Anja KRÜGER / TAZ
Almanya’da hükümet enerji şirketi Uniper’i devraldı. Gaz vergisinin geleceği ise belirsiz. Enerji şirketi Uniper’in devletleştirilmesinin ardından tartışmalı gaz vergisinin nasıl uygulanacağı konusunda federal hükümette anlaşmazlık var. Bununla birlikte, 1 Ekim’de uygulamaya girecek ve en azından Uniper’in devletleştirilmesi tamamlanana kadar yerinde kalacak. Federal Ekonomi Bakanı Robert Habeck (Yeşiller), çarşamba günü yaptığı açıklamada, bunun yaklaşık üç ay süreceğini söyledi.
Devletleştirme ile federal hükümet gaz arzını güvence altına almak istiyor. Uniper, Rus gaz teslimatlarının olmaması nedeniyle zor durumda kaldı. Şirket, teslimat taahhütlerini yerine getirebilmek için muazzam meblağlarda para karşılığında yedek gaz satın almak zorunda. Bir iflastan sonra, sözleşmelerin yeniden müzakere edilmesi gerekecekti; enerji piyasalarındaki durum göz önüne alındığında yönetilemez bir riskti bu.
Federal hükümet, 8 milyar avroluk bir sermaye artışı ve önceki Finlandiyalı çoğunluk hissedarı Fortum’dan yaklaşık 500 milyon avro değerindeki hisse blokunun devralınmasından sonra Uniper’in yüzde 99’unu alacak. Fortum, Uniper’e verilen 8 milyar avroluk krediyi geri aldı. Federal hükümet ayrıca daha fazla kredi yükümlülüğü üstleniyor.
Uniper ve diğer enerji şirketlerine mali destek sağlamak için federal hükümet, müşterilerin ödemesi gereken bir gaz vergisine karar verdi. Bunun 34 milyar avro getirmesi gerekiyor. İlk düzenlemeye yönelik eleştirilerin ardından, Federal Ekonomi Bakanlığı, kabinenin 28 Eylül’de kararlaştıracağı oylama taslağında bir revizyon yaptı. Buna göre kâr eden şirketlere para verilmeyecek. İlk on iki yararlanıcıdan yalnızca Uniper, kamuya ait şirket VNG ve eski Gazprom. Bu nedenle ek ödeme yalnızca devlete ait şirketlere gidecektir. Federal Ekonomi Bakanlığına göre, bu yasal olarak sorgulanabilir özel bir vergi olarak görülebilir.
SPD’de de gaz vergisinin kaldırılması çağrısı yapan sesler yükseliyor. SPD meclis grubu denetlemenin yenilenmesi lehinde konuştu. Federal Maliye Bakanı Christian Lindner (FDP) vergiye bağlı kalmak istiyor. Federal hükümet de geçen hafta vergiye yasal itirazı olmadığına karar vermişti.
Sosyal derneklere ek olarak, endüstri de gaz vergisinin kaldırılması için çağrıda bulunuyor. Alman Kimya Endüstrisi Birliği (VCI) Genel Müdürü Wolfgang Große Entrup, “Artık net bir kesintiye ihtiyacımız var, gaz vergisi masadan kaldırılmalı” dedi. Şirketler kısa vadede daha fazla yükle baş edemez hale geldi. “Enerji maliyetleri bugün yarından daha iyi düşmeli, durum giderek daha dramatik hale geliyor” dedi.
Hükümetteki anlaşmazlığın sonucu ne olursa olsun, gaz vergisi kesinlikle getirilecek. Habeck, “Gaz vergisi 1 Ekim’den itibaren alınacak” dedi. Uniper’in finansal istikrarını sağlamak için “köprü olarak” çok önemli. Alınmaması halinde derhal bir alternatif oluşturulmalı. Bu muhtemelen bütçe fonları olacak ve bu yüzden FDP’li Maliye Bakanı Lindner engelliyor.
Birlik partileri Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) de ayrıca vergiye son verilmesi için bastırıyor. Uniper’in millileştirilmesinin doğru olduğunu düşünüyor, ancak çok geç. CSU Bölge Grup Başkanı Alexander Dobrindt, hükümet kararı temmuz ayında almış olsaydı piyasanın büyük bir belirsizlikten kurtulacağını söyledi.
Verdi sendikası ve Uniper işyeri işçi temsilciliği devletleştirmeyi memnuniyetle karşılıyor. Temsilcilik Başkanı Harald Seegatz, şirketi istikrara kavuşturmak için yapılacak doğru şeyin bu olduğunu söyledi. Şirket Almanya’da yaklaşık 5 bin kişiyi istihdam etmekte. Çevre örgütü BUND, devletin Uniper’i yenilenebilir enerjilere dönüştürmesini talep ediyor. BUND Başkanı Olaf Brandt, “Devlet tarafından devralınması, fosil enerji şirketi Uniper’in sonunun başlangıcı olmalı” dedi. Grup şimdi 2030 yılına kadar kömürün aşamalı olarak durdurulmasını başlatmalı ve Datteln IV kömür yakıtlı elektrik santralini mümkün olan en kısa sürede kapatmalı.
(Çeviren: Semra Çelik)
