Almanya’daki yasal asgari ücretin düzeyiyle ilgili tartışmalar devam ediyor. Fakat bu tartışmalarda asgari ücretin insanca yaşamaya yeterli olup olmadığı üzerine pek fazla durulmuyor. “İnsanca bir yaşamı mümkün kılan bir asgari ücret” konusu Asgari Ücret Komisyonu’nun gündemine hiç girmedi – sendika temsilcileri de bunu bu şekilde gündeme getirmediler. Bugün “çalışan işçiler için insan onuruna yaraşır düzede bir ücret” talebinin ileri sürülmesi işçi sınıfı için birçok açıdan son derece önemli. Diğer yarda böyle bir ücretin aynı zamanda emeklilik dönemi için de önemli olduğunu gözden kaçırmamak gerekiyor.
Almanya genelinde 6,4 milyon işçi 12,82 euro düzeyde asgari ücretle geçimlerini sağlamaya çalışıyorlar. Yaklaşık aynı sayıda işçi ise “istisna” durumlarından dolayı asgari ücretin altında ücret alıyorlar.
NE ÖLMEYE NE DE YAŞAMAYA YETEN BİR ÜCRET!
2013 yılında dönemin Sol Parti Meclis Grubu, hükümete verdiği bir soru önergesinde “yeterli asgari ücretin düzeyi bilimsel olarak ne olmalı” sorusunu yöneltmişti. Soru önergesine 2011 verilerine göre verilen yanıtta, “yaşamı idame ettirmek için gerekli olan yasal asgari ücret 13,61 euro düzeyindedir” denilmişti.
Aradan 12 yıl geçmesine karşın asgari ücret bu miktarın altında. Hükümet asgari ücretin 2026 yılında 13,90’a çıkması için onay verdi. 2013 – 2024 arası günlük ihtiyaçlar için harcanan miktar yüzde 39 oranında arttı. Yasal asgari ücret 2013 yılında 13,61 euro düzeyinde olsaydı bu miktarın 2024 yılında 19 euro düzeyinde olması gerekirdi.
Hükümetin planlarına göre yasal asgari ücret 2027 yılında 14,60 euroya çıkacak. “Yaşamak için çok az, ölmek için çok fazla” * olan bu miktar milyonlarca işçinin emeklilik dönemini de belirliyor.
45 SENE SONRA NE OLACAK?
45 yıl boyunca “ortalama ücret” üzerinden prim ödemiş bir işçi için standart emekli maaşı, 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren brüt 1.835,55 euro olacaktır. Bu rakam, 40,79 euroluk mevcut “emekli maaşı değerine” dayanmaktadır. Bu işçinin net emeklilik maaşı ise 1.615,28 euro (yüzde 12 sağlık ve bakım sigortası için kesilecek) olacak.
Belirtildiği gibi; 1615 euro düzeyinde net bir emeklilik maaşına ulaşmak için 45 yıl boyunca aralıksız ortalama ücret üzerinden çalışılmış olması gerekiyor. Almanya’da çalışılan her yıl için elde edilen ücrete bağlı olarak emeklilik puanı veriliyor. Alman Emeklilik Sigortası (DRV) verilerine göre Ocak 2025’ten itibaren ortalama yıllık ücretler 50 bin 493 euro düzeyindeydi ve emeklilik maaş değeri ise 40,79 euroydu.
Bugün 15 euro asgari ücretle 45 sene çalışılmış biri emekliliğe ayrıldığında aylık brüt emekli maaşı 1.136,02 euro oluyor ve sağlık ve bakım sigortası kesildikten sonra eline net olarak sadece 999,70 euro düzeyinde bir maaş kalıyor (örnek hesaplama kutusuna bkz.). Ancak resmi verilere göre 2025 yılında net yoksulluk sınırı 1.380 euro düzeyindeydi. Yani 15 euro asgari ücret yaşlılıkta yoksulluk anlamına geliyor.
YAŞLILIKTA YOKSULLUĞUN OLMAMASI İÇİN ASGARİ 21 EURO SAAT ÜCRETİ
Çalışırken görece iyi bir ücret ve yaşlılıkta iyi bir emeklilik maaşı için yasal asgari ücretin 21 euro olması gerekiyor. Vergi sınıfı 3 olan evli bir işçi bu asgari ücretle brüt 3.645,60 euro, net ise 2.733,88 euro elde eder. İşçimizin yoksulluk sınırının üzerinde emeklilik maaşı alabilmesi için ise işçinin 45 yıl boyunca aralıksız 21 euro saat ücretiyle çalışmış olması gerekirdi. Bu durumda işçinin brüt emekli maaşı 1.590,32 euro ve net emekli maaşı ise 1.399,48 euro olacak.
Şüphesiz bu çok mükemmel bir varsayım; Hangi işçi aralıksız 45 sene insanca yaşama yetecek düzeyde bir ücretle çalışabilecek konumda. Fakat burada gösterilmek istenen insanca yaşama yetecek düzeyde bir ücret ve yaşlılıkta yoksulluğun çekilmediği bir maaş elde edebilmek için asgari ücretin belirtilen düzeyde olması gerekiyor.
Tabi işsizlik dönemleri, hastalık dönemleri, çocuk ve yaşlı bakımı gibi dönemlerde gözetildiğinde bu miktarında yeterli olmayacağı söylenebilir. Fakat iyi bir ücret ve iyi bir emeklilik maaşı için bütün bunlar gözetilmeli – aksi takdirde baştan yetersiz bir ücrete ve emeklilik maaşı dayatmasına boyun eğilmiş olur.
* “Yaşamak için çok az, ölmek için çok fazla” (“Zum Leben zu wenig, zum Sterben zu viel”) deyimi Almanya’da genellikle mali zorluklar veya yoksulluk deneyimleriyle bağlantılı olarak çok yaygın kullanılır.
Örnek hesaplama
15 € asgari ücret ile emeklilik maaşı
Aylık ücret
15 € x 40 saat x 4,34* = 2.604 € brüt
Yıllık ücret
2604 € x 12 Ay = 31.248 €
1 yıllık ücret karşılığı emeklilik puanı (EP) hesaplanması
31.248 € : 50.493 € = 0,6189 EP
45 yıllık EP hesaplanması
0,6189 EP x 45 yıl = 27,8505 EP
45 yıl sonra kesinti olmaksızın aylık brüt emekli maaşı hesaplaması
27,8505 EP x 40,79€ = 1.136,02€ brüt aylık emekli maaşı
45 yıl sonra aylık net emekli maaşı hesaplaması
1.136,02€ – %12** = 999,70€
* Bir aydaki ortalama hafta sayısı (52:12=4,333)
** Emeklilerden sağlık ve bakım sigortaları için yüzde 12 katkı payı kesiliyor.
ASGARİ ÜCRET VE EMEKLİ MAAŞI TABLOSU
Asgari 45 yıl sonra aylık 45 yıl sonra aylık
Ücret brüt emekli maaşı net emekli maaşı*
15€ 1.136,02€ 999,70€
16€ 1.211,27€ 1.065,92€
17€ 1.287,45€ 1.132,96€
18€ 1.363,07€ 1.199,50€
19€ 1.438,89€ 1.266,22€
20€ 1.514,51€ 1.332,77€
21€ 1.590,32€ 1.399,48€
22€ 1.666,13€ 1.466,19€
* Emeklilik maaşlarından yüzde 12 düzeyinde sağlık
ve bakım sigortası kesintileri yapılıyor
