreşlere ödenen paranın arttırılması, Noel Parası’nın kaldırılması ve eyalet bütçesinde emekçilere yönelik kısıtlamalar nedeniyle hükümet politikasından hoşnut olmadığı biliniyor. Bu nedenle halk oylamasında esas olarak hükümet politikası protesto edildi. Kampanya sürecinde öğrenci, öğretmen, veli, sendikacı ve değişik inisiyatif üyelerinden oluşan binlerce kişinin halk arasında eğitimdeki adaletsizliği ve çözüm önerilerini tartıştırması oldukça önemliydi. Gelinen yerde geri adım atılması imkansız, er ya da geç tüm çocukların uzun süre bir arada öğrenim göreceği eğitim sistemi gerçekleştirilecek. Şimdiki eğitim sisteminin değişmesi gerektiğini Hamburg’la ilgili Pisa sonuçları gösterdi.
*GEW (Eğitim ve Bilim Sendikası Hamburg Şube Başkanı)
Eyaletlerde okul sistemi
Yeni eyaletler olan Mecklenburg Vorpommern, Brandenburg, Sachsen-Anhalt, Sachsen ve Thüringen eyaletlerinde geleneksel olarak Hauptschule yok.
Schleswig-Holstein, Saarland, Hamburg, Berlin ve Rheinland Pfalz eyaletlerinde Hauptschule kaldırıldı. Bremen, Niedersachsen, Bayern, Hessen, Nordrhein-Westfalen, Baden-Württenberg eyaletlerinde ise Hauptschule varlığını sürdürüyor ama tek tek yerlerde Real ve Hauptschuleler koordineli eğitim sürdürüyor. Değişik eyaletlerde öğrencilerin birlikte eğitim gördüğü süre ise şöyle: Bremen: 4, Niedersachsen: 4, Bayern: 4, Berlin: 6, Schleswig-Holstein: 4, Saarland: 5, Hamburg: 4, Rheinland Pfalz :4, Hessen: 4. Nordrhein-Westfalen: 4, Baden-Württenberg: 4, Mecklenburg Vorpommern: 4-6, Brandenburg: 6, Sachsen-Anhalt: 4, Sachsen: 4, Thüringen: 4.
