Almanya’da doğum sayısında dramatik bir düşüş yaşandı. Ifo ( Ekonomik Araştırma Enstitüsü) korona krizinden sonra düşüşün beklenenden çok daha güçlü olduğuna dikkat çekiyor. Almanların üreme konusundaki isteksizliğinin sorumlusu ne? Krizler, savaşlar ve enflasyon mu, çocuk dostu altyapı eksikliği mi?
EVCİL HAYVAN SAYISI YÜKSEK
Almanlar, hayvanlarla birlikte yaşama değer veriyor: 2023’te 34,3 milyon evcil hayvan vardı! Yüzde 45’inin, yani hanelerin neredeyse yarısının en az bir evcil hayvanı var. Öte yandan doğum sayısında son iki yılda ciddi bir düşüş yaşandı ve bu düşüş özellikle doğuda çok çarpıcı:
2023 yılında Almanya’da yalnızca 693.000 çocuk doğdu. Bu, iki yıl öncesine göre yüzde 13 daha azdı. Doğu Almanya’da doğum sayısı iki yıllık bir karşılaştırmada yüzde 17,5 oranında düştü. Ifo Dresden Enstitüsü bu rakamları şöyle analiz ediyor:
Düşüş, korona pandemisinden sonra beklenenden çok daha fazla oldu. 2020’nin ilk korona yılındaki karantinaların ardından ertesi yıl doğum sayısında gözle görülür bir artış yaşandı.
Ifo araştırmacısı Joachim Ragnitz, bölgesel farklılıkların doğuda 15 ila 50 yaş arasındaki kadın sayısının daha keskin bir şekilde azalmasıyla da açıklanabileceğini yazıyor. „Çocuk doğurma çağındaki kadınların sayısı 2011 ile 2023 yılları arasında Batı Almanya eyaletleri önemli ölçüde artarken, doğu Almanya’da neredeyse yüzde on azaldı.“
Burada 27-36 yaş arası kadınların sayısında 2015’ten bu yana keskin bir düşüş yaşandı. Kadınların çoğunlukla bu yaş aralığında çocukları oluyor.
DOĞU VE BATI ALMANLAR ARASINDAKİ FARKLAR
Doğum oranları geçmişte nüfustaki farklı gelişmeleri yansıtıyor: Doğu’da yeniden birleşme sonrasında doğum oranları 1990 ile 1994 yılları arasında yüzde 50’den fazla düştü. Ayrıca 1990’lı ve 2000’li yıllarda özellikle çok sayıda kadın Doğu’dan göç etti. Ragnitz, bunun 2015’ten bu yana potansiyel anne sayısının azalmasına da yansıdığını yazıyor. „Doğum oranıyla ifade edilen çocuk doğurma davranışı son üç yılda büyük ölçüde değişti.“ Kadın başına düşen doğum oranı sabit olmasına rağmen Doğu’da doğumlarda bir düşüş olması bekleniyordu. Ama bu düşüş beklenenden çok daha güçlü. Yani bunun başka sebepleri olmalı.
KORONA SONRASI GENEL DÜŞÜŞ
2015 yılına gelindiğinde Almanya’da doğum oranı ülkenin her yerinde arttı. Başlangıçta bu eğilim doğu Alman eyaletlerinde ve batıdaki şehir devletlerinde değişti. Artık her yerde net bir düşüş gözlemleniyor. Almanya’nın tamamında doğum oranı, 2021’de kadın başına 1,58 çocukken, 2023’te kadın başına 1,35 çocuk oldu.
Son iki yılda doğum oranı beklenenden çok daha fazla düştü. 2021 yılında korona salgını nedeniyle artış yaşandı. Sonraki iki yılda doğum oranı ve dolayısıyla doğum sayısı korona öncesi eğilimin önemli ölçüde gerisinde kaldı. O tarihten bu yana Almanya’da beklenenden yaklaşık 77.000 daha az çocuk doğdu.
Özellikle 30 yaş üstü kadın yaş grubunda 2022 ve 2023 yıllarında gerçekleşen doğumlar trend değerinin oldukça altında gerçekleşti. Doğu Almanya eyaletlerinde, özellikle Mecklenburg-Vorpommern ve Saksonya’da doğum sayısı özellikle çok daha düşüktü.
ÇÖKÜŞ NASIL AÇIKLANABİLİR
Bunun yalnızca bir kısmının korona yükselişine karşı bir tepki olarak beklenmesi gerekiyordu. 2021 yılında çocuk sahibi olan kadınlar, 2022 ve 2023 yıllarında genel olarak başka çocuk doğurmadı. Özellikle ikinci veya üçüncü çocuğun doğum sayısının 2021’de keskin bir şekilde artması nedeniyle bu durum daha da doğruluk kazandı. 2021-2023 yılları arasında Almanya’da beklenenden 48.000 daha az çocuk doğdu. Ragnitz, „Önemli bir nedenin, özellikle gençler arasında belirsizliğin artmasına katkıda bulunan son yıllarda yaşanan krizler olması muhtemeldir“ diyor. Ayrıca bu yıllarda yüksek enflasyon oranları nedeniyle reel gelirler daraldı. Bazı çiftler maddi nedenlerden dolayı çocuk sahibi olma isteğini ertelemiş olabilir. Bu, diğer birçok Avrupa ülkesinde daha az çocuğun doğduğu gerçeğiyle desteklenmekte.
UZUN VADEDE BEBEK PATLAMASI BEKLENMİYOR
Gelecekte rakamların normale dönüp dönmeyeceğini tahmin etmek zor. Almanya’daki genç kadınların sayısı şu anda biraz arttı. Ancak bu büyük ölçüde Ukrayna’daki savaştan buraya sığınan kadınlardan kaynaklanıyor. Çoğunlukla partnerleri olmadan çocuklarıyla Almanya’ya geldiler.
Genel tabloya bakıldığında, krizin neden olduğu belirsizlik azaldıkça doğum oranlarının yeniden yükselip yükselmeyeceği veya eğilimin kalıcı olarak tersine mi döneceği belirsiz. Her halükarda, Mayıs 2024’e kadar mevcut olan doğum rakamları henüz doğum sayısında yeni bir artışa işaret etmiyor. Ragnitz, „Siyasetçilere bu gelişmeleri daha yakından izlemeleri, ayrıca kreş ve okul bakımını genişletirken olası yanlış kararlardan kaçınmaları tavsiye edilir“ diye tavsiye ediyor.
KISA BİLGİ
İkinci Dünya Savaşı’ndan birkaç yıl sonra Almanya’da yüksek doğum oranları vardı. Bebek patlaması 1964’te 1,36 milyona ulaştı ve bunu doğumlarda keskin bir düşüş izledi. 2011 yılında 663.000 yenidoğan kaydedildi; bu, 1946’dan bu yana en düşük doğum sayısıydı.
Almanya’da kızlardan yaklaşık %5 daha fazla erkek çocuk doğuyor. 2023 yılında ilk çocukları dünyaya geldiğinde anneler ortalama 30,3, babalar ise 33,2 yaşındaydı.
